رشد سلول‌های تیروئید موجب سرطان تیروئید می‌شود. غده تیروئید در قاعده گردن و زیر سیب گردن انسان است که شکل آن شبیه به پروانه است. ضربان قلب و فشار خون و دمای بدن و وزن توسط هورمون‌هایی که غده تیروئید می‌سازد، کنترل می‌شود. این بیماری تا مدتی می‌تواند پنهان باشد و هیچ علائمی از خود بروز ندهد. به مرور زمان با رشد خود می‌تواند بیمار را درگیر خود بکند.
تاریخچه
در ابتدا سرطان تیروئید در افراد میانسال شیوع بیشتری داشت. اما به مرور زمان با تکثیر بیشتر آنها و افزایش شدت آسیب به ژنوم زمینه را برای گونه های تهاجمی و کشنده آن به وجود‌آورد. از سال ۲۰۱۴ تحقیقات بر روی این بیماری باعث دید واضح‌تری به وضعیت این بیماری شد. در سال ۱۸۱۱ اولین موارد ابتلا به این بیماری دیده شده است. ویلیام استوارت هالستد جراح آمریکایی اولین کسی بود که از این بیماری سخن به میان آورد.
سایت دکتر با من به شما کمک می‌کند تا در ادامه این مقاله آشنایی بهتری با این بیماری پیدا کنید. از شما مخاطبان دعوت میکنم این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.
سرطان تیروئید
بروز تغییرات در DNA سلول‌های تیروئید باعث ایجاد سرطان است. DNA موجود در یک سلول شامل دستورالعمل‌هایی است که فعالیت‌های آن سلول را مشخص می‌کند. تغییراتی که باعث شود سلول‌ها به سرعت رشد کرده و تکثیر شوند را اصطلاحا جهش می‌نامند. از تجمع این سلول‌ها توده‌ای به نام تومور به وجود می‌آید. رشد تومور می تواند باعث شود تا سلول‌های سرطانی به بافت‌های مجاور حمله کند و به غدد لنفاوی گردن گسترش یابد و این روند حتی می‌تواند باعث شود از گردن به ریه ها، استخوان ها و سایر قسمت های بدن نیز منتقل شود.
غالبا مشخص نشده که چه عامل یا عواملی باعث تغییر در DNA سلول‌های تیروئید و بروز سرطان شده است.
علائم و نشانه‌های این بیماری
- احساس درد در گردن
- احساس وجود توده در گردن
- مشکل در عمل بلعیدن
- تغییرات صدا و گرفتگی صدا
انواع سرطان تیروئید
اساس طبقه بندی سرطان تیروئید سلول‌های موجود در تومور است که سرطان تیروئید را به چند دسته تقسیم می‌کند. بررسی یک نمونه از بافت سرطان زیر میکروسکوپ مشخص می‌کند که سرطان از چه نوعی است. اطلاع از نوع سرطان تیروئید، کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید نیز در تعیین روش درمان و پیش آگاهی بیمار کمک زیادی می‌کند.
سرطان های متمایز تیروئید
این نوع سرطان که بیشترین درصد ابتلا را دارد به علت سلول‌های فولیکولی است که هورمون‌های تیروئید را ساخته و آنها را ذخیره می‌کنند. چنانچه این سلول‌ها مورد جهش قرار بگیرند و متمایز شوند با سلول‌های سالم در زیر میکروسکوپ شبیه به هم به نظر می‌رسند.
سرطان تیروئید پاپیلاری
این دسته از سرطان تیروئید یکی از شایع ترین انواع این بیماری است که می تواند در هر گروه سنی اتفاق بیفتد. اکثرا افراد ۳۰ تا ۵۰ ساله به این شاخه از سرطان تیروئید مبتلا می‌شوند. بیشتر سرطان های تیروئید پاپیلاری کوچک هستند که خوشبختانه حتی اگر به سلول‌های غدد لنفاوی در گردن هم سرایت کرده باشند به درمان پاسخ خوبی می‌دهند و قابل بهبود است و به خوبی به درمان پاسخ می دهند، حتی اگر سلول های سرطانی به غدد لنفاوی گردن گسترش یابند.گاهی فقط دامنه کوچکی از این نوع سرطان به شکل تهاجمی است که احتمال دارد رشد کرده و حتی تمام قسمت‌های گردن را درگیر خود کرده و یا حتی در موارد بدتر به سایر نواحی بدن سرایت کند.
