آنچه که درباره سرطان لنفوم هوچکین باید بدانیم
- مرداد ۹, ۱۴۰۲
- 0 لایک
- 335 بازدید
- 0 دیدگاه
لنفوم هوچکین یک سرطان نامتداول در سیستم لنفاوی بدن است. سیستم لنفاوی به شبکه ای از عروق و غدد که در سرتاسر بدن انسان پخش شده است گفته می شود. لنفوم هوچکین یک نوع از سرطان خون است. در این نوع سرطان سلول های گلبول سفید به تدریج تغییر شکل داده و کارایی خود را از دست می دهند. در ادامه به شناخت و انواع این بیماری و درمان آن خواهیم پرداخت.
تاریخچه پیدایش سرطان لنفوم هوچکین
این بیماری مربوط به سال است ۱۸۳۲ و بیماری توسط پزشکی انگلیسی به نام توماس هاجکین برای اولین بار شرح داده شده است. در سال های قبل از ۱۹۷۰ لنفوم هوچکین باعث مرگ تمام مبتلایان می شد؛ اما خوشبختانه با پیشرفت روش های درمانی تقریباً تمامی بیماران قابل درمان هستند.
سرطان لنفوم هوچکین چیست؟
سیستم لنفاوی قسمتی از سیستم دفاعی بدن انسان است. در عروق لنفاوی مایع زلالی به نام لنف که حاوی گلبول های سفید خونی به نام لنفوسیت ها که مسئول مبارزه با عفونت هستند، جریان دارد. هرگاه لنفوسیت ها شروع به رشد غیر طبیعی کنند، قسمت های خاصی از سیستم لنفاوی مانند غدد لنفاوی شروع به تجمع کرده و لنفوسیت های مصدوم دیگر توان مبارزه با عفونت را از دست می دهند و انسان در برابر عفونت ها بسیار آسیب پذیر می شود.
علل ابتلا به سرطان لنفوم هوچکین
هنوز علت اصلی این بیماری به درستی شناخته نشده است. دانشمندان دقیقاً نمی دانند که کدام عامل باعث بروز این بیماری است. محققین در حال مطالعه روی نمونه هایی از بافت و خون افراد مبتلا هستند تا هرگونه ویروسی که مربوط به لنفوم هوچکین شده باشد را پیدا کنند.
اما در صورت هر یک از موارد زیر خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد، این موارد عبارتند از:
- در صورت وجود یک بیماری زمینه ای که باعث ضعف سیستم دفاعی بدن انسان شود.
- در صورت استفاده از یک دارو برای سرکوب سیستم دفاعی بدن
- در صورت ابتلا به یک ویروس به نام ویروس اپشتین که باعث تب غدد می شود.
- در صورتی که یکی از اعضای خانواده درجه یک مانند والدین خواهر برادر فرزند مبتلا به لنفوم هوچکین شده باشد، خطر ابتلا در شما افزایش می یابد.
نحوه تشخیص سرطان لنفوم هوچکین
تنها روش تشخیص این بیماری انجام نمونه برداری یا بیوپسی است. نمونه برداری با یک جراحی بسیار جزئی که در آن یک تکه از بافت غدد لنفاوی آسیب دیده تحت یک بی حسی موضعی برداشته شده انجام می شود. بعد از نمونه برداری، نمونه به آزمایشگاه پاتولوژی جهت بررسی سلول های سرطانی ارسال شده و مورد بررسی قرار می گیرد. در بعضی مواقع در صورت در دسترس نبودن غدد لنفاوی جهت نمونه برداری ممکن است نیاز به یک بیهوشی عمومی سبک باشد.
آمار مبتلایان به سرطان لنفوم هوچکین
طبق آمار گزارش شده از انجمن سرطان شناسی در آمریکا برای لنفوم هوچکین در سال ۲۰۲۳ تعداد ۸۸۳۰ نفر مبتلا گزارش شده است که از این تعداد ۴۸۵۰ نفر آقا و ۳۹۸۰ نفر خانم بودند و از حدود ۹۰۰ نفر مرگ و میر گزارش شده تعداد ۵۴۰ نفر آقا و ۳۶۰ نفر خانم بوده است.
گزارش ها نشان می دهد که این بیماری هم در کودکان و هم در بزرگسالان رویت شده، ولیکن شیوع آن بعد از ۲۰ سالگی است. همچنین گزارش شده است که میزان ابتلا در سنین بالای ۵۵ سالگی افزایش می یابد. میانگین سنی افرادی که به این بیماری مبتلا شده اند ۳۹ سال است. ابتلا به لنفوم هوچکین در بچه های زیر ۵ سال بسیار نادر است ولی در رده سنی بین ۱۵ تا ۱۹ سال شایع ترین سرطان بین نوجوانان است.
