بیماری فلج اطفال (پلیومیلیتیس) : پیشگیری، علائم، درمان و توصیهها
- آبان ۲۴, ۱۴۰۲
- 0 لایک
- 222 بازدید
- 0 دیدگاه
فلج اطفال یک اختلال عصبی است که هماهنگی عضلات و حرکات بدن را تحت تأثیر قرار میدهد. این مقاله به هدف ارائه درک جامع از این بیماری، جنبههای مختلف آن و راههای حمایت از افراد مبتلا به آن میپردازد.
فلج اطفال چیست؟
بیماری فلج اطفال یک بیماری ویروسی است که معمولاً در کودکان اتفاق میافتد. این ویروس به سلولهای عصبی حرکتی بچهها صدمه میزند و میتواند به علت عفونتهای ویروسی مانند ویروس پلیومیلیتیس اتفاق بیافتد. نتیجهاش میتواند منجر به ضعف عضلات، مشکلات حرکتی، و کاهش توانایی کودک در حرکت و کنترل عضلات شود.
تاریخچه
سال ۱۷۹۳: ویروس پلیومیلیتیس برای نخستین بار توسط دکتر مایکل اندریاس افترلیو در سال ۱۷۹۳ به شکلی که به نام “ضمنیه شبحها” مشهور شد، توصیف شد. افترلیو این بیماری را به عنوان یک اختلال حرکتی که در بچهها ایجاد میشود توصیف کرد.
سال ۱۸۴۰: در دهه ۱۸۴۰، نخستین گزارشها از افزایش موارد این بیماری در اروپا منتشر شدند.
سال ۱۸۸۰: در اواخر قرن نوزدهم، ابتداییترین توصیفهایی از بیماری به نام “لومبار پلیومیلیتیس” (بیماری پلیومیلیتیس لومبار) از طرف پزشکان انگلیسی منتشر شد.
سال ۱۹۱۶: ویروس پلیومیلیتیس برای اولین بار توسط کارل ویلهلم میکلیس در سال ۱۹۱۶ از افراد مبتلا به این بیماری در استوکهلم، سوئد، جدا شد.
سال ۱۹۵۵: واکسن ضد پلیومیلیتیس توسط جوناس ادوارد اسالیس توسعه یافت و به اولین انسانها تزریق شد. این کار تا حد زیادی به کنترل گسترش بیماری کمک کرد.
سال ۱۹۸۸: در دهه ۱۹۸۰، کمپین جهانی ادامه یافت تا به کنترل بیماری و کاهش موارد ابتلا کمک کند.
به طور کلی، پیدایش و پیشرفت در تحقیقات در زمینه بیماری فلج اطفال به مرور زمان به کاهش شیوع این بیماری کمک کرده و واکسیناسیون جهانی موجب کاهش قابل توجه موارد ابتلا به این بیماری شده است.
آمار جهانی
- فلج اطفال عمدتاً کودکان زیر ۵ سال را مبتلا می کند.
- از هر ۲۰۰ عفونت، یک مورد منجر به فلج غیرقابل برگشت می شود. در میان افراد فلج، ۵ تا ۱۰ درصد با بی حرکت شدن عضلات تنفسی خود می میرند.
- موارد ناشی از ویروس فلج اطفال وحشی از سال ۱۹۸۸ تا کنون بیش از ۹۹ درصد کاهش یافته است، از حدود ۳۵۰۰۰۰ مورد در بیش از ۱۲۵ کشور بومی (تا اکتبر ۲۰۲۳).
- تا زمانی که یک کودک مبتلا باشد، کودکان در همه کشورها در معرض خطر ابتلا به فلج اطفال هستند. شکست در ریشه کن کردن فلج اطفال از این آخرین سنگرهای باقی مانده می تواند منجر به تجدید حیات جهانی این بیماری شود.
- در بیشتر کشورها، تلاش جهانی ظرفیتهای مقابله با سایر بیماریهای عفونی را با ایجاد سیستمهای نظارت و ایمنسازی مؤثر افزایش داده است.
علت بیماری فلج اطفال چیست؟
بیماری فلج اطفال یک بیماری ویروسی است که عمدتاً توسط ویروس پلیومیلیتیس ایجاد میشود. ویروس پلیومیلیتیس معمولاً از طریق خوراک یا آبی که ویروس در آن وجود دارد، به بدن فرد وارد میشود. بسیاری از افراد مبتلا به این ویروس علائم بیماری نشان نمیدهند، اما در برخی موارد، میتواند به شکل عفونت تنفسی یا گوارشی ظاهر شود.
