ساختار مغز به گونه‌ای است که تمام قسمتهای مختلف بدن را کنترل میکند. هر قسمت از مغز انسان مسئول بخشی از عملکرد سیستم عصبی است. به رشد بی‌رویه و بزرگتر شدن سلول‌های غیرطبیعی در مغز تومور مغزی می‌گویند. توده غیرطبیعی در مغز انواع مختلفی دارد و میتواند در تمام قسمتهای متفاوت مغز ایجاد شود. در این مقاله به بررسی تومور مغزی و پاسخ به سوالات زیر خواهیم پرداخت.
علائم و نشانه‌های این بیماری به چه صورت دیده می‌شود؟ پیشگیری و راه درمان تومور مغزی چگونه است؟ چه کسانی بیشتر در معرض مبتلا شدن به این بیماری هستند؟ برای پاسخ به این سوالات می‌توانید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
تاریخچه تومور مغزی
باستان‌شناسان حدود ۴۰۰۰ سال پیش برای کشف کردن این بیماری جمجمه را سوراخ می‌کردند تا آثار و نشانه‌هایی پیدا کنند. سوراخ کردن جمجمه به کمتر شدن درد و حل مشکل عملکرد اعصاب و سیستم عصبی کمک می‌کرد دانشمندان بر اساس همین آزمایش این بیماری را کشف کردند. تومور مغزی بسیار خطرناک است و حتماً نیاز به درمان و پیشگیری دارد؛ زیرا علاوه بر سرایت کردن به تمامی قسمت های مختلف مغز می تواند قسمتهای سالم مغز را هم تحت تاثیر قرار بدهد.
تومور مغزی چیست؟
در بیماری تومور مغزی احتمال دارد، در ابتدای بیماری نشانه و علائمی پدیدار نشود. در ادامه آن قسمتی از مغز که دچار تومور شده است، کمتر فعالیت میکند و با از بین رفتن و تحلیل سلول‌های مغزی، مشکلاتی را برای ادامه روند کار‌کرد عادی مغز به وجود می‌آورد.
تومورها می‌توانند در اندازه‌های مختلفی حتی بسیار کوچک درون مغز رشد کنند و ممکن است قبل از متوجه شدن این بیماری، اندازه این تومور بسیار بزرگ شود.
علائم و نشانه های توده غیرطبیعی در مغز
به جرات میتوان گفت یکی از اصلی ترین عضو بدن که بدون آن زندگی معنا ندارد، مغز است. تومور مغزی میتواند آسیب های زیادی روی عملکرد مغز بگذارد.
از علائم مبتلا شدن به این بیماری میتوان به عدم هماهنگی در راه رفتن و حرکت کردن، مشکل در فکر کردن، از دست دادن حافظه، سرگیجه، سردرد، تشنج، فلج شدن قسمتی از بدن یا عضوی از بدن، تغییر رفتار و حتی از دست دادن یا کم شدن شنوایی و بینایی اشاره کرد.
آیا همه تومورهای مغزی علائمی دارند؟
همیشه تومورهای مغزی علائم و نشانه ای از وجود خود ندارند. به عنوان مثال تومور مننژیوما که در بزرگسالان ایجاد می‌شود، آنقدر آرام رشد میکند و بزرگ می‌شود که مورد توجه فرد بیمار قرار نمی‌گیرد و علائمی از خود بروز نمی‌دهد. ولی به مرور زمان اندازه این تومور به قدری بزرگ می‌شود که به سلول های سالم مغز آسیب جدی وارد می‌کنند.
چه کسانی بیشتر در معرض این بیماری هستند؟
تومورهای مغزی در هر سنی ممکن است ایجاد شوند. در نتیجه هم بزرگسالان و کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
بدن برخی از افراد با این نوع بیماری‌ها، باعث بروز سرطان‌هایی در قسمت های مختلف بدن می شود، سندرم لینچ، سندرم کاودن و سندرم گورلین و… در معرض تومور مغزی هستند و همچنین ژنتیک و ژن افراد در به‌وجود آمدن این بیماری بی‌تأثیر نیستند.
با افزایش سن احتمال مبتلا شدن به این بیماری بیشتر می‌شود و همچنین اشعه‌های پزشکی مانند اشعه‌های پرتو درمانی و شیمی درمانی در به وجود آمدن توده غیرطبیعی در مغز بی‌تأثیر نیستند.
