اکسیژن موجود در اتمسفر، عامل حیات بخش انسان است و هر اختلال یا بیماری که نفس کشیدن را دشوار سازد، برای ما آزاردهنده و ناخوشایند خواهد بود. اکثر انسان ها فارغ از ابتلا به عارضه خاصی در زندگی خود، تجربه تنگی نفس را به خاطر ضعف بدن یا هر دلیل دیگر تجربه می کنند، ولی افرادی که به بیماری آسم مبتلا هستند، مدام با این اختلال ناراحت کننده درگیر می شوند. با ما همراه باشید تا درباره این بیماری بیشتر بدانیم.
درباره بیماری آسم بیشتر بدانید
Asthma از نظر لغوی به معنای تنگی نفس است که ریشه آن از زبان یونانی گرفته شده است. این عارضه جزو بیماری های مجاری تنفسی به حساب می آید که با واکنش شدید نسبت به مجموعه گسترده ای از محرک ها همراه است. در این بیماری با متورم شدن مجاری تنفسی شرایطی ایجاد می شود که تنفس را برای فرد بیمار سخت و تا حدی محال می سازد.
این بیماری می تواند برای بعضی افراد، یک مشکل جزئی قلمداد شود، ولی در گروهی دیگر این امکان وجود دارد که در فعالیت های روزانه بیمار خلل ایجاد کند و با حمله های خطرناک برای زندگی فرد مبتلا تهدید بزرگی به حساب بیاید.
تاریخچه آسم
در مصر باستان علائم ناراحتی تنفسی و تنگی نفس شناخته شده بود، اما این بیماری نام و ویژگی های خاص خود را نداشت تا اینکه هزاران سال بعد بقراط، پدربزرگ پزشکی مدرن، برای نخستین بار به شرح این بیماری و خصوصیات منحصر به فرد آن پرداخت.
با این حال بقراط این بیماری را به عنوان یک علامت می شناخت تا اینکه پزشک یونانی به نام آرتائوس توضیح کاملی از این عارضه ارائه داد که مشابه درک امروزی از این بیماری بود.
علائم و نشانه های آسم چیست؟
علائم بیماری مذکور ثابت نیست و در هر شخصی با شخص دیگر فرق دارد. الزاما فرد بیمار همیشه دچار مشکلات ناشی از این بیماری نمی شود، بلکه ممکن است تحت فعالیت یا شرایط خاصی مانند دویدن یا قرار گرفتن در ارتفاع، دچار حملات این بیماری شود.
حال که به اطلاعات بیشتری از این بیماری دست پیدا کردیم، بهتر است تا درباره علائم آن نیز بیشتر بدانیم. این علائم عبارتند از:
- صدای خس خس در سینه که از نشانه های رایج آسم کودکان است.
- نفس تنگی
- سرفه های متعدد
- احساس درد و فشار در قفسه سینه
- تنگی نفس که موجب اختلال در خواب و احساس خستگی در روز می شود.
چه خطراتی افراد مبتلا به این بیماری را تهدید می کند؟
در افراد مبتلا به آسم حاد، در صورت عدم کنترل آن ممکن است با بروز حملات شدید، فرد دچار تنگی نفس و تپش قلب شود. گاهی همین امر می تواند سطح هوشیاری بیمار را کاهش دهد و زندگی فرد را به خطر بیندازد.
بنابراین فردی که دچار چنین عارضه ای شده است، باید به سرعت جهت درمان به اورژانس مراجعه کند.
محرک ها و شرایطی که علائم بیماری را تشدید می کنند
مواد تحریک کننده ای وجود دارند که در مواقع تماس داشتن با آنها احتمال حمله آسم بالا می رود. حملات ناشی از این بیماری می تواند به محض تماس با محرک ها شروع شود یا امکان دارد در ساعت ها و روزهای بعد فرد را درگیر کند.