سرطان تیروئید فولیکولی
این شاخه از این بیماری که می‌توان گفت خیلی نادر است و اکثرا افرادی که بالای ۵۰ سال سن دارند به آن مبتلا می‌شوند. سلول های سرطانی تیروئید فولیکولی اکثرا به غدد لنفاوی گردن سرایت پیدا نمی‌کند اما در برخی از سرطان های بزرگ و تهاجمی ممکن است سلول‌های سرطانی به سایر نواحی بدن سرایت کنند. اکثرا سرطان تیروئید فولیکولی به ریه ها و استخوان ها سرایت پیدا می‌کند.
سرطان تیروئید سلول هورتل
این نوع نادر از این بیماری تا چندی پیش یکی از انواع سرطان تیروئید فولیکولی به شمار می‌رفت. اما به تازگی به علت تغییراتی که در رفتار این سلول‌های سرطانی به وجود آمده است این نوع را دسته متمایزی از فولیکولی می‌دانند. این شاخه از سرطان تیروئید حتی نسبت به سایر سرطان‌ها رفتار متفاوتی به درمان نشان داده‌است. نوع سلول هرتل به صورت تهاجمی رفتار می‌کند و می‌تواند رشد کرده و تمام ساختار‌های گردن را درگیر خود کند و همچنین به سایر نواحی بدن سرایت کند.
سرطان تیروئید با تمایز ضعیف
این شاخه از سرطان تیروئیدی نادر‌تر از سایر انواع آن است که به صورت تهاجمی‌تر از بقیه دسته‌ها رفتار کرده و نسبت به درمان رفتار خوبی از خود نشان نمی‌دهد.
سرطان تیروئید آناپلاستیک
این دسته از سرطان تیروئید هم نادر است که از رفتار‌های آن می‌توان به رشد سریع آن اشاره کرد که همین امر درمان آن را با سختی مواجه می‌کند. اما حداقل می‌توان با روش‌های درمانی که پزشک متخصص غدد تجویز می‌کند از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. این دسته از سرطان معمولاً در افراد بالای ۶۰ سال اتفاق می‌افتد. از علائم آن می‌توان به تورم شدید گردن که سریع بدتر می شود و ممکن است منجر به مشکل در تنفس و بلع شود، اشاره کرد.
سرطان مدولاری تیروئید
سلول های C که هورمون کلسی تونین را تولید می‌کنند آغازگر این شاخه از سرطان هستند. یکی از راه‌های تشخیص آن افزایش سطح کلسی تونین در خون است که نشان دهنده سرطان مدولاری تیروئید است که در مراحل اولیه بروز آن است. گاهی برخی از سرطان‌های مدولاری تیروئید توسط ژنی به نام RET که از والدین به فرزندان منتقل شده است می‌تواند ایجاد شود. تغییرات در ژن RET می‌تواند آغاز شروع سرطان مدولاری تیروئید خانوادگی و نئوپلازی غدد درون ریز متعدد، نوع ۲ است. سرطان مدولاری تیروئید خانوادگی باعث افزایش ریسک خطر سرطان تیروئید است. نئوپلازی غدد درون ریز متعدد، نوع ۲، خطر ابتلا به سرطان تیروئید، سرطان غده آدرنال و انواع دیگر سرطان ها را افزایش می‌دهد.
انواع کمیاب دیگر
سایر انواع بسیار نادر سرطان می توانند از تیروئید شروع شوند. لنفوم تیروئید که در سلول‌های سیستم ایمنی تیروئید شروع می شود و سارکوم تیروئید که در سلول‌های بافت همبند تیروئید شروع می شود از این دسته هستند.