انواع بیماری فلج اطفال
این بیماری از نظر شدت و نوع علائم به چندین نوع تقسیم میشود. این انواع عبارتند از:
۱. فلج اطفال تحتکلانی: در این نوع، علائم فلج به یک یا چند عضو از بدن محدود میشوند. به عبارت دیگر، تنها یک یا چند عضو از بدن مبتلا به ضعف عضلات میشوند.
۲. فلج اطفال گسترده: این نوع فلج اطفال به صورت گستردهتری در سراسر بدن ایجاد میشود و بیشتر اندامهای بدن را درگیر میکند.
۳. فلج اطفال اسپینال: در این نوع، مختصات نخاعی (سلولهای عصبی حرکتی در نخاع) تحت تأثیر ویروس قرار گرفته و باعث ایجاد ضعف و فلج در اندامهای زیرین میشود.
۴. فلج اطفال بالقوه: این نوع بیشتر به صورت موقت است و ممکن است با فیزیوتراپی و توانبخشی بهبود یابد.
به علت واکسیناسیون گسترده و پیشرفت درمانها، بسیاری از افراد مبتلا به بیماری فلج اطفال تا حد زیادی از بهبودی و بهبودی حرکتی بهرهمند میشوند.
علائم و راههای تشخیص فلج اطفال چیست؟
علائم شایع
- ضعف عضلانی
- مشکلات حرکتی
- کاهش توانایی در کنترل حرکتها
- تنگی عضلات
- تشنج
علائم بیماری فلج اطفال ممکن است متنوع باشند و بستگی به شدت آسیب به سلولهای عصبی حرکتی داشته باشد.
تشخیص
- بررسی تاریخچه پزشکی
- بررسی جسمانی
- آزمایشهای تصویربرداری
- تستهای عصبی
تشخیص بیماری فلج اطفال توسط پزشک انجام میشود. برای تشخیص دقیقتر و شروع درمان مناسب، همکاری با یک تیم پزشکی متخصص، از جمله متخصص اطفال ، متخصص مغز و اعصاب و متخصص فیزیوتراپی ضروری است.
تستها و ارزیابیهای تشخیص این بیماری
برای تشخیص بیماری فلج اطفال (پلیومیلیتیس)، انجام تستها و ارزیابیهای مختلفی صورت میگیرد. مهمترین این تستها و ارزیابیها عبارتند از:
آزمایشهای خون: انجام آزمایشهای خون برای اندازهگیری میزان ویروس در خون و تشخیص موارد ابتلا.
آزمایشهای مایع نخاع (لومبار پانکیوتیس): این آزمایش به کمک درجهبندی و شناسایی نوع ویروس در نخاع انجام میشود.
تصویربرداری (MRI یا CT Scan): تصویربرداری مغز و نخاع به منظور تشخیص تغییرات ساختاری ویروس در این مناطق.
الکترومیوگرافی (EMG): این تست برای اندازهگیری فعالیت الکتریکی عضلات به کمک الکترودها انجام میشود و میتواند نشاندهنده آسیب عضلات به دنبال ابتلا به فلج اطفال باشد.
آزمایشات مختلف تصویربرداری عضلات: استفاده از آزمایشات تصویربرداری مختلف برای تشخیص و مشخص کردن حد و مرزهای فلج و آسیبهای عضلات.
آزمایشهای معده: این آزمایشها به کمک تزریق مایع به معده و اندازهگیری عملکرد معده صورت میگیرد و برای اطمینان از ناتوانی عضلات استفاده میشود.
تیم درمانی تخصصی به کمک این تستها و ارزیابیها، علت اصلی فلج اطفال را تشخیص میدهد و برنامه درمانی مناسب را برای هر فرد تدوین میکند.
چه اقداماتی برای پیشگیری میتوان انجام داد؟
برای کاهش احتمال انتقال ویروس پلیومیلیتیس و جلوگیری از ابتلا به این بیماری ، اقدامات پیشگیری زیر میتوانند مفید باشند:
- شستشوی دستها با آب و صابون به طور منظم، به ویژه پس از آلوده شدن، میتواند به جلوگیری از انتقال ویروس به سایر افراد کمک کند.
