اختلال خواب یکی از مسائلی است که به صورت مستقیم بر زندگی هر شخص اثر دارد و در نتیجه می توان گفت که شما بایستی به خوبی با این موضوع و بیماری آشنایی داشته و راه های درمان را بدانید و همچنین برای درمان تاریخچه اختلال ریتم شبانه روزی خواب از سایت دکتر با من کمک بگیرید.
تاریخچه اختلال ریتم شبانه روزی خواب
اختلال ریتم شبانه روزی خواب (ساعت بدنی) یک مشکل خواب مزمن است که با ناهنجاری در ریتم خواب و بیداری در طول روز و شب همراه است. این اختلال باعث می‌شود که فرد در ساعات شب بیدار و در ساعات روز خوابیده باشد، که می‌تواند به مشکلاتی مانند خستگی، عدم تمرکز و افزایش خطر بروز بیماری‌های روانی و فیزیکی منجر شود.
اولین گزارش‌های مربوط به اختلال ریتم خواب در دهه ۱۹۵۰ میلادی توسط دکتر Franz Halberg ارائه شد. او در مطالعات خود در مورد تاثیرات موجود در محیط زیست بر روی ساعت بدنی انسان، به مشکلات ریتم شبانه روزی خواب پی برد.
در دهه ۱۹۷۰، دکتر Colin A. Espie و دیگران برای اولین بار این اختلال را به‌طور رسمی توصیف کردند و آن را سندرم شیفت کاری (Shift Work Sleep Disorder) نام‌گذاری کردند. با گذشت زمان، پژوهشگران بیشتری به این موضوع توجه کردند و نام این اختلال، به اختلال خواب ریتم شبانه روزی تغییر کرد.
اختلال خواب ریتم شبانه روزی معمولاً در افرادی که در شیفت‌های ناقص، شبانه کاری و یا در سفرهای طولانی مدت قرار دارند، بیشتر دیده می‌شود. همچنین، برخی افراد دچار این اختلال می‌شوند که برای آن‌ها به ارث رسیده است. درمان این اختلال شامل تغییرات سبک زندگی، درمان دارویی، نوردرمانی و روان‌درمانی می‌باشد.
مفهوم اختلال ریتم خواب
اختلال ریتم خواب شبانه روزی یا ساعت بدنی، یک نوع اختلال خواب مزمن است که با ناهنجاری در ریتم خواب و بیداری در طول روز و شب همراه است. در این اختلال، ساعت داخلی بدن فرد با ساعت جهانی هماهنگ نیست و فرد در ساعات طبیعی خود بیدار و در ساعات طبیعی خود خوابیده نیست. این اختلال می‌تواند باعث مشکلاتی مانند خستگی، عدم تمرکز، کاهش عملکرد شغلی، افزایش خطر بروز بیماری‌های روانی و فیزیکی شود.
اختلال خواب ریتم شبانه روزی معمولاً در افