ما در سایت دکتر با من به صورت تخصصی در خصوص بیماری های روانپزشکی صحبت کرده ایم که یکی از مهم ترین آنها، فوبیا خاص بوده و در این مقاله به صورت تخصصی به آن پرداخته ایم. در نتیجه برای آشنایی با این اختلال، از شما می خواهیم تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
تاریخچه ی فوبیا خاص
فوبیا خاص یا اختلال اضطراب وسواسی-جبری، یکی از اختلالات روانی معروف است که با افرادی که آن را تجربه می کنند، به شدت مزاحمت ایجاد می کند. این اختلال معمولا با وسواس‌های خاصی همراه است که شامل تکرار کارهای خاص، بررسی و بررسی مجدد از اطلاعات و ترس‌هایی از عواقبی که ممکن است رخ دهند، می‌شود.
به طور کلی، فوبیا خاص در افرادی که به آن مبتلا هستند، باعث ایجاد استرس و اضطراب شدید می‌کند و ممکن است به شدت زندگی روزمره آنها را تحت تاثیر قرار دهد. بسیاری از افرادی که با فوبیای خاص مبتلا هستند، احساس می‌کنند که نمی‌توانند از آن خلاص شوند و در بعضی موارد، باعث می‌شود که زندگی شخصی و اجتماعی آنها تحت تأثیر قرار گیرد.
تاریخچه فوبیا خاص به سال‌های ۱۹۰۰ میلادی بازمی‌گردد، اما این بیماری به عنوان یک اختلال روانی مستقل در سال ۱۹۸۰ توسط انجمن روانپزشکی آمریکا شناخته شد. در این زمان، این اختلال به عنوان یک شکل از اختلالات اضطراب شناخته شد که با وسواس‌های خاصی همراه است.
در سال‌های بعدی، روش‌های مختلف درمانی برای فوبیای خاص توسعه یافته‌اند، از جمله درمان دارویی، روان‌درمانی و روش‌های مشاوره است.
فوبیا خاص چیست؟
فوبیا خاص به معنای ترس بیش از حد از یک شیء یا وضعیت خاصی است که در برخی افراد بیشتر از دیگران دیده می‌شود. این ترس می‌تواند به شدت زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهد و او را از انجام کارهای روزمره مانند رفتن به محل کار، تحصیل یا حتی خانه ترسانده و از روابط اجتماعی به دور کند. برای درمان فوبیای خاص می‌توان از روش‌های مختلفی مانند روان‌درمانی، مداخلات شناختی-رفتاری و درمان‌های دارویی استفاده کرد.
معرفی انواع فوبیا
فوبیا به صورت عمومی به دو دسته عمده تقسیم می‌شوند:
- فوبیاهای خاص: در این نوع از فوبیاها، فرد ترس یا وحشت زیادی نسبت به موضوع یا شیء خاصی دارد. به‌عنوان مثال فوبیای ارتفاع، فوبیای حیوانات، فوبیای خفاش، فوبیای خون، فوبیای آسانسور و غیره.
- فوبیاهای عمومی: این نوع از فوبیاها به نوعی به ترس یا وحشت غیر مشروع از موضوعات عمومی و رایج اشاره دارد. به‌عنوان مثال فوبیای ازدواج، فوبیای اجتماعی، فوبیای رانندگی، فوبیای بهداشتی و غیره است.
انواع فوبیای خاص چیست؟
این بیماری انواع بسیار مختلفی دارد که شامل موارد زیر است:
- فوبیای ارتفاع: ترس شدید از ارتفاعات و بلندی‌ها که می‌تواند شامل ترس از سقوط و یا وقوع حادثه‌ای باشد.
- فوبیای پرواز: ترس شدید و نامعقول از سفر با هواپیما که می‌تواند شامل ترس از سقوط و یا وقوع حادثه‌ای باشد.
- فوبیای بیمارستان: ترس از بیمارستان و درمانگاه که می‌تواند شامل ترس از بیماری و یا پذیرش درمان باشد.
- فوبیای عقیمیت: ترس شدید از عدم توانایی در باروری و بچه دار شدن.
- فوبیای حشرات: ترس شدید از حشرات که می‌تواند شامل ترس از نزدیک شدن، لمس و یا نفوذ حشرات در بدن باشد.
- فوبیای تاریکی: ترس شدید و نامعقول از تاریکی که می‌تواند شامل ترس از حمله و یا تهدید باشد.
- فوبیای خون: ترس شدید از خون که می‌تواند شامل ترس از دیدن خون، تماس با خون و یا نیاز به خون باشد.
- فوبیای مردم‌گریزی: ترس از مواجهه با افراد جدید و یا سختگیرانه و ترس از شرکت در رویدادهای اجتماعی و جمعیتی.
هر یک از این انواع فوبیاها می‌توانند به شدت زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهند و نیاز به درمان دارند.
علت بیماری فوبیای خاص چیست؟
علت بیماری فوبیا خاص همچنان مورد بحث است و به دلایل گوناگونی برمی‌گردد.
برخی از عوامل موثر در بروز این بیماری عبارتند از:
- تجربه‌های منفی گذشته: تجربه مواجهه با وقایع ترسناک و ناگوار در گذشته می‌تواند در بروز فوبیای خاص نقش داشته باشد.
- یادگیری از مدل: در برخی موارد، افراد می‌توانند از مدلی در خانواده یا جامعه خود یاد بگیرند که باعث بروز فوبیا در آنها می‌شود.
- پاسخ به تنش: تنش و فشارهای زیاد می‌توانند به عنوان عامل موثر در بروز فوبیای خاص در برخی افراد محسوب شوند.
- ژنتیک: برخی از مطالعات نشان می‌دهند که عوامل ژنتیکی هم ممکن است در بروز فوبیای خاص نقش داشته باشند.
- ترس و اضطراب: ترس و اضطراب می‌توانند به عنوان عامل موثر در بروز فوبیای خاص در برخی افراد محسوب شوند.
- سوء استفاده از مواد: مصرف برخی مواد مخدر و مسکن‌های قوی می‌تواند باعث بروز فوبیای خاص در برخی افراد شود.
- تجربه‌های فردی: تجربه‌های فردی مثل شکست در یک وضعیت خاص و یا برخورد با مشکلات در زمینه‌ای خاص می‌تواند باعث افزایش شدت فوبیای خاص در فرد شود.
- شیوع فراگیر: شنیدن اخبار و تجربه شاهد بودن افراد دیگری که با وضعیت خاصی همچون حوادث طبیعی، حمله تروریستی و غیره مواجه شده‌اند، می‌تواند به شکلی انواع مختلفی از فوبیا را در افراد ایجاد کن
با توجه به اینکه علل بروز فوبیای خاص متنوع هستند، برای درمان آن نیاز به انجام تشخیص دقیق آن بهتر است به بهترین روان درمانگر در سایت دکتر با من مراجعه نمایید.
چه افرادی بیشتر در معرض مبتلا شدن به فوبیای خاص هستند؟
هیچ گروه خاصی به‌طور خاص برای مبتلا شدن به فوبیاهای خاص مشخص نیست، اما برخی از عوامل می‌توانند بر احتمال مبتلا شدن به این نوع از اختلالات تاثیر بگذارند. به‌طور کلی، فردی که در یک خانواده‌ای با سابقه فوبیا و اختلالات اضطرابی زندگی می‌کند، بیشتر به خطر ابتلا به فوبیاهای خاص قرار دارد. همچنین، تجربه ترس یا وحشت شدید در مورد یک موضوع خاص، مثلاً پرواز، می‌تواند موجب افزایش احتمال بروز فوبیا شود.
برخی از فوبیاهای خاص، مثل فوبیای حیوانات، در کودکان شایع تر هستند، در حالی که دیگر فوبیاها، مثل فوبیای اجتماعی، در بزرگسالان شایع تر هستند.
فوبیا خاص چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص فوبیا خاص براساس تاریخچه بالینی، مصاحبه با بیمار و ارزیابی روانشناختی انجام می‌شود. در برخی موارد، روان درمانگر ممکن است از آزمون‌های تشخیصی مانند تست فوبیا استفاده کند تا به تشخیص نهایی برسد. این آزمون‌ها به عنوان یک ابزار کمکی برای تشخیص فوبیاهای خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند.
علاوه بر این، پزشک ممکن است برای ردیابی بیشتر به تست‌های دیگری مانند تست‌های آزمایشگاهی، تصویربرداری و سایر آزمایش‌های تشخیصی نیز نیاز داشته باشد. با این حال، تشخیص فوبیاهای خاص باید توسط روانپزشک یا روانشناس با تخصص درمانی اختلالات اضطرابی انجام شود. پس در نتیجه روش های زیر برای تشخیص این بیماری استفاده می شود:
فوبیا به معنای وسواس و ترس بیش از حد از چیزی مشخص است که معمولاً باعث اضطراب و نگرانی شخص مبتلا به آن می شود. تشخیص فوبیا می تواند با استفاده از روش های مختلفی انجام شود که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:
- مصاحبه با بیمار: در این روش، پزشک یا روانشناس با بیمار صحبت می کند و تلاش می کند تا از وضعیت روانی و احساسات بیمار آگاهی پیدا کند و نشانه های فوبیا را شناسایی کند.
- مشاهده علائم جسمی و رفتاری: در این روش، پزشک یا روانشناس به دنبال نشانه های فوبیا در علائم جسمی و رفتاری بیمار می گردد. این شامل افزایش ضربان قلب، تنگی نفس، عرق کردن، لرزش و …
- استفاده از مقیاس های تشخیصی: مقیاس های تشخیصی مانند مقیاس فوبیای اختصاصی (Specific Phobia Scale)، مقیاس فوبیای خاص (Specific Phobia Inventory) و مقیاس فوبیای عمومی (General Phobia Inventory) برای تشخیص فوبیا استفاده می شوند. این مقیاس ها به پزشک یا روانشناس کمک می کنند تا اطلاعات دقیقی از شدت و نوع فوبیای بیمار به دست آورند.
- آزمایش های علمی: آزمایش های علمی نیز برای تشخیص فوبیا استفاده می شوند. در این روش، بیمار به مواردی مثل ارائه تصاویر مرتبط با فوبیا و ارائه محرک های مرتبط با فوبیا در محیط کنترل شده، مورد آزمایش قرار می گیرد. پاسخ های فیزیولوژیکی و رفتاری بیمار نیز برای تشخیص فوبیا استفاده می شود.
درمان بیماری فوبیای خاص
درمان فوبیا به منظور کاهش اضطراب و تسکین نگرانی بیماران از روش های مختلفی استفاده می کند. به صورت کلی، روش های درمانی فوبیا به دو دسته درمان دارویی و درمان روانشناختی تقسیم می شوند. در ادامه به توضیح هر یک از این دو دسته پرداخته می شود:
- درمان دارویی: در برخی موارد، ممکن است به منظور کاهش اضطراب و تسکین نگرانی بیمار دارویی استفاده شود. داروهایی مانند آنتی‌اضطراب، آنتی‌دپرسانت‌ها و بتا بلوکرها برای کاهش نشانه های فوبیا مورد استفاده قرار می گیرند. این درمان ها باید تحت نظر روانپزشک تجویز شوند و باید با دقت و توجه به عوارض و محدودیت های داروها مصرف شوند.
