اختلال ناشی از مواد (Substance use disorder) یکی از اختلالات روانی است که به دلیل استفاده مزمن و بیش از حد از مواد مخدر یا الکل تشکیل می‌شود. که شما می توانید برای نتیجه بهتر به سایت دکتر با من برای نوبت دهی آنلاین پزشکی مراجعه کنید.
تاریخچه بیماری
تاریخچه این اختلال به قدمت‌های بسیار دوری در تاریخ برمی‌گردد. در بسیاری از فرهنگ‌ها، استفاده از مواد مخدر به عنوان جزء طبیعی زندگی شناخته شده بوده است. برای مثال، در فرهنگ آزتک، استفاده از قارچ‌های پیوسته به طقوس مذهبی آنان بود و در فرهنگ چینی، استفاده از افیون به عنوان درمان برای دردهای مزمن مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
اما با پیشرفت تکنولوژی و انتقال فرهنگی، مواد مخدر به عنوان یک مشکل جدی شناخته شدند. در سال ۱۸۰۴، روابط کشورهای آسیایی و اروپایی باعث شد که مصرف افیون به عنوان یک مواد مخدر شناخته شود. در سال ۱۸۷۴، انگلیس به همراه شرکای خود به دلیل نگرانی در مورد استفاده از کوکائین، این مواد را به عنوان غیر قانونی تعریف کرد.
پس از جنگ جهانی دوم، مصرف مواد مخدر به عنوان یک مشکل جدی شناخته شد و بسیاری از کشورها قوانین و مقرراتی برای کنترل استفاده از مواد مخدر تدوین کردند. در سال ۱۹۷۰، اتحادیه جهانی بهداشت، اختلال ناشی از مواد را به عنوان یک اختلال روانی شناخت و در صورت تشخیص این اختلال، درمان آن را تأمین کرد.
امروزه، این اختلال به عنوان یکی از مهم‌ترین مشکلات جامعه شناخته شده است که بسیاری از متخصصین بهداشت روانی و مواد مخدر در حال بررسی راهکارهای جدید و مؤثر برای کاهش این مشکل هستند.
مفهوم بیماری اختلال ناشی از مواد
بیماری اختلال ناشی از مواد (Substance use disorder) به عنوان یکی از اختلالات روانی، ناشی از استفاده مزمن و بیش از حد از مواد مخدر یا الکل اطلاق می‌شود. این اختلال بیش از حد به مصرف مواد مخدر، به شکلی است که باعث تغییرات رفتاری و روانی شخص شده و در برخی موارد مشکلات جدی سلامتی را به همراه دارد.
اختلال ناشی از مواد به عنوان یک بیماری شناخته می‌شود و در بسیاری از موارد به دلیل عدم توانایی در کنترل مصرف مواد، خطرات جدی برای سلامتی شخص و افرادی که به او وابسته هستند، ایجاد می‌کند. این اختلال ممکن است منجر به مشکلاتی مانند کاهش کارآیی، افزایش تعداد جرایم، نقض قوانین و حتی مرگ شخص شود.
درمان اختلال ناشی از مواد، مانند بسیاری از بیماری‌های دیگر، شامل ترک اعتیاد، کاهش خطرات و درمان مشکلات جانبی است. برای درمان این اختلال، اغلب از ترکیبی از درمان‌های روان‌شناختی و دارویی استفاده می‌شود. هدف درمان این اختلال، بهبود کیفیت زندگی شخص، بهبود رفتار و کنترل مصرف مواد است.
نشانه های اختلال ناشی از مواد
اختلال ناشی از مواد (Substance use disorder) دارای نشانه‌های متعددی است که ممکن است با توجه به نوع مواد مخدر و شدت مصرف، متفاوت باشد. در ادامه به برخی از نشانه‌های این اختلال اشاره می‌کنیم:
- داشتن شدت بیشتری در مصرف مواد نسبت به قبل، برای رسیدن به تجربه‌های مشابه
- عدم توانایی در کنترل مصرف مواد، به طوری که بیش از حد مصرف شود
- تلاش برای قطع استفاده از مواد، اما ناتوانی در موفقیت آن
- ادامه مصرف مواد، با وجود شناخت ضررهای احتمالی آن
- تغییرات در رفتار، شخصیت و نحوه ارتباط با دیگران
- عدم توانایی در انجام فعالیت‌های روزمره به خوبی
- داشتن وابستگی به مواد مخدر و عدم توانایی در انجام فعالیت‌های روزمره بدون مصرف مواد
- تجربه علائم جسمی مانند تعریق، سردرد، تهوع و استفراغ، در صورتی که مصرف مواد مخدر متوقف شود
همچنین، بسته به نوع مواد مخدر مصرفی، نشانه‌ها ممکن است متفاوت باشد. برای مثال، در مورد مصرف الکل، نشانه‌های دیگری نیز ممکن است شامل بی‌قراری، ترس، افسردگی و تغییرات در خواب باشد. در هر صورت، در صورت تشخیص هر یک از این نشانه‌ها، بهتر است به یک متخصص روانپزشک مراجعه کنید تا ارزیابی دقیق‌تری در مورد احتمال وجود اختلال ناشی از مواد انجام شود و روش های تقویت سلامت روان را انجام دهید.