- اجتاب از تماس با افراد مبتلا به بیماری و کاربرد اقدامات احتیاطی در مواقعی که تماس لازم است، از جمله اقدامات مهم پیشگیری است.
- مصرف آب یا غذای آلوده میتواند به انتقال ویروس پلیومیلیتیس کمک کند. به هنگام سفر به مناطق با خطر این بیماری، استفاده از آب سالم و غذاهای ایمن مهم است.
- حفظ بهداشت محیط، به خصوص در منازل، مکانهای عمومی و مناطقی با خطر ابتلا، از اهمیت بالایی برخوردار است.
- آگاهی از علائم بیماری و با داشتن هر گونه علائم شبیه به علائم فلج اطفال در سریعترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید.
- پیگیری و شرکت در برنامههای واکسیناسیون جهانی که توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) و سازمان ملل متحد (UNICEF) اجرا میشوند، به منظور کاهش انتقال بیماری در سطح جهان.
اهمیت این اقدامات در حفظ سلامت جمعیت و کنترل گسترش بیماری نیز حائز اهمیت است.
چه عواملی میتوانند احتمال ابتلا به فلج اطفال را افزایش دهند؟
- عدم واکسیناسیون
- تماس با افراد مبتلا
- شرایط بهداشتی ناسالم
- سفر به مناطق با خطر
- ضعف سیستم ایمنی
توجه به این عوامل و اتخاذ اقدامات پیشگیری مانند واکسیناسیون، حفظ بهداشت شخصی، و پیشگیری از تماس با افراد مبتلا میتواند در کاهش احتمال ابتلا به این بیماری مؤثر باشد.
راههای درمان فلج اطفال
درمان این بیماری به عنوان یک بیماری مزمن و متنوع، نیازمند یک برنامه گسترده و چند راهه است. درمان ممکن است به صورت چند جنبهای شامل موارد زیر باشد:
- فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از اجزای اصلی و مهم در برنامه درمانی فلج اطفال است. هدف اصلی این نوع درمان، افزایش توانمندی حرکتی، بهبود قدرت عضلانی، و تسهیل در انجام فعالیتهای روزمره برای افراد مبتلا به فلج اطفال است. در ادامه توضیحاتی درباره فیزیوتراپی در درمان این بیماری آورده شده است:
ارزیابی و ارتقاء توانمندی: فیزیوتراپی با انجام ارزیابی دقیق بر اساس نیازهای هر فرد، اقدام به تعیین طرح درمانی مناسب میکند. این طرح معمولاً شامل تمرینات و فعالیتهایی است که به بهبود توانایی حرکتی کودک کمک میکنند.
تمرینات توانبخشی: فیزیوتراپی از تمرینات متنوعی استفاده میکند تا عضلات را تقویت کرده و به بهبود حرکتهای کودک برساند. این تمرینات ممکن است شامل انواع حرکات، تمرینات استقامتی، و تمرینات کنترل تعادل باشد.
تقویت عضلات: با تمرکز بر روی عضلات ضعیف یا کم توان، فیزیوتراپی تلاش میکند تا این عضلات را تقویت کرده و توانایی حرکتی را افزایش دهد.
آموزش تکنیکهای حرکتی: فیزیوتراپی به کودکان و خانوادهها نیز آموزش میدهد که چگونه از تکنیکهای حرکتی صحیح در زندگی روزمره استفاده کنند. این مهارتها به کودکان کمک میکنند تا بهتر و با اطمینان بیشتری حرکت کنند.
استفاده از وسایل کمکی: فیزیوتراپی ممکن است از وسایل کمکی مانند اسباببازیها، بالشها، یا تجهیزات دیگر برای تسهیل در تمرینات و حرکات استفاده کند.
پیشگیری از مشکلات جانبی: این نوع درمان همچنین به پیشگیری از مشکلات جانبی ناشی از فلج اطفال، مانند مشکلات اسکلتی-عضلانی یا تغییرات در توانایی حرکتی، اختصاص دارد.
همه این جوانب به همراه تلاش مستمر از سوی کودک و خانواده به وسیله فیزیوتراپی، میتواند بهبود مستدام در توانایی حرکتی فراهم کند.
