دریچه میترال یا دریچه دولتی بین دهلیز چپ و بطن چپ قرار دارد. عملکرد نرمال دریچه میترال به این شکل است که در مرحله دیاستول یا همان استراحت قلب باز می شود و اجازه ورود خون از دهلیز چپ به بطن چپ را می دهد. همچنین در مرحله سیستول یا انقباض قلب نیز کاملا بسته می شود و باعث می شود خون به صورت کامل از بطن چپ وارد آئورت شود. نارسایی دریچه میترال باعث می شود خون به طور کامل از بطن چپ وارد آئورت نشود و بخشی از خون (بسته به شدت آن) در خلاف مسیر حرکت خون وارد دهلیز چپ شود. این موضوع علاوه بر اینکه باعث کاهش خونرسانی به بدن می شود بلکه باعث افزایش حجم خون و افزایش فشار داخل دهلیز چپ می شود.ما در این مقاله از دکتر با من قصد داریم به صورت مفصل درباره اینکه نارسایی میترال چیست؟ علل نارسایی دریچه میترال، علائم آن و اینکه آیا نارسایی دریچه میترال درمان دارد، صحبت کنیم؛ با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.

نارسایی میترال چیست؟

ساختمان دریچه میترال به نسبت سایر دریچه های قلب پیچیده تر است. این دریچه از 4 بخش تشکیل شده است که اختلال در عملکرد هر یک از این قسمت ها می تواند باعث نارسایی دریچه میترال قلب شود:

• دو صفحه نازک اما مستحکم که سطح دریچه را تشکیل می دهند به نام لت یا لیفلت. عفونت دریچه میترال، پرولاپس دریچه میترال، سابقه تب روماتیسمی و مصرف داروهای کاهش وزن می توانند باعث صدمه به این قسمت و نارسایی میترال شود.
• حلقه محکم و فیبری اطراف دریچه که لت ها به آن می چسبند که آنولوس نام دارد. آنالوس در زمان گشادی بیش از حد قلب باز می شود و همین امر باعث می شود که دریچه میترال علیرغم سالم بودن به دلیل فاصله گرفتن لت های دریچه از یکدیگر دچار نارسایی شود.
• طناب های سفید و مستحکمی به نام کوردا که به لبه لت ها می چسبند. این طناب ها در تب روماتیسمی قلب، عفونت قلب IE و بیماری های بافت همبند مثل مارفان تغییر شکل داده یا حتی پاره می شوند.
• دو پایه عضلانی مستحکم و قوی به نام عضلات پاپیلری که به دیوار قلب می چسبند و پایه دریچه میترال می باشند. احتمال دارد این پایه ها به دلیل ایسکمی یا حمله حاد قلبی دچار پارگی شوند و باعث ناتوانی شدید دریچه میترال شود.

علت نارسایی دریچه میترال چیست؟

نارسایی میترال در بزرگسالان اصولا از عوارض تب روماتیسمی و بیماری روماتیسمی قلبی است. سایر دلایل آن عبارتند از:

• پرولاپس دریچه میترال (افتادگی دریچه میترال)
• بیماری عروق کرونر یا سکته قلبی
• برخی بیماری های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید
• عفونت دریچه های قلبی (اندوکاردیت)
• اختلالات مادرزادی دریچه میترال
• مصرف داروهای خاص
• کاردیومیوپاتی
• ضربه

علائم نارسایی دریچه میترال چیست؟

علائم این بیماری عبارتند از:

• ضعف و بیحالی؛
• تنگی نفس به ویژه در حین فعالیت فیزیکی؛
• خستگی در زمان انجام کارهای روزمره؛
• احساس کوبیدن قلب و تپش در قفسه سینه؛
• درد سینه؛
• تورم در پاها؛

البته شدت و میزان علائم نارسایی دریچه میترال قلب بستگی به شدت آن و همچنین مدت زمان ایجاد این بیماری دارد.در صورتی که نارسایی دریچه میترال حاد باشد؛ مانند زمانی که عضلات پاپیلری یا طناب های کوردا دچار پارگی می شوند، یا تخریب دریچه میترال در اثر عفونت شدید، علائم بسیار شدید باشد و همراه با تنگی نفس شدید، ضعف و بی حالی بسیار زیاد و احساس خفگی همراه باشد، در صورت عدم درمان فوری این بیماری می تواند خطرناک یا حتی کشنده باشد.اما در صورتی که این بیماری مزمن باشد و پیدایش و پیشرفت آن سال ها طول بکشد، در مراحل اولیه شاید بیمار علائمی را تجربه نکند. این بیماری در مراحل خفیف و متوسط اصولا بدون علامت بوده و یا علائم ناچیزی از خود نشان می دهد. حتی در صورتی که ناتوانی شدید دریچه میترال نیز می باشد امکان دارد علائمی مشاهده نشود.اصولا وقتی علائمی بیماری نمود پیدا می کنند که مدت زمان زیادی از بیماری گذشته و قلب وارد مرحله نارسایی شده است. بنابراین تشخیص و درمان به موقع این بیماری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