انواع اختلال ناشی از مواد
اختلال ناشی از مواد (Substance use disorder) به تقسیم‌بندی‌های مختلفی تقسیم می‌شود، که در زیر به برخی از انواع این اختلال اشاره می‌کنیم:
- اختلال ناشی از مصرف الکل: این نوع اختلال ناشی از مصرف بیش از حد الکل است و ممکن است منجر به مشکلاتی مانند اختلالات کبدی، مشکلات قلبی، افسردگی، اضطراب و مشکلات رفتاری شود.
- اختلال ناشی از مصرف مواد مخدر: این نوع اختلال ناشی از مصرف مواد مخدر مانند هروئین، کوکائین، متامفتامین و غیره است. مصرف بیش از حد این مواد می‌تواند منجر به اختلالات رفتاری، مشکلات جسمی و روانی و کاهش کارایی شخصی شود.
- اختلال ناشی از مصرف داروهای تجویزی: این نوع اختلال ناشی از مصرف بیش از حد داروهای تجویزی مانند مسکن‌ها، آنتی دپرسانت‌ها و آرامبخش‌ها است. مصرف بیش از حد این داروها می‌تواند منجر به اعتماد به نفس زیاد، اضطراب، مشکلات خواب و سایر مشکلات رفتاری شود.
- اختلال ناشی از مصرف ترکیبی مواد: این نوع اختلال ناشی از مصرف ترکیبی مواد مخدر و الکل است و ممکن است باعث افزایش خطرات جانبی و مشکلات رفتاری شود.
همچنین، بسته به نوع مواد مخدر و شدت مصرف، این اختلال ممکن است در سه سطح ملایم، متوسط و شدید دیده شود. در هر صورت، برای تشخیص این اختلال و تعیین راهکارهای درمانی مناسب، بهتر است به یک متخصص بهداشت روانی یا روانپزشک مراجعه کنید.
راه های پیشگیری از اختلال ناشی از مواد
پیشگیری از اختلال ناشی از مواد (Substance use disorder) بسیار مهم است و ممکن است با کاهش خطر ابتلا به این اختلال و کاهش شیوع آن در جامعه همراه باشد. در ادامه به برخی از راه‌های پیشگیری از این اختلال اشاره می‌کنیم:
- اطلاعات و آگاهی: بهترین راه برای پیشگیری از این اختلال، داشتن اطلاعات و آگاهی صحیح در مورد مواد مخدر و الکل و ضررهای آن‌ها است. افرادی که با خطر ابتلا به این اختلال مواجه هستند، مانند افرادی با تاریخچه خانوادگی از اعتیاد، بهتر است این اطلاعات را از منابع معتبر و قابل اعتماد به دست آورند.
- تقویت مهارت‌های اجتماعی: مهارت‌های اجتماعی بسیار مهم هستند و می‌توانند به افراد کمک کنند تا بهتر در مقابل فشارها و استرس‌های روزمره مقاومت کنند. این مهارت‌ها شامل مهارت‌های ارتباطی، استرس مدیریت، حل مسئله، تصمیم‌گیری و احترام به دیگران است.
- تقویت خودسازی: افرادی که خودسازی و اعتماد به نفس قوی دارند، ممکن است در برابر فشارهای روزمره و فرصت‌های اعتیادزایی مقاومت بیشتری داشته باشند. تقویت خودسازی شامل تمرینات روان‌شناختی، فعالیت‌های ورزشی و استفاده از تکنیک‌های مدیتیشن و تمرینات تنفسی است.
- ایجاد روابط سالم: داشتن روابط سالم با خانواده، دوستان و افرادی که از خود مراقبت می‌کنند، می‌تواند به افراد کمک کند تا در مقابل فشارهای روزمره مقاومت کنند و به جای مصرف مواد، راه‌های دیگری را برای تفریح و سرگرمی در نظر بگیرند.