تشخیص بیماری توسط پزشک مغز و اعصاب
تشخیص تومور مغزی توسط متخصص مغز و اعصاب ابتدا با معاینه سلول‌های عصبی (دارای معاینه مختلفی برای عملکرد درست سیستم عصبی بینایی، شنوایی، تعادل و هماهنگی) اسکن مغز و Biopsy یا تصویربرداری توسط متخصص رادیولوژی به صورت دقیق انجام شود. اگر تشخیص دکتر مغز و اعصاب به گونه‌ای باشد که فرد دچار این بیماری است، درمان را بر اساس نتایج آزمایش شروع میکند.
درجه بندی تومور مغزی
هنگام نمونه برداری، نمونه را زیر میکروسکوپ می‌برند تا میزان خطرناک بودن آن را تشخیص دهند. ۴ درجه وجود دارد ۱ (کمترین حالت) و ۴ (بیشترین حالت) برای تشخیص درجه این بیماری وجود دارد.
درجه اول بیمارانی هستند که تومور غیرسرطانی (خوش‌خیم) در بدن آن ها به آرامی رشد میکند، این درجه در بزرگسالان به ندرت دیده می‌شود. درجه دوم کسانی هستند که تومور در بدن آن ها رشد آرامی دارد، این تومور هنگام مشاهده در زیر میکروسکوپ غیر طبیعی دیده می‌شود و می‌توانند به درجه بالاتری تبدیل شود.
نوع درجه سوم تومور، تومور سرطانی (بدخیم) است که این نوع به تمامی قسمتهای مغز می‌توانند حمله ور شود و به درجه بالاتر تومور می‌رود. در تومور درجه ۴ رشد تومورها بسیار زیاد است، به راحتی و با سرعت تهاجمی در تمام قسمت های مغز پخش می‌شوند و در زیر میکروسکوپ غیر طبیعی به نظر می‌رسند.
اهمیت اندازه در تومور مغزی
اندازه تومور مغزی تاثیر بسیار زیادی در سهولت و روند درمان بیماری میتواند داشته باشد. معروف‌ترین روش برای ریشه کن کردن تومور مغزی جراحی و از بین بردن آن توسط جراح مغز و اعصاب است. رایج ترین وسایل برای برداشتن توده غیرطبیعی در مغز، نورواندوسکوپی، کرانیوتومی، و لیزر درمانی حرارتی بینایی است.
شیمی درمانی و پرتو درمانی از جمله راهکارهای درمان سرطان مغز برای کوچک کردن تومور، کم شدن سرعت رشد یا از بین بردن تومور است.
رایج ترین انواع تومور مغزی در بزرگسالان
تومور در مغز (عضو اصلی بدن) به وجود می‌آید که باعث آسیب رساندن به سیستم عصبی مرکزی می‌شود و عملکرد آنها را ضعیف میکند. بر اساس پیش بینی‌های انجمن تومور مغزی بیش از ۱۲۰ نوع تومور داریم که در اینجا به بررسی برخی از انواع تومورهای مغزی می‌پردازیم
تومور مننژیوم
تقریبا ۸۵ درصد مننژیوم ها غیر سرطانی هستند و آرام آرام رشد می‌کنند و حدودا ۳۰ درصد مغز را احاطه میکند. جالب است بدانید زنان بیشتر از مردان دچار تومور مننژیوم می‌شود. این نوع تومور ممکن است بعد از جراحی و درمان دوباره برگردد و دیده شود.
آدنوم هیپوفیز
به این نوع تومور مغزی که سرعت رشد کمی دارد و حدود ۱۰ درصد مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد، آدنوم می‌گویند. آدنوم مشکلاتی روی سلول های عصبی بینایی و غدد درون ریز به وجود می‌آورد خوشبختانه چون آدنوم غیرسرطانی است با دارو یا در جراحی قابل درمان است.
کرانیوفارنژیوم
این نوع تومور معمولا در نزدیکی هیپوفیز به شکل کیست یا توده دیده می‌شود. کرانیوفارنژیوم میتواند بر عملکرد رگ های عصبی مغز و مانند تومور آدنوم هیپوفیز روی عصب بینایی و غدد درون ریز مشکلاتی را به وجود آورد. این نوع تومور به سراغ کودکان، نوجوانان و بزرگسالان (بالای ۵۰ سال) می‌آید.