عواملی که خطر ابتلا را بالا می‌برد
عواملی که خطر ابتلا به سرطان تیروئید را افزایش می‌دهند عبارتند از:
جنسیت زنانه
آمار نشان می‌دهد که زنان بیشتر از مردان به این بیماری دچار می‌شوند. کارشناسان احتمال می‌دهند که هورمون استروژن باعث افزایش آمار این بیماری در زنان است چرا که زنان از بدو تولد هورمون استروژن بیشتری نسبت به مردان دارند.
سطوح بالای تابش
افرادی که در معرض نور‌هایی با طول موج کم و یا درمان‌های پرتودرمانی سر و گردن هستند خطر ابتلا به سرطان در آنها بیشتر از سایرین است.
سندرم های ژنتیکی ارثی
سندرم‌های ژنتیکی مانند سرطان مدولاری تیروئید خانوادگی، نئوپلازی غدد درون ریز متعدد، سندرم کاودن و پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی باعث افزایش ابتلا به این سرطان می‌شود. یکسری از انواع این بیماری که گاهی در خانواده ها به علت ارثی بودن باعث بروز می‌شود سرطان تیروئید مدولاری و سرطان تیروئید پاپیلاری است.
عود کردن سرطان تیروئید
در برخی از مواقع با وجود درمان موفقیت‌آمیز این بیماری و یا برداشتن تیروئید امکان عود کردن این بیماری وجود دارد. این اتفاق غالبا زمانی می‌افتد که قبل از برداشتن تیروئید سلول‌های سرطانی گسترش یافته‌اند.
البته قابل ذکر است از سرطان تیروئید پاپیلاری و سرطان تیروئید فولیکولی که از انواع سرطان تیروئید به شمار می‌روند احتمال عود کردن و بازگشت را ندارند. جراح تیروئید شما با توجه به علائم و مطالعه‌ای که بر سوابق رفتاری سرطان شما داشته است می‌تواند بگوید که بیماری شما خطر بازگشت را دارد یا بهبود می‌یابد
اگر سرطان بیمار از نوع تهاجمی باشد یا اینکه بیشتر از محدود غده تیروئید رشد کرده باشد احتمال عود کردن مجدد این بیماری را افزایش می‌دهد و اکثرا در پنج سال اول پس از تشخیص اولیه علائم عود کردن بیماری مشخص می‌شود. باعث خوشحالی است که عود کردن این بیماری قابل درمان بوده و اکثرا بیماران درمان موفقی را داشته و بهبود می‌یابند.
علل عود کردن سرطان تیروئید
- گره های لنفاوی که در گردن وجود دارند
- تکه‌های کوچکی از بافت تیروئید که در زمان جراحی باقی مانده است
- انتقال سلول‌های سرطانی به سایر نواحی بدن مانند ریه ها و استخوان ها
متخصص غدد تیروئید غالبا پس از بهبود بیماران همچنان از آنها آزمایش‌های دوره‌ای خون و یا اسکن تیروئید برای بررسی شرایط تیروئید و علائم بازگشت آن را می‌خواهند و یا همچنین سوالاتی در رابطه با نشانه‌های بازگشت سرطان از بیماران می‌خواهند که حال خود را توضیح داده تا در‌صورت علائمی اقدامات لازم سریع‌تر انجام شود.
این سوالات در رابطه با بروز علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- گردن درد
- احساس وجود توده در گردن
- مشکل در بلعیدن
- تغییرات صدا و گرفتگی صدا
گسترش سرطان تیروئید (متاستاز)
همانطور که پیش‌تر گفته شد سلول‌های سرطانی گاهی به غدد لنفاوی مجاور و یا سایر قسمت‌های بدن همراه با جریان خون سرایت می‌کنند. گاهی امکان دارد سلول‌های سرطانی که به سایر قسمت‌های بدن گسترش‌یافته در اولین تشخیص پیدا شوند و گاهی هم امکان دارد پس از درمان تشخیص دادهشود. اما باعث خرسندی است که اکثرا این بیماری گسترش پیدا نمی‌کند.