به هر حال اگر از عواملی که موجب بروز این بیماری می شود، آگاهی داشته باشید، می توانید در پیشگیری و درمان این عارضه موفق عمل کنید. در ادامه به تعدادی از این محرک ها اشاره می شود:
- واکنش نسبت به مواد آلوده کننده مانند بخارات و گازهای شیمیایی
- آلرژی به داروها
- عوامل محرکی که در خانه هستند، نظیر گرد و خاک، مو و پوست حیوانات خانگی، مواد شوینده و کپک مواد غذایی
- آلودگی هوا، دود کارخانجات و اتومبیل ها
- استرس و اضطراب
- عوامل حساسیت زایی که در فضای باز هستند، مانند ضایعات حشرات و گرده گل
- ورزش کردن در شرایط خاص مانند وزیدن باد یا هوای سرد و خشک می تواند از عوامل شدت بخشیدن به علائم این بیماری به حساب بیاید، ولی شایان ذکر است که ورزش کردن و تحرک اصولی برای بیشتر افراد مبتلا به این بیماری نه تنها بد نیست، بلکه مفید نیز واقع می شود.
- حساسیت به دود دخانیات یا بوهای قوی
چه علائمی به لزوم مراجعه به پزشک فوق تخصص این عارضه تاکید دارد؟
از آنجایی که حملات ناشی از این بیماری بسیار خطرناک است، باید به پزشک متخصص ریه یا پزشک فوق تخصص آسم مراجعه کنید و با او در ارتباط باشید تا در هنگام شدید شدن علائم، شما را تحت مراقبت های اورژانسی قرار بدهد. از نشانه های حاد این بیماری می توان موارد زیر را نام برد:
- هنگامی که به دفعات تنگی نفس و خس خس سینه شما را درگیر می کند.
- در شرایطی که حین انجام فعالیت های فیزیکی با حداقل تحرک دچار تنگی نفس می شوید.
- سرفه کردن پی در پی
- در صورتی که با وجود استفاده از اسپری استنشاقی، بهبودی در نفس کشیدن شما حاصل نشود.
- اگر پوست روشنی داشته باشید، رنگ لب ها و ناخن های دست شما به رنگ آبی و اگر پوست تیره ای داشته باشید، رنگ لثه و لب ها به رنگ سفید یا خاکستری متمایل می شود.
روش تشخیص بیماری توسط پزشک
پزشک معالج با بهره گیری از ابزارهای سنجش عملکرد ریوی و معاینه فیزیکی، به شرح حال بیمار می پردازد. بطور کلی می توان گفت که پزشک معالج برای بررسی وضعیت فرد مبتلا، نشانه هایی از آسم که شرایط زیر را دارا باشد، در نظر می گیرد:
- سابقه آلرژی خانوادگی و فردی، بالا باشد.
- با مصرف برخی از داروها مانند پروپرانول یا آسپیرین شدت پیدا کند.
- تحت شرایطی غیر از ابتلای فرد به بیماری های تنفسی دیگر مانند آنفولانزا و سرماخوردگی نیز این علائم وجود داشته باشد.
- نشانه های بیماری، حاد شده و مدام تکرار شود.
تست سنجش عملکرد ریوی یا اسپیرومتری
از اسپیرومتر برای پی بردن به حجم تنفسی یک فرد استفاده می شود. پزشک یا پرستار به بیمار دستورالعمل و اطلاعات لازم درباره نحوه انجام تست را می دهد، راه تنفس از بینی را با گیره ای مسدود می کند و سپس از بیمار می خواهد تا نفس عمیقی کشیده، در سینه حبس کند و درون لوله اسپیرومتری با نهایت توان بدمد.
پزشک، برونکودیلاتور که نوعی داروی استنشاقی است را جهت باز کردن ریه ها برای بیمار تجویز می کند و بعد از مدتی بیمار برای تست بعدی آماده می شود. لازم به ذکر است که این تست هیچگونه دردی برای بیمار ندارد.
روش های درمان این بیماری تنفسی در بزرگسالان
لازم است این نکته را بدانید که این عارضه را نمی توان با درمان از بین برد، بلکه با حذف محرک ها در محیطی که بیمار قرار دارد و با مصرف داروهایی که پزشک فوق تخصص آسم تجویز می کند، می توان علائم آن را کاهش داد.
داروهایی که برای درمان این بیماری می توان با تجویز دکتر مصرف کرد، به سه دسته تقسیم می شوند.