چگونگی تشخیص نارسایی میترال

چنانچه علائم نارسایی دریچه ی میترال را مشاهده کردید در اسرع وقت به یک پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید. اصلی ترین راه تشخیص این بیماری شنیدن صدای قلب بیمار است. البته به منظور اثبات تشخیص این بیماری ممکن است برخی تست ها توسط پزشک انجام شود که عبارتند از:

• نوار قلب؛
• عکس قفسه سینه؛
• اکوکاردیوگرافی؛
• کاتتریزاسیون قلب و آنژیوگرافی؛

چه عواملی باعث افزایش خطرات نارسایی دریچه میترال می شوند؟

از جمله عوامل افزایش خطرات نارسایی دریچه میترال عبارتند از:

• افزایش سن؛
• فشار خون بالا؛
• پرولاپس دریچه میترال؛
• عفونت ها؛

راههای درمان نارسایی دریچه میترال

به دلیل اینکه اکثر بیماران در هنگام تشخیص نارسایی میترال دچار نارسایی قلبی نیز هستند، لذا یکی از درمان های اصلی نارسایی میترال، درمان نارسایی قلبی همزمان است.برای درمان نوع حاد دریچه میترال؛ تنها روش درمان قطعی و نجات جان بیمار جراحی اورژانسی می باشد.اما در بیماران مبتلا به نارسایی مزمن دریچه میترال در صورتی که علائم بالینی خاصی مشاهده نشود و همچنین اکوی قلبی بیمار نیز نشان ندهد، نیازی به عمل جراحی نمی باشد.نوع جراحی نارسایی دریچه میترال بسته به وجود همزمان نارسایی قلب و آسیب سایر دریچه های قلب دارد. چنانچه سایر دریچه های قلب سالم باشند شاید ترمیم دریچه بهترین گزینه برای درمان نارسایی باشد. در غیر این صورت دریچه میترال می بایست با یکی از دریچه های فلزی یا حیوانی تعویض شود.البته چندین سال است که برای درمان این بیماری از روش های غیرجراحی مانند از میتراکلیپ یا سایر روش های کم تهاجمی تر استفاده می شود. اما نتایج طولانی مدت از این روش های درمانی تا به امروز تایید نشده است.کلام آخربیماری نارسایی دریچه میترال در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع می تواند بسیار خطرناک و حتی کشنده باشد. بنابراین در صورت مشاهده نشانه های آن سریعا به یک پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.

نارسایی میترال زمانی رخ می دهد که دریچه میترال به صورت کامل بسته نمی شود و باعث برگشت جریان خون به قلب می شود. چنانچه نارسایی دریچه میترال شدید باشد جریان خون به خوبی از قلب به سراسر بدن پمپ نمی شود و باعث بروز علائمی مانند خستگی و تنگی نفس می شود. اما سوالی که ممکن است ذهن تمام کسانی که به این بیماری مبتلا هستند را درگیر کند این است که آیا نارسایی دریچه میترال خطرناک است؟به دلیل اینکه قلب یکی از مهم ترین و حیاتی ترین اعضای بدن است و توجه به سلامت آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ ما در این مقاله از دکتر با من قصد داریم شما را خطرات نارسایی دریچه میترال آشنا کنیم.

علائم نارسایی دریچه میترال

قبل از بررسی خطرات نارسایی میترال بهتر است با نشانه های نارسایی دریچه میترال آشنا شوید. البته برخی از افراد ممکن است سال ها دچار این بیماری باشند اما هیچ گونه علائمی نداشته باشند. علائم نارسایی میترال بسته به شدت بیماری و پیشرفت آن می تواند شامل موارد زیر باشد:

• صداهای غیرطبیعی قلب که توسط گوشی پزشکی شنیده می شود.
• تنگی نفس به خصوص در حین فعالیت یا دراز کشیدن.
• خستگی
• تپش قلب
• تورم در پاها

اصولا نارسایی میترال در ابتدا خفیف می باشد و به مرور زمان پیشرفت می کند. بیماران بسیاری به کلینیک قلب مراجعه می کنند که سال ها دچار این عارضه بوده اند اما از آن مطلع نبودند. این عارضه ممکن است حتی پیشرفتی هم نداشته باشد. در این صورت خطرات نارسایی میترال کم و یا حتی صفر است.پزشک معالج شما امکان دارد در معاینات اولیه با شنیدن صداهای غیرطبیعی قلب تشخیص نارسایی دریچه میترال را بدهد. البته ممکن است برخی بیماران مبتلا به نارسایی دریچه میترال حاد و ناگهانی باشند و در این حالت علائم حاد و شدیدی را تجربه می کنند.

خطرات نارسایی خفیف دریچه میترال

نارسایی خفیف میترال اصولا عوارض و خطرات خاصی را به دنبال ندارد. هر چه میزان نارسایی میترال شدیدتر باشد، قلب برای پمپاژ خون باید سخت تر کار کند در نتیجه عوارض بیشتری نیز خواهد داشت.

