آبسه، تجمع چرک در زیر پوست یا درون بدن است، یعنی توده ای دردناک و پر از چرک است که اغلب در اثر عفونت باکتریایی به وجود می آید. این مشکل اغلب به علت عفونت یا گیر کردن یک جسم خارجی در بدن به ایجاد می شود.
در هنگام مقابله بدن با عفونت یا در هنگام تلاش بدن برای از بین بردن جسم خارجی گیر افتاده در بدن، پر شدن بافت های آسیب دیده توسط گلبول های سفید خون انجام می شود و مایع به دست آمده که چرک نامیده می شود، در ناحیه مورد نظر ایجاد می شود.
چرک دارای گلبول های سفید مرده و زنده، باکتری های زنده و مرده، بقایای سلول ها و بافت هایی است که عفونت یا پاسخ ایمنی بدن منجر به کشته یا زخمی شدن آنها شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره، با این مقاله همراه شوید و آن را تا انتها مطالعه کنید.
انواع مختلف این عارضه
احتمال بروز آبسه در سراسر بدن وجود دارد؛ ممکن است قابل مشاهده باشند یا به علت وجود داشتن در داخل بدن به آنها بی توجهی شود و زمینه ساز عوارض جدی مانند آسیب به اندام ها شوند. رایج ترین انواع آن شامل موارد زیر است.
پوستی
در نتیجه عفونت هایی رخ می دهد که منجر به تجمع چرک در پوست می شوند. این نوع از آبسه عفونت های ناشی از باکتری (به طور معمول استافیلوکوک)، جوش ها، زخم ها، جراحات جزئی که عفونی می شوند و عفونت های فولیکول مو (فولیکولیت) را در بر می گیرد. ایجاد آبسه های پوستی در هر جایی از بدن امکان پذیر است.
دندانی
آبسه دندان، احتمال دارد در مرکز دندان (پالپ) به وجود آید و به ریشه یا ساختارهای استخوانی نگهدارنده دندان گسترش پیدا کند. در صورتی که باکتری ها از طریق سوراخی مانند حفره پوسیدگی دندان وارد شوند یا از راه شکستگی، ترک خوردگی یا بریدگی دندان ورود پیدا کنند، احتمال عفونی شدن دندان وجود خواهد داشت.
سایر انواع آن که کمتر رایج هستند، شامل موارد زیر می شوند.
شکمی
ممکن است در نزدیکی یا داخل اندام های شکمی مانند پانکراس، کبد یا کلیه ها قرار داشته باشد. علل آبسه شکمی مواردی مانند پارگی اندام ها (مانند آپاندیس یا تخمدان)، عفونت ها و بیماری التهابی روده است.
کبد آمیبی
نوعی ناشی از آمیبیاز به عنوان یک عفونت روده ای که احتمال سرایت آن به کبد وجود دارد. انتامبا هیستولیتیکا به عنوان عفونت ناشی از انگل روده ای که ممکن است از طریق غذا و آب آلوده به مدفوع دارای انگل پخش شود. آمیبیازیس در جمعیت های شلوغ که رعایت بهداشت نامناسب است، بیشتر شایع خواهد بود.
آنورکتال
محل پیدایش آن در داخل یا نزدیک مقعد یا راست روده است و ایجاد آن اغلب در نتیجه بیماری های مقاربتی، مسدود شدن غدد، عفونت شقاق مقعد یا ضربه به ناحیه مورد نظر خواهد بود.
بارتولین (یا کیست)
ممکن است در غدد بارتولین موجود در هر طرف دهانه واژن به وجود آید. احتمال مسدود شدن مجرای غده وجود دارد و می تواند مایع را طی مدت زمانی جمع کند و به صورت بالقوه سبب عفونت و تشکیل بارتولین شود.
مغزی
اغلب در نتیجه یک عفونت باکتریایی یا قارچی در قسمتی از مغز رخ می دهد. فشار ایجاد شده توسط آن می تواند مشکلات مغزی جدی مانند تشنج، مشکلات زبانی و از دست دادن عملکرد عضلانی را ایجاد کند. این عارضه به عنوان یک مورد اورژانس پزشکی، نیازمند درمان فوری است.
اپیدورال
این عارضه را می توان اتفاقی نادر مطرح کرد که در نتیجه عفونت ناحیه بین مننژها (غشاهای پوشش دهنده مغز و نخاع) و استخوان های جمجمه یا ستون فقرات رخ می دهد و اگر درون جمجمه باشد، تشکیل اپیدورال درون جمجمه اتفاق می افتد. اگر داخل ستون فقرات باشد، اپیدورال نخاعی است که می توان آن را شایع ترین نوع اپیدورال معرفی کرد.