- داروهای تسکین دهنده
این دسته از داروها به صورت اسپری قابل مصرف هستند. با مصرف این دارو عضلات مجاری تنفسی شل می شود و در نتیجه، هوا به راحتی در راه های هوایی جریان پیدا می کند.
- داروهای پیشگیری کننده
این نوع داروها موجب کاهش التهاب و تورم مجاری تنفسی می شود و از تحریک پذیری آنها می کاهد.
- داروهای اورژانسی
زمانی که این بیماری حاد می شود، فرد بیمار می تواند یا از داروهای ضد التهاب یا از داروهای تسکین دهنده به مقدار زیاد مصرف کند. ممکن است برای شما سوال پیش بیاید که چگونه باید پی برد که مقدار داروی مصرفی کافی بوده و بیماری مهار شده است؟ یکی از راه های اطمینان بخش، پر کردن پرسشنامه سنجش کنترل آسم است که به شما نشان می دهد چه مقدار در کنترل بیماری موفق بوده اید.
درمان خانگی این بیماری
اگر فرد مبتلا از گیاهان دارویی خاصی مصرف کند، از محرک ها دور بماند و به پرشک متخصص اختلالات تنفسی مراجعه کند، می تواند به بهبودی خود امیدوار باشد.
نکته ای که بسیار حائز اهمیت است و باید قبل از آشنایی با روش های درمان خانگی بدانید، این است که افراد مبتلا به این عارضه در اثر عواملی مانند ترشح مخاط و التهاب در مجاری تنفسی دچار تنگی نفس و بسیاری از مشکلات دیگر می شوند و دانستن این امر شما را در به کارگیری از روش های درمان خانگی راهنمایی می کند.
- درمان با حمام بخار
انجام این درمان خانگی به بهبودی تنگی نفس، از بین بردن مخاط و مرطوب کردن مجاری تنفسی کمک شایانی می کند.
- ورزش کردن
ورزش کردن اگر به صورت تمرین های سخت و پرفشار نباشد، مناسب ترین روش برای بهبود بخشیدن به عملکرد شش ها و تقویت سیستم ایمنی به حساب می آید. از بهترین ورزش ها می توان به دوچرخه سواری، پیاده روی آرام و شنا کردن اشاره کرد که برای کاهش استرس، بهبود تنگی نفس و وزن کم کردن بسیار مفید است، اما بهتر است که برای انتخاب فعالیت های فیزیکی مناسب با پزشک معالج خود مشورت کنید.
- تصحیح رژیم غذایی
افراد مبتلا به این بیماری رژیم غذایی خاصی ندارند، ولی حذف کردن خوراکی های حساسیت زا و اضافه کردن مواد غذایی حاوی ویتامین های C،E و امگا ۳ تصمیم مناسبی برای کنترل بیماری و بهبود وضعیت بیمار به شمار می رود.
توصیه می کنیم چربی های سالم مثل روغن کنجد و روغن زیتون مصرف کنید و مغزها، دانه ها، سبزیجات و میوه ها را در عادات غذایی خود بگنجانید و تا حد امکان از مصرف گوشت قرمز پرهیز کرده و مرغ و ماهی را جایگزین آن کنید.
حرف آخر
اگر دچار تنگی نفس می شوید، سرفه های مکرر دارید، در صحبت کردن با مشکل رو به رو هستید یا بیش از چند روز با یکی از علائم آسم درگیر هستید، پیشنهاد می کنیم در اسرع وقت به کلینیک آلرژی تهران یا استان محل اقامت خود مراجعه کنید.
چنانچه شرایط مراجعه حضوری به مطب یک دکتر ایمونولوژی را ندارید، توصیه می کنیم به سایت دکتر با من مراجعه کرده و از خدمات آنلاین و فراوان این سایت نظیر محصولات درمانی و مشاوره آنلاین استفاده کنید.
دکتر با من از بهترین و جامع ترین سایت های پزشکی است که با مراجعه به این سایت تنها با چند بار کلیک کردن، می توانید با بهترین متخصصین در ارتباط باشید و از راهنمایی های آنها بهره مند شوید.
دیدگاه خود را درج کنید