خطرات نارسایی دریچه میترال چیست؟

همان طور که گفته شد نارسایی خفیف میترال اصولا عوارض و خطر خاصی ندارد اما به طور کلی خطرات نارسایی میترال عبارتند از:

نارسایی قلبی

نارسایی قلب زمانی رخ می دهد که قلب توانایی کافی برای پمپاژ خون به بدن را ندارد. در نارسایی میترال هم همین اتفاق می افتد بعلاوه بازگشت خون به قلب.در نارسایی دریچه ی میترال با گذشت زمان و عدم درمان آن بطن چپ بزرگ تر می شود و باعث بروز علائم نارسایی قلبی می شود. همچنین این فشار خون اضافی به ریه ها بازمی گردد و باعث فشار بر سمت راست قلب نیز می شود.

فیبریلاسیون دهلیزی

یکی از خطرات نارسایی دریچه میترال؛ فیبریلاسیون دهلیزی است. کشیدگی و گشاد شدن دهلیز چپ امکان دارد باعث بی نظمی در انقباضات حفره فوقانی سمت چپ گردد که در این حالت دهلیز چپ دچار انقباضات سریع و بی نظم می شود.فیبریلاسیون دهلیزی امکان دارد باعث ایجاد لخته در دهلیز چپ گردد که این لخته اگر از دیواره دهلیز جدا شود و وارد گردش خون سیستمیک شود، مشکلات زیادی را به همراه خواهد داشت. برای مثال اگر این لخته خون در یکی از عروق مغز گیر کند می تواند باعث سکته مغزی شود.

افزایش فشار شریان ریوی

چنانچه نارسایی دریچه میترال درمان نشود و یا درمان آن به درستی انجام نشود ممکن است عوارضی مانند پرفشاری خون در ریه ها تاثیر بگذارد.نارسایی دریچه میترال می تواند باعث افزایش فشار خون داخل دهلیز چپ شود که همین موضوع می تواند باعث پرفشاری شریان های ریوی شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

چنانچه پزشک عمومی در معاینات صدای قلب شما سوفل قلبی (صداهای غیرطبیعی قلب) را بشنود، شما را برای بررسی های بیشتر به یک پزشک متخصص قلب و عروق ارجاع می دهد.چنانچه علائم بیماری های قلبی را در خود مشاهده کرده اید هر چه سریعتر برای چکاپ و بررسی به یک پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید. در صورت مشاهده اولین نشانه های بیماری های قلبی عروقی به پزشک مراجعه کنید باعث روند تسریع درمان بیماری و جلوگیری از پیشرفت بیماری خواهید شد.

درمان نارسایی دریچه میترال

شیوه درمان نارسایی میترال بستگی به شدت نارسایی، وجود علائم و همچنین شدید شدن یا نشدن آن دارد. از جمله روش های درمان نارسایی دریچه میترال عبارتند از:

• در صورتی که فرد دچار نارسایی خفیف دریچه میترال باشد، نیازی به درمان دارویی یا تهاجمی ندارد و تنها باید در فاصله زمانی معین شده توسط پزشک معاینه و ارزیابی شود.
• تجویز قرص برای نارسایی دریچه میترال؛
• کنترل فشار خون بالا و درمان آن؛
• جراحی نارسایی دریچه میترال؛
• جراحی کم تهاجمی قلب؛

روش های پیشگیری از نارسایی میترال

افرادی که دچار آسیب دیدگی دریچه قلب شده اند یا دریچه های قلبشان غیرطبیعی است در معرض خطر ابتلا به عفونتی به اسم آندوکاردیت هستند. موارد جلوگیری از بروز این عفونت و در امان بودن از عوارض نارسایی دریچه میترال عبارتند از:

• استفاده از سرنگ های غیر بهداشتی ممنوع!
• درمان سریع عفونت ‌های استرپی به منظور پیشگیری از تب روماتیسمی؛
• در صورت مراجعه به دندانپزشکی و سابقه بیماری های قلبی مادرزادی یا مشکلات دریچه های قلبی می بایست قبل از درمان این موضوع را به دندانپزشکان اطلاع دهید.

کلام آخرعوارض نارسایی دریچه میترال در صورت خفیف بودن نارسایی دریچه چندان مشهود نیستند و در اکثر مواقع نیاز به درمان خاصی ندارد؛ بلکه تنها بیمار می بایست برای چکاپ در فواصل زمانی تعیین شده به پزشک معالج خود مراجعه کند.اما خطرات نارسایی دریچه میترال در صورت شدید بودن نارسایی شامل: نارسایی قلبی، فیبریلاسیون دهلیزی و افزایش فشار ریوی است. در صورت عدم درمان نارسایی شدید میترال ممکن است روند درمان سخت تر و پیچیده تر شود.بنابراین در صورت مشاهده علائم نارسایی قلب هر چه سریعتر به یک پزشک متخصص قلب و عروق برای بررسی و معاینات بیشتر مراجعه کنید. برای پیدا کردن بهترین متخصص قلب و عروق در تهران یا هر شهر دیگری می توانید از مرجع معرفی پزشکان دکتر با من کمک بگیرید.