پری لوزه
عفونت لوزه ها، عارضه بالقوه ای است که زندگی لوزه ها را تهدید می کند. اغلب چنین عفونت هایی به وسیله باکتری های گروه A استرپتوکوک بتا همولیتیک به وجود می آیند؛ همان باکتری که منجر به گلودرد استرپتوکوکی می شود. آبسه پری لوزه به علت مصرف آنتی بیوتیک ها به منظور درمان سریع و اثرگذار لوزه، به ندرت مشاهده می شود.
پیوژنیک کبد
محل ایجاد آن در ناحیه ای روی کبد است که تولید چرک را انجام می دهد. بسیاری از انواع عفونت های شکمی، عفونت لوله های تخلیه کننده صفرا یا ضربه به کبد می توانند زمینه ساز بروز آن باشند.
نخاع
ناشی از عفونت در داخل ستون فقرات بوده و بسیار نادر است. در هنگام رخ دادن، اغلب یک عارضه اپیدورال به شمار می آید.
علل به وجود آمدن این عارضه
احتمال بروز آن در هر نقطه از بدن وجود دارد. انواع آن شامل موارد زیر می شود:
- پوستی: که محل ایجاد آن در زیر پوست است.
- داخلی: که محل ایجاد آن داخل بدن، درون یک اندام یا در فضاهای میان اندام ها است.
اغلب آبسه پوستی به شکل یک توده متورم و پر از چرک در زیر سطح پوست ایجاد می شود. همچنین احتمال بروز علائم دیگری مانند عفونت درجه حرارت بالا و لرز نیز وجود خواهد داشت.
تشخیص این عارضه درون بدن دشوارتر است، اما علائم آن شامل موارد زیر خواهد بود:
- درد در ناحیه آسیب دیده
- احساس ناخوشی بیمار
- دمای بالا
علل ایجاد
اغلب عفونت باکتریایی منجر به تشکیل این توده می شود. با ورود باکتری ها به بدن، سیستم ایمنی بدن به مقابله با عامل خارجی می پردازد و به این منظور از گلبول های سفید خون کمک می گیرد تا این گلبول ها به نواحی آسیب دیده برسند.
با حمله گلبول های سفید خون به باکتری، برخی بافت های نزدیک از بین می روند و حفره ای به وجود می آورند که بعد از پر شدن با چرک منجر به تشکیل این عارضه می شوند. چرک ترکیبی از بافت مرده، باکتری ها و گلبول های سفید خون است.
آبسه های داخلی معمولا به عنوان یکی از عوارض مشکلاتی که در بدن وجود دارند، در نواحی دیگر بدن به وجود می آیند. عفونت را هم باید یکی از مشکلات در نظر گرفت. به عنوان مثال با ترکیدن آپاندیس در نتیجه آپاندیسیت و پخش باکتری ها در داخل شکم، ایجاد می گردد.
اغلب عفونت باکتری های استافیلوکوکی منجر به تشکیل این عارضه ها می شوند؛ با ادامه عفونت و تولید چرک، امکان بزرگ تر و دردناک تر شدن این توده وجود خواهد داشت.
برخی از انواع باکتری های استافیلوکوکی قابلیت تولید سمی به نام لنکوسیدین را دارند که گلبول های سفید خون را از بین می برند. این شرایط سبب ایجاد سلول های بیشتری توسط بدن می شود تا با عفونت مقابله کرده و عفونت های مکرر پوستی ایجاد کنند. در موارد نادری، ایجاد این عارضه پوستی توسط ویروس، قارچ یا انگل امکان پذیر است.
علل آبسه های پوستی شامل چه مواردی است؟
امکان دارد با رسیدن باکتری ها به سطح پوست، ایجاد شود. احتمال بروز این مشکل در هر نقطه ای از بدن وجود خواهد داشت؛ اگرچه آبسه های پوستی اغلب در مواردی نواحی هستند که عبارتند از:
- زیر بغل
- تنه
- دست و پا
- باسن
- دستگاه تناسلی
اگر فرد، زخمی جزئی مانند بریدگی یا چربی کوچک روی پوست داشته باشد یا مسدود شدن غده چربی یا غدد عرق در پوست رخ دهد؛ باکتری ها می توانند با ورود به پوست، آن را ایجاد کنند.
علل آبسه های داخلی چیست؟
توده هایی که درون شکم ایجاد می شوند، بر اثر عفونت در بافت های عمیق تر موجود در بدن به وجود می آیند. موارد زیر می توانند زمینه ساز بروز این مشکل باشند:
- یک آسیب
- گسترش عفونت از ناحیه مجاور
- جراحی شکم
برای گسترش عفونت به داخل شکم، راه های زیادی وجود دارد که منجر به تشکیل این توده خواهد شد. برای مثال بعد از عفونت باکتریایی در ریه ها (مانند ذات الریه) تشکیل آبسه ریه ممکن خواهد بود و آپاندیسیت نیز قابلیت پخش کردن باکتری های درون شکم را دارد.