اما چنانچه این بیماری به سایر قسمت‌ها سرایت کند غالبا به این موارد منتقل می‌شود:
- گره های لنفاوی در گردن
- ریه ها
- استخوان ها
- مغز
- کبد
- پوست
سرطان تیروئید که به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته‌است ممکن است در آزمایش های تصویربرداری مانند CT و MRI، هنگامی که برای بار نخست سرطان تیروئید بیمار، تشخیص داده شده‌است، شناسایی شود. دکتر غدد پس از درمان موفقیت آمیز بیمار، برای بررسی علائم بروز مجدد سرطان، جلسات بعدی ویزیت بیمار را توصیه می‌کند و غالبا هر‌چند وقت یکبار اسکن‌های تصویربرداری هسته‌ای که در آن از شکل رادیواکتیو ید و یک دوربین ویژه برای بررسی و تشخیص سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.
روش‌های جلوگیری از ابتلا به سرطان تیروئید
با توجه به این موضوع که محققان و پزشکان در رابطه با علل تغییرات ژنی که باعث انواع سرطان در افراد است هنوز به نتیجه مطلوب نرسیده‌اند بنابراین هنوز تحقیقات آنها برای به دست آوردن راهی جهت پیشگیری از دچار شدن افراد که در معرض خطر متوسط این بیماری هستند به نتیجه نرسیده و راهی یافت نشده است.
پیشگیری برای افراد با ریسک بالا
افرادی که خطر سرطان مدولاری تیروئید را از طریق ژن ارثی دارند بهتر است که برای پیشگیری از سرطان با جراحان تیروئید این موضوع را در‌میان بگذارند تا حتی الامکان از پیشگیری به هنگام این سرطان بهره ببرند و از طریق مشاوره با اصلاح رفتار و رژیم غذایی و یا هر راه دیگری درصدد جلوگیری از بروز سرطان شوند. مشاوره ژنتیک بهترین راه برای فهمیدن راه‌های خطرناک ابتلا به سرطان و همچنین گزینه‌های درمان این بیماری است که می‌تواند برای مراجعین توضیح دهد.
افراد نزدیک نیروگاه های هسته ای
در برخی از کشورها به افرادی که در نزدیکی نیروگاه‌های هسته‌ای زندگی می‌کنند دارویی برای جلوگیری از تشعشعات بر تیروئید که می‌تواند منجر به سرطان شود داده می‌شود. این دارو یدید پتاسیم نام دارد که می‌توان در شرایط غیر‌محتمل حادثه راکتور هسته مورد استفاده قرار گیرد. چنانچه در فاصله ۱۵ کیلومتری نیروگاه هسته‌ای ساکن هستید و نگران از اقدامات لازم ایمنی هستیدُ بهتر است برای اطلاعات بیشتر با بخش مدیریت اضطراری منطقه خود ارتباط گرفته و پرس و جو کنید.
درمان
با وجود افزایش این بیماری، پیشگیری و مهار آن توسط فناوری تصویربرداری بهبود یافته است و به پرسنل درمان اجازه می‌دهد که توسط اسکن‌های سی تی و ام آر آی سرطان تیروئید را در مراحل اول شناسایی کنند که این تشخیص سریع باعث می‌شود تا این بیماری به درمان پاسخ مثبت دهد.
در انتها اگر بخواهیم به یک جمع بندی کلی برسیم این است که این سرطان قابل درمان است اما به شرطی که سریع تشخیص دادهشود و یا اگر سابقه ژنتیکی در خانواده بوده است زیر نظر یک پزشک متخصص غدد و متابولیسم باشیم. با سایت دکتر با من شما می‌توانید از بهترین متخصصان که در اینجا گرد هم آمده‌اند مشورت بگیرید و سوالات خود را بپرسید.
منابع
دیدگاه خود را درج کنید