نشانه های سرطان لنفوم هوچکین
بیشترین علامتی که در بین بیماران گزارش شده است، متورم شدن نواحی گردن، کشاله ران و زیر بغل است. این تورم بدون درد بوده و فقط در برخی از بیماران احساس درد گزارش شده است.
علت این تورم، تجمع بیش از حد گلبول های سفید یا همان لنفوسیت های آسیب دیده در غدد لنفاوی است. این غدد توده های بافتی کوچکی (به اندازه یک نخود) در همه جای بدن یافت می شوند.
این غدد دارای گلبول های سفیدی زیادی هستند که به بدن برای مبارزه با انواع عفونت ها کمک می کنند. البته وجود هرگونه تورم در غدد لنفاوی نشانه سرطان لنفوم هوچکین نیست زیرا این غدد برای پاسخ به عفونت نیز ممکن است متورم شوند.
از علائم دیگری که نشانه این بیماری است، می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- تعریق شبانه توجیه ناپذیر
- کاهش وزن
- تب شدید
- احساس تنگی نفس
- خارش در کل بدن
بقیه علائم این بیماری کاملا به این موضوع بستگی دارد که کدام قسمت از غدد لنفاوی بدن شما درگیر شده باشد، به عنوان مثال اگر این بیماری ناحیه شکم را درگیر کرده باشد، شما دچار سوء هاضمه و یا درد شکمی خواهید شد.
در موارد نادر ممکن است این بیماری به مغز استخوان رسیده و منجر به خستگی مداوم و یا افزایش خطر ابتلا به عفونت و یا تکه های خونی زیر پوست، خونریزی های شدید پریودی و خونریزی بینی شود. یکی دیگر از نشانه های ابتلا به این بیماری در افرادیست که حین مصرف الکل در غدد لنفاوی خود احساس درد دارند.
انواع بیماری لنفوم هوچکین
طبق دسته بندی سازمان بهداشت جهانی لنفوم هوچکین به دو زیر گروه اصلی تقسیم بندی می شود:
- لنفوم هوچکین کلاسیک: این نوع لنفوم شایع ترین نوع لنفوم است و ۹۰ درصد افراد مبتلا را شامل می شود. لنفوم هوچکین کلاسیک به چهار زیر گروه زیر تقسیم می شود:
- اسکلروزینگ ندولار: این نوع لنفوسیت شایع ترین نوع لنفوسیت در میان افراد بزرگسال است و هنگامی دیده می شود که غدد گردن متورم شده باشد.
- سلولاریت مختلط: در لنفوسیت سلولاریت مختلط زمانی بیماری قابل رویت است که چند گروه از غدد لنفاوی بدن را درگیر کرده باشد و حاوی انواع لنفوسیت ها و سایر سلول های خونی است.
- غنی از لنفوسیت: این نوع لنفوسیت تنها زمانی قابل مشاهده است که پزشکان نمونه هایی از بافت غدد لنفاوی معیوب را زیر میکروسکوپ مشاهده کنند.
- لنفوسیت تهی شده: در لنفوسیت تهی شده که بسیار نادر است تعداد زیادی بافت فیبری با سلولهای کم وجود دارد یا ممکن است دارای مقدار زیادی لنفوسیت مشبک باشد.
- لنفوم هوچکین غالب ندولار: این نوع لنفوسیت بسیار نادر است و فقط ۱۰ درصد مبتلایان را شامل می شود. بین افراد ۳۰ تا ۵۰ ساله شیوع بالاتری دارد. همچنین روند رشد بیماری نسبت به لنفوسیت هوچکین کلاسیک کندتر بوده و درمان آن نیز متفاوت است.
پیشگیری از سرطان لنفوم هوچکین
همانطور که قبلاً اشاره شد علت اصلی بروز این بیماری ناشناخته است، به همین علت برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری فقط می توان از عوامل خطرساز که باعث بروز این بیماری می شوند، اجتناب کرد. از جمله این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ویروس ایدز
- رابطه جنسی محافظت نشده چون می تواند منجر به ایجاد عفونت در بدن شود.