عوامل زمینه ساز این عارضه چیست؟
مواردی که افزایش دهنده احتمال ایجاد این مشکل هستند، می توانند موارد زیر را در بر بگیرند:
- داشتن سیستم ایمنی ضعیف: ممکن است علت این مشکل، بیماری هایی مانند ایدز یا درمان هایی مانند شیمی درمانی باشد.
- ابتلا به دیابت
- ابتلا به یک بیماری التهابی زمینه ای
درمان آبسه
ممکن است تخلیه آبسه کوچک پوستی به طور طبیعی رخ دهد یا کوچک شدن و خشک شدن آن به آسانی ممکن باشد و نیازمند هیچ درمانی برای از بین رفتن نباشد.
ممکن است توده های بزرگ تر نیازمند درمان با آنتی بیوتیک ها باشند تا عفونت از بین برود و احتمال دارد که چرک احتیاج به تخلیه شدن داشته باشد. به این منظور، سوزن در پوست قرار داده می شود یا یک برش کوچک در پوست روی این توده ایجاد می شود.
دکتر با من می تواند خدمات پزشکی (مشاوره پزشکی و عرضه محصولات پزشکی) مورد نیاز متقاضیان را به آنها ارائه دهد. به عبارت بهتر این مجموعه می تواند برقراری ارتباط میان پزشکان و مراجعه کنندگان را ساده تر کند. این مجموعه مواردی مانند مشخصات و نحوه دسترسی به هر پزشک را به مراجعه کنندگان ارائه می دهد.
جلوگیری از آبسه پوستی چگونه ممکن است؟
ورود باکتری به زخم، ریشه مو یا مسدود شدن چربی یا غده عرق علت ایجاد اکثر آبسه های پوستی است. اطمینان از تمیز و سالم و عاری از باکتری بودن پوست می تواند موجب کاهش پیدا کردن خطر ایجاد توده های دردناک پوستی شود.
انجام برخی از اقدامات می تواند باعث کاهش خطر انتشار باکتری ها شود که عبارتند از:
- شستشوی مرتب دست ها
- استفاده از حوله های مجزا و خودداری از استفاده از وان
- تشویق اعضای خانه به شستشوی دست ها به صورت مرتب
- منتظر ماندن برای درمان و بهبودی توده پوست به صورت کامل قبل از استفاده از هر گونه تجهیزات بدنسازی، وسیله های عمومی و سونا یا استخر.
- خودداری از فشار دادن این توده؛ زیرا این کار می تواند به راحتی سبب انتقال یافتن باکتری ها به نواحی دیگر شود. در صورت استفاده از دستمال برای پاک کردن چرک خارج شده از توده، دستمال باید بلافاصله دور ریخته شود تا مانع از انتشار میکروب ها شود. بعد از دور انداختن دستمال ها، شستشوی دست ها باید به خوبی انجام شود.
- هنگام اصلاح صورت، ناحیه زیربغل، پاها یا ناحیه بیکینی باید مراقب بریده شدن پوست باشید. از استفاده از تیغ یا مسواک به صورت مشترک خودداری کنید.
همچنین کاهش خطر آبسه های پوستی با موارد زیر ممکن است:
- حفظ رژیم غذایی متعادل و سالم
- ترک سیگار
- کاهش وزن در صورت چاقی یا اضافه وزن
زمان مراجعه به پزشک و بهترین دکتر متخصص پوست
در صورت مشکوک بودن به داشتن این توده، مراجعه به پزشک الزامی است. پزشک می تواند با بررسی و تایید آن، فرد را به بیمارستان ارجاع دهد. چندین آزمایش برای تشخیص تجویز داده می شود که به محل قرارگیری توده بستگی دارد.
دکتر با من اقدام به جمع آوری مجموعه ای از بهترین پزشکان و متخصصان در کنار هم کرده است تا افراد از مواردی مانند موقعیت مکانی، شماره تلفن تماس، نحوه دسترسی، مشخصات و دیگر موارد مرتبط با هر پزشک آگاه شوند و با توجه به آن پزشک مورد نظر خود را انتخاب کنند.
کلام آخر
این مقاله به موضوع آبسه پرداخته است و مخاطب آن افرادی هستند که دکتر متخصص پوست مشهور در تهران و سایر شهرها را جستجو می کنند و در جستجوی سایت دکتر متخصص پوست هستند. در این مقاله علاوه بر کسب اطلاعات مفیدی درباره این بیماری، می توانید به سایت دکتر با من که پیشنهاد کردیم، مراجعه کنید و خدمات یا پزشک مورد نیاز خود را به راحتی بیابید.
دیدگاه خود را درج کنید