- توانبخشی شناختی
توانبخشی شناختی یک رویکرد درمانی است که درمان فلج اطفال را بهبود میبخشد. این رویکرد به بهبود تواناییهای شناختی، مغزی و عاطفی فرد متمرکز است. در زیر توضیحاتی درباره توانبخشی شناختی در درمان فلج اطفال آورده شده است:
ارزیابی شناختی: در ابتدا، یک ارزیابی شناختی دقیق از تواناییها و مشکلات شناختی فرد صورت میگیرد. این شامل بررسی مهارتهای حافظه، توجه، اجرای وظایف شناختی و سایر عوامل میشود.
توانبخشی حافظه و توجه: فرآیندهای توانبخشی معمولاً شامل تمریناتی برای بهبود حافظه و تمرکز میشود. این تمرینات ممکن است شامل بازیها، تکنیکهای حافظه، و تمرینات تمرکز باشند.
آموزش مهارتهای اجرای وظایف: فرآیندهای توانبخشی شناختی به فرد کمک میکنند تا مهارتهای اجرای وظایف را بهبود بخشد. این ممکن است شامل استفاده از استراتژیهای مختلف برای حل مسائل، تصمیمگیری بهتر، و بهبود مهارتهای اجرای وظایف روزمره باشد.
مدیریت استرس و افسردگی: توانبخشی شناختی میتواند به فرد کمک کند با استرس و افسردگی مرتبط با بیماری فلج اطفال مقابله کند. این شامل آموزش راهکارهای مدیریت استرس و توانایی مقابله با احساسات منفی میشود.
آموزش استفاده از فناوری:استفاده از فناوریهای کمکی میتواند به فرد کمک کند تا با محیط اطراف بهتر ارتباط برقرار کند. این ممکن است شامل استفاده از نرمافزارها و دستگاههای هوشمند باشد.
توانبخشی شناختی در درمان فلج اطفال به فرد کمک میکند تا بهترین تواناییهای شناختی و اجرایی خود را برای مقابله با چالشهای حرکتی به کار بگیرد. این رویکرد به عنوان یک قسمت مهم از برنامههای درمانی جهت بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به فلج اطفال مطرح میشود.
- تغذیه و مراقبت سلامت
تغذیه و مراقبت سلامت در درمان فلج اطفال نقش مهمی در بهبود وضعیت کلی فرد بازی میکند. تغذیه مناسب و مراقبتهای سلامت میتوانند به تقویت عضلات، افزایش انرژی، و بهبود سیستم ایمنی کودکان کمک کنند. در زیر توضیحاتی درباره اهمیت تغذیه و مراقبت سلامت در درمان فلج اطفال آورده شده است:
تغذیه مناسب: مواد غذایی که به تقویت عضلات و استقامت بدن بیانجامد. مصرف مقدار مناسبی از پروتئین، ویتامینها، مواد معدنی، و چربیهای سالم اهمیت دارد.
تنظیم وزن: حفظ وزن سالم برای افراد با فلج اطفال اهمیت دارد. وزن مناسب میتواند فشار بر عضلات و استخوانها را کاهش دهد و تحمل بیشتری به بدن بدهد.
مدیریت مشکلات گوارشی: برخی از افراد مبتلا به فلج اطفال ممکن است با مشکلات گوارشی مواجه شوند. تغذیه متناسب با نیازهای شخصی و مدیریت مشکلات گوارشی، میتواند به بهبود عملکرد گوارش کمک کند.
مدیریت مشکلات جلوگیری از تشکیل زخم: افراد با فلج اطفال به دلیل کمبود حرکت ممکن است به زخمهای فشاری و یا زخمهای دیگر مستعد باشند. توجه به مواضع نشستن، تغییر موقعیت بدن در بازههای زمانی منظم، و استفاده از وسایل کمکی میتواند در جلوگیری از تشکیل زخم مؤثر باشد.
مصرف مقدار کافی آب: آب نقش مهمی برای بدن دارد و میتواند به حفظ سلامتی کلی کمک کند. اطمینان از مصرف آب کافی به خصوص در صورت انجام فعالیتهای تمرینی مهم است.
پیگیری با پزشک: افراد با فلج اطفال نیاز دارند که با پزشک یا تیم درمانی خود در ارتباط باشند و نیازهای تغذیهای خود را مطرح کنند. پزشک میتواند راهنماییهای لازم را در زمینه تغذیه و مراقبت سلامت ارائه دهد.