- چاقی
- مصرف دخانیات
- جلوگیری از ابتلا به ویروس ایشن
درمان سرطان لنفوم هوچکین
متاسفانه سرطان لنفوم هوچکین یک بیماری بسیار پیشرونده و تهاجمی است که به سرعت در سرتاسر بدن گسترش می یابد. اما با وجود این مسئله این سرطان در صورت تشخیص به موقع به راحتی درمان شده و قابل کنترل است. انتخاب نوع درمان کاملاً بستگی به میزان گسترش سرطان و سلامت عمومی فرد و همچنین سن بیمار دارد، زیرا اکثر درمان های این سرطان بسیار سنگین بود و فشار زیادی بر بدن بیمار وارد می کند.
انواع روش های درمان این بیماری به شرح زیر است:
شیمی درمانی:
این یک نوع درمان برای بیماری سرطان است که از داروهای بسیار قوی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. روش های مختلف شیمی درمانی وجود دارد. (وریدی و خوراکی) ولی در همه آنها هدف متوقف کردن تولید مثل سلول های سرطانی است، تا با از بین بردن آنها مانع رشد و پیشرفتشان شود. خوشبختانه این روش اثربخشی قابل توجهی دارد.
متاسفانه شیمی درمانی با وجود اثربخشی به عنوان یک روش درمانی عوارض زیادی هم در پی دارد که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- از بین رفتن سلول های سالم مانند سلول های خون، پوست و معده
- خستگی
- ریزش بی رویه مو
- افزایش خطر ابتلا به عفونت
- دردناک شدن دهان
- خشک شدن و احساس خارش در پوست
- یبوست و یا اسهال
رادیوتراپی:
روش بعدی برای درمان رادیوتراپی است. در این روش از پرتو برای از بین بردن سلول های مهاجم سرطانی استفاده می شود. رادیوتراپی معمولاً زمانی که بیماری در مراحل ابتدایی پیشرفت بیماری است و یا برای جلوگیری از عود مجدد بیماری مورد استفاده قرار می گیرد.
انواع مختلف رادیوتراپی وجود دارد که به صورت فهرست وار در قسمت بعدی به آنها اشاره می شود:
- رادیوتراپی خارجی
- ایمپلنت های رادیوتراپی (براکی تراپی)
- تزریقات رادیوتراپی
- رادیوتراپ داخل پرتو
رادیوتراپی یکی از روش های رایج درمان سرطان می باشد، ولیکن عوارض جانبی بسیاری هم دارد. از جمله این عوارض می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کشتن سلول های سرطانی ممکن است به تعدادی از سلول های سالم در ناحیه تحت درمان پرتو آسیب برساند.
- تغییر رنگ پوست در ناحیه تحت درمان پرتو
- خستگی زیاد
- ریزش بی رویه مو
- از بین رفتن شدید اشتها
- دردناک شدن دهان
- اسهال
درمان با استفاده از داروهای هدفمند:
داروهای هدفمند به داروهایی گفته می شود که با تغییر روش کار سلول ها، به بدن کمک می کنند تا مانع پیشرفت سلول های سرطانی شوند. برخی از انواع این داروها سلول های سرطانی را پیدا کرده و از بین می برند و در برخی دیگر از این داروها به سیستم دفاعی بدن کمک می کنند تا با سرطان مبارزه کنند.
درمان با استفاده از سلول های بنیادی و مغز استخوان:
در این روش سلول های بنیادی خود بیمار یا سلول های بنیادی فرد اهدا کننده جمع آوری شده و پس از انجام شیمی درمانی با دوز بالا به بدن بیمار تزریق می شود.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان هوچکین هستند؟
همانطور که در مقدمه ذکر شد علت اصلی این بیماری ناشناخته است، اما تعداد از عوامل زیر می تواند خطر ابتلا به این بیماری را در افراد افزایش دهند.
- جنسیت و سن : این بیماری در مردان شایع تر از زنان است و می تواند در همه سنین انسان را درگیر کند، اما در افراد ۲۰ تا ۴۰ ساله و بالای ۷۵ سال شیوع بیشتری دارد.
- داشتن بیماری زمینه ای مانند اچ آی وی که سیستم دفاعی بدن را ضعیف کند.
- داشتن درمان دارویی برای سرکوب سیستم ایمنی: به عنوان مثال مصرف دارو برای تضعیف ایمنی بدن بعد از پیوند عضو
- اضافه وزن و چاقی
- مصرف دخانیات
کلام آخر
سرطان لنفوم هوچکین به راحتی توسط متخصص غدد قابل تشخیص و درمان است. بهتر است با پرهیز از عوامل خطر ابتلای این بیماری و چکاپ های مرتب سالانه از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنید. اگر در مورد چنین مشکلی سوالی دارید یا نیازمند راهنمایی پزشک متخصص هستید، می توانید از پزشکان دکتر با من مشاوره بگیرید.
منابع
دیدگاه خود را درج کنید