- درمان روانشناختی: در بسیاری از موارد، درمان فوبیا از طریق روش های روانشناختی مانند درمان شناختی رفتاری (CBT) و درمان تحلیلی رفتاری (ABA) انجام می شود. در این روش ها، افراد با روانشناس یا متخصص روانشناسی همکاری می کنند تا رویکردی سیستماتیک برای شناسایی و تغییر انگیزه ها، افکار، رفتارها و تجارب بدیعی که باعث ایجاد فوبیا شده است، ارائه شود. به عنوان مثال، برای کاهش فوبیای شرکت در جمع، برخی از افراد ممکن است از تکنیک هایی مانند تمرینات تنفسی، رویارویی با محیط هایی که فوبیایی را ایجاد می کند و یا تمرینات محافظه کاری استفاده کنند.
- روش مدیریت رفتاری: در این روش، بیمار تحت آموزش رفتاری قرار می گیرد که با استفاده از تکنیک هایی مانند مثبت سازی، شرط بندی معکوس و خود کنترل، سعی در کاهش و مدیریت علایم فوبیای خود می کند.
لازم به ذکر است که روش درمانی مناسب برای فوبیای خاص باید توسط روانپزشک یا روانشناس تعیین شود و برای هر بیمار ممکن است متفاوت باشد.
چه داروهایی معمولا برای درمان فوبیای خاص تجویز می شود؟
درمان دارویی برای بیماری فوبیا خاص به مقدار و نوع علائم بیماری بستگی دارد و باید توسط روان پزشک تعیین شود. اما در برخی موارد از داروهای ضداضطراب و ضدافسردگی برای کنترل علائم فوبیا استفاده می‌شود.
برخی از این داروها عبارتند از:
- بنزودیازپین‌ها: این داروها برای کاهش اضطراب و استرس استفاده می‌شوند.
- آنتی‌دپرسانت‌ها: این داروها برای کنترل افسردگی و اضطراب استفاده می‌شوند.
- بتابلاکرها: این داروها برای کاهش نبض و فشار خون و کنترل علائم فیزیکی اضطراب مانند تپش قلب و عرق سرد استفاده می‌شوند.
- آنتی‌هیستامین‌ها: این داروها برای کاهش علائم جانبی اضطراب مانند تورم صورت و خارش استفاده می‌شوند.
لازم به ذکر است که مصرف هر یک از این داروها باید تحت نظارت و تعیین دوز و نوع دارو توسط پزشک مربوطه باشد.
نتیجه گیری
ما در این مقاله جهت افزایش آگاهی شما عزیزان در خصوص بیماری فوبیا خاص تمام موارد را نگارش کرده ایم تا شما بتوانید به خوبی درمان خود را شروع و نزد دکتر روانپزشک نوبت خود را در سایت دکتر با من اخذ نمایید. برای آگاهی بیشتر در مورد اختلالات عصبی دیگر به مطالب گذشته ما مراجعه نمایید. شیوه ی اخذ نوبت در سایت بدین شکل است:
وارد سایت شده و سپس نام پزشک متخصص و یا تخصص او را جستجو نموده و سپس با توجه به ساعات و روزهای حضور او نوبت اینترنتی خود را دریافت نمایید. در نتیجه به قسمت اخذ نوبت آنلاین رفته و آن را دریافت نمایید. با آرزوی بهبودی سلامتی شما بیمار عزیز دکتر با من
منایع
- Specific Phobia – NIMH – National Institutes of Health (NIH)
- Specific phobias – Symptoms and causes – Mayo Clinic
- Specific Phobia – StatPearls – NCBI Bookshelf
- Specific phobia – Wikipedia
- Specific Phobias (Symptoms) | Center for the Treatment and …
- DSM-5 Diagnostic Criteria for a Specific Phobia – Verywell Mind
- Specific Phobias Types and Symptoms – WebMD
- Specific Phobia | Psychology Today
- Specific Phobias | Anxiety and Depression
- Types of phobia – Mind
دیدگاه خود را درج کنید