- تحریم مصرف مواد: عدم مصرف مواد بسیار مهم است و بهتر است به دیگران نیز توصیه شود که از مصرف مواد خودداری کنند. در صورت نیاز، افراد می‌توانند به یک مشاور بهداشت روانی یا پزشک مراجعه کنند تا راهکارهای مناسب برای جلوگیری از این اختلال را دریافت کنند.
مهم است بدانید که پیشگیری از اختلال ناشی از مواد باید در تمامی دوران‌های زندگی به عنوان یک رویکرد پایدار و مستمر در نظر گرفته شود و برای افرادی که قبلاً با این اختلال مواجه شده‌اند، درمان و پشتیبانی مناسب بسیار مهم است.
راه های درمان اختلال ناشی از مواد
درمان اختلال ناشی از مواد (Substance use disorder) باید به صورت یک رویکرد چندگانه باشد و باید به شدت بستگی به نوع و شدت این اختلال داشته باشد. در ادامه، به برخی از راه‌های درمانی این اختلال اشاره می‌کنیم:
- درمان دارویی: درمان دارویی می‌تواند برای مصرف کنندگان مواد خطرناک و معتادان مفید باشد. این درمان شامل تجویز داروهایی مانند نالترکسون، متادون و سوبوکسون است که به کاهش علائم اعتیاد کمک می‌کنند.
- درمان رفتاری: درمان‌های رفتاری مانند روان درمانی، روش‌های مدیریت شناختی-رفتاری و مشاوره ممکن است برای درمان اختلال ناشی از مواد مؤثر باشند. این درمان‌ها به ارائه راهکارهایی برای مقابله با شرایط استرس‌زا و تغییر رفتارهای مخرب که به مصرف مواد منجر می‌شود، کمک می‌کنند.
- درمان گروهی: درمان گروهی مانند جلسات گروهی با مشاوران، نشست‌های خانواده و حمایت از همدیگر در جامعه، می‌تواند به مصرف کنندگان مواد کمک کند تا در مقابل فشارهای اجتماعی و روابط پرتنش با دیگران و ادراک پریشی مقاومت کنند.
- درمان اعتماد به نفس: افزایش اعتماد به نفس افراد ممکن است به کاهش نیاز به مصرف مواد و افزایش مقاومت در برابر فشارها کمک کند. این درمان شامل استفاده از تکنیک‌های مثل تمرینات تنفسی و مدیتیشن، تمرینات ورزشی و روان‌درمانی است.
- درمان پشتیبانی: پشتیبانی از افراد معتاد بسیار مهم است و ممکن است شامل کمک به ایجاد روابط سالم، ارائه اطلاعات در مورد مواد مخدر و الکل و ارائه خدمات پشتیبانی مانند خدمات مسکن و کارآموزی باشد.
مهم است بدانید که درمان اختلال ناشی از مواد ممکن است مدت طولانی باشد و نیاز به تلاش و پشتیبانی مداوم داشته باشد. برای دریافت درمان مناسب، بهتر است به یک متخصص روان روانی یا متخصص روانپزشک مراجعه کنید.
نتیجه گیری
این مقاله در مورد راه‌های پیشگیری و درمان اختلال ناشی از مواد (Substance use disorder) صحبت می‌کند. به طور خلاصه، پیشگیری از این اختلال به وسیله داشتن اطلاعات و آگاهی، تقویت مهارت‌های اجتماعی و خودسازی، ایجاد روابط سالم و تحریم مصرف مواد امکان‌پذیر است. درمان این اختلال شامل درمان دارویی، درمان رفتاری، درمان گروهی، درمان اعتماد به نفس و پشتیبانی است. مهم است بدانید که درمان این اختلال ممکن است مدت طولانی باشد و نیاز به تلاش و پشتیبانی مداوم داشته باشد. در نهایت، برای دریافت درمان مناسب، بهتر است به یک متخصص بهداشت روانی یا روانپزشک مراجعه کنید.
منابع
– National Institute on Drug Abuse (NIDA). (2020). Principles of Drug Addiction Treatment: A Research-Based Guide (Third Edition).
– Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA). (2019). Treatment Improvement Protocol: Addressing Substance Use Disorders in Health Care Settings.
– American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (Fifth Edition).
– Miller, W.R., & Rollnick, S. (2012). Motivational Interviewing: Helping people change. New York: Guilford Press.
– Kelly, J.F., & White, W.L. (2011). Addiction recovery management: Theory, research, and practice. New York: Springer.
دیدگاه خود را درج کنید