- جراحی (در موارد خاص)
جراحی یکی از راههای ممکن در درمان فلج اطفال است که معمولاً در موارد خاص و با توجه به شدت و نوع فلج، جهت بهبود حرکت و عملکرد بدن مورد استفاده قرار میگیرد. در زیر توضیحاتی درباره جراحی در درمان فلج اطفال آورده شده است:
اندیکاسیونها: جراحی معمولاً در مواردی که مشکلات ساختاری یا عصبی وجود دارد و با دیگر روشهای درمانی بهبود نیافته است، مطرح میشود. مثالهایی از اندیکاسیونها میتواند شامل تراکم عضلانی، اختلالات استخوانی، یا اختلالات نخاعی باشد.
جراحیهای کمکی: هدف از برخی از جراحیها افزایش توانایی حرکتی، تغییر در ساختارهای استخوانی یا عضلانی، و یا اصلاح نقصهای سیستم عصبی میباشد. مثالهایی از جراحیهای کمکی شامل جراحی عصبی، جراحی ارتوپدی، یا جراحی عضلات میشود.
جراحی ارتوپدی: در برخی موارد فلج اطفال ممکن است به دلیل مشکلات استخوانی و مفصلی نیز باشد. جراحی ارتوپدی میتواند بهبودی در مواردی مانند اختلالات مفصلی، تغییرات در ساختار استخوانها، و اصلاح انحرافها ایجاد کند.
جراحی عصبی: در مواردی که مشکلات عصبی موجب فلج اطفال شده باشد، جراحی عصبی ممکن است به عنوان یک گزینه در نظر گرفته شود. این شامل جراحیهای روی عصبها، اصلاح عیوب نخاعی، یا جراحیهای مرتبط با عصبها میشود.
تزریقات مواد: در برخی موارد، تزریق مواد خاص میتواند به عنوان یک جزء از درمان استفاده شود. این مواد ممکن است به تقویت عضلات یا اصلاح عیوب عصبی کمک کنند.
جراحی برای فلج اطفال ممکن است تاثیرات مهمی داشته باشد، اما همیشه باید با دقت و با توجه به شرایط خاص هر فرد تصمیم گرفته شود.
- واکسیناسیون
واکسیناسیون یکی از روشهای اساسی در جلوگیری از ابتلا به بیماری فلج اطفال (پلیومیلیتیس) است. واکسیناسیون به معنای ایجاد ایمنی در برابر یک بیماری با استفاده از واکسن یا سرم است. در مورد فلج اطفال، واکسن پلیومیلیتیس برای محافظت از افراد در برابر ویروس پلیومیلیتیس که به اختصار ویروس پلیو نیز نامیده میشود، استفاده میشود.
واکسن پلیومیلیتیس: واکسن پلیومیلیتیس یک واکسن ضد ویروس پلیو است. این واکسن معمولاً به صورت خوراکی یا تزریق عضلانی اداره میشود. این واکسن به سیستم ایمنی بدن افراد کمک میکند تا مقاومت نسبت به ویروس پلیو ایجاد شود.
دورههای واکسیناسیون: برنامههای واکسیناسیون معمولاً شامل دورههای متعدد واکسناسیون برای اطفال هستند. این دورهها معمولاً در سنین مختلف از زندگی کودکان اجرا میشود.
تأثیرات جامعهشناختی: با اجرای برنامههای واکسیناسیون، میتوان ابتلا به بیماری فلج اطفال را به طور قابل ملاحظهای کاهش داد. این تدابیر به حفظ سلامت جمعیت و کاهش انتقال ویروس در جامعه کمک میکند.
واکسیناسیون یکی از بهترین راهکارها برای جلوگیری از ابتلا به بیماری فلج اطفال است و در سطح جهانی تاثیرات مثبت زیادی داشته است. تدابیر واکسیناسیون موجب ایجاد ایمنی جمعیت و کاهش شیوع بیماری فلج اطفال در جوامع مختلف شده است.