نورومای آکوستیک (شوانوم دهلیزی)
تومور نورومای آکوستیک میتواند باعث کاهش شنوایی در بدن ما شود. این تومورها آهسته رشد می‌کنند و خوش خیم هستند. همچنین نورومای آکوستیک معمولا در بزرگسالان (میانسال) به وجود می‌آید.
آنژیوفیبروم نازوفارنکس (آنژیوفیبروم نازوفارنکس نوجوانان)
آنژیوفیبروم نازوفارنکس خوش‌خیم است و در اطراف بینی مشاهده می‌شود. همچنین نوجوانان پسر بیشتر به این مشکل دچار می‌شوند. از جمله علائم آن میتوان به گرفتگی یا احتقان بینی، خونریزی بینی و درد بینی اشاره کرد.
تومور شبکه کوروئید
تومورهای شبکه کوروئید معمولا در کودکان زیر دوسال دیده شده است که حدود ۹۰ درصد آن ها خوش‌خیم است؛ ولی موارد بدخیم هم در آن وجود دارد. این تومور میتواند طوری بر مغز فشار بیاورد که باعث بزرگ تر شدن (بیشتر از حد طبیعی) جمجمه شود. بعضی از این تومورها در کودکان ممکن است باعث بروز آستروسیتوما شود.
خطرناک ترین تومور مغزی
حادترین نوع تومور مغزی که سرطانی و بدخیم بوده گلیوبلاستوما (GBM) است این تومورها به سرعت بسیار زیادی رشد میکند و درصد زیادی از مغز را تحت فشار قرار می‌دهد. گلیوبلاستوما بیشتر به سراغ بزرگسالان می‌آید. از علائم این بیماری میتوان به تشنج، سردرد، عدم هماهنگی مغز برای فکر کردن و مشکل در صحبت کردن و… اشاره کرد.
درمان تومور مغزی چگونه است؟
از نظر یک متخصص مغز و اعصاب، یک توده غیرطبیعی در مغز، به نوع آن تومور (سرطانی یا غیرسرطانی)، سایز و اندازه آن، محل قرار گرفتن تومور در مغز و وضعیت سالم بودن فرد بیمار بستگی دارد.
بعضی از تومورهای کوچک با دارو از بین میروند اما برخی از تومورها نیاز به جراحی (شیمی درمانی و پرتودرمانی) دارند که متخصص جراح مغز تلاش میکند بدون آسیب زدن بر قسمتهای مختلف مغز عمل جراحی را به خوبی انجام دهد. از بین بردن تومورهایی نزدیک مغز بیمار خطرناک است و احتمال دارد باعث مشکلات زیادی بعد از جراحی شود. بنابراین باید دکتر مغز و اعصاب بعد از آزمایش اگر امکان جراحی مهیا بود شروع به کار کند.
تفاوت تومورهای مغزی و سرطان مغزی
تمامی تومورهای مغزی که امروزه دامن گیر مردم شده است سرطانی نیست و غیر سرطانی هم در بین آن ها وجود دارد.
تومورهای غیر سرطانی خوش خیم هستند، سرعت رشد و بزرگتر شدن آن ها نسبت به تومورهای سرطانی بسیار کمتر است و همچنین آنها به ندرت بزرگ می‌شوند. ولی با این وجود بسیار خطرناک هستند، زیرا می‌توانند قسمت های مختلفی از مغز رو تحت فشار قرار دهند و باعث آسیب رساندن به عملکرد مغز شوند.
تومورهای مغزی بدخیم جزو سرطان ها محسوب می‌شوند. سرعت رشد بسیار زیادی دارند و معمولاً نزدیک قسمت های سالم مغز دیده می‌شوند و آن قسمت ها را تحت فشار قرار می‌دهد.
میتوان با آزمایش کردن سلول های توده غیرطبیعی در مغز، خوش‌خیم یا بدخیم (سرطانی یا غیر سرطانی) بودن این تومورها را متوجه شد.
سخن آخر
تومور مغزی از جمله بیماری های بسیار خطرناک تلقی می‌شود. بنابراین بعد از تشخیص تومور، درمان آن بسیار حائز اهمیت بوده و باید به زودی با برنامه ریزی متخصص مغز و اعصاب درمان آغاز شود. اگر شما علائم و نشانه های زیاد و مداوم ذکر شده ی بالا را دارید، سریعا به متخصص یا فوق تخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. دکتر با من با گردهم آوردن متخصصان خبره در حوزه درمان تومور مغزی شما را در مسیر درمان همراهی می کند.
منابع
دیدگاه خود را درج کنید