نتیجه
بیماری فلج اطفال به عنوان یک بیماری واگیر جهانی با تأثیرات جدی بر سلامت جامعه شناخته میشود. با وجود توسعه برنامههای واکسیناسیون و پیشرفتهای پزشکی، این بیماری هنوز نیازمند توجه و تلاش جهانی است. واکسیناسیون به عنوان اقدامی کلیدی در پیشگیری از بیماری و کاهش انتقال ویروس پلیومیلیتیس ایفا میکند. همچنین، آگاهی عمومی، حفظ بهداشت شخصی، و نظارت دقیق بر وضعیت ویروس در جوامع، نقش مهمی در کنترل گسترش بیماری ایفا میکنند. تلاشهای متعدد در زمینههای پیشگیری، درمان، و توانبخشی میتوانند به بهبود وضعیت افراد مبتلا و کاهش شیوع این بیماری کمک کنند. همچنین، همکاری جهانی و حمایت از برنامههای توسعه جهانی نقش مهمی در ایجاد جو برای کنترل و مدیریت بهتر این بیماری ایفا میکند.
با کمال مسرت، از شما دعوت میکنم تا به سایت دکتر بامن مراجعه کنید. این سایت به عنوان یک منبع معتبر و بهروز در زمینه مقالات علمی شناخته میشود و بیش از ۷۰۰۰ متخصص متخصص در آن عضو هستند. این سایت اطلاعات بسیار ارزشمندی را در مورد مختلف بیماریها و روشهای درمانی ارائه میدهد و میتواند به شما در درک بهتر و مطالعه عمیقتر در مورد بیماری فلج اطفال و سایر موضوعات پزشکی کمک کند.
همچنین، این سایت دکترهای متخصصی در زمینههای مختلف دارد، که میتوانند به شما مشاوره و راهنمایی کامل در مورد بیماری فلج اطفال و سایر مسائل پزشکی ارائه دهند. با مراجعه به این سایت، شما میتوانید از تخصص و تجربه این پزشکان بهرهمند شوید و راههای مناسبی را برای مراقبت از سلامتی خود انتخاب کنید.
برای دسترسی به آخرین مقالات علمی و مشاوره از پزشکان متخصص، به سایت دکتر بامن به آدرس معرفی شده مراجعه نمایید.
پرسش های متداول
آیا این بیماری قابل درمان است؟
بله، در حال حاضر، درمان اصلی برای این بیماری از طریق واکسیناسیون و پیشگیری از ابتلا به ویروس پلیومیلیتیس است. واکسیناسیون باعث تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر ویروس پلیو میشود و به افراد کمک میکند تا از ابتلا به این بیماری جلوگیری کنند.
آیا فلج اطفال میتواند به طور ژنتیکی انتقال یابد؟
بله، در برخی موارد، بیماری فلج اطفال (پلیومیلیتیس) به طور ژنتیکی انتقال پیدا میکند. ویروس پلیومیلیتیس (ویروس پلیو) اغلب از طریق مسیر مختصر مخاط (مخاطی) به افراد منتقل میشود، اما در صورتی که در ژنوم فرد تغییرات ژنتیکی خاصی وجود داشته باشد، ممکن است این بیماری به صورت ژنتیکی منتقل شود.
آیا پس از درمان، احتمال بازگشت این بیماری وجود دارد؟
احتمال بازگشت بیماری بستگی به علت اصلی فلج، نوع درمان انجام شده، و میزان بهبودی حاصل شده دارد. در برخی موارد، بهبودی کامل ممکن است به دلیل استفاده از درمانهای مختلف و فیزیوتراپی حاصل شود.
آیا بیماری فلج اطفال مسری است؟
بله، بیماری فلج اطفال (پلیومیلیتیس) مسری است، یعنی از فرد به فرد انتقال پیدا میکند. این بیماری اغلب از طریق مخاط و ذرات ریز آبوهوا منتقل میشود. ویروس پلیومیلیتیس در مخاط راه تنفسی افراد مبتلا به بیماری و حتی افرادی که علائم بیماری ندارند، حضور دارد. انتقال معمولاً از طریق تماس مستقیم با آب یا غذاهای آلوده و یا از طریق تماس با افراد مبتلا به بیماری صورت میگیرد.
آیا واکسیناسیون برای افراد بالغ هم مفید است؟
بله، واکسیناسیون برای افراد بالغ نیز میتواند مفید باشد، به ویژه در مواردی که افراد با خطر ابتلا به بیماری فلج اطفال (پلیومیلیتیس) روبهرو هستند.
منابع
A crippling and life-threatening disease
دیدگاه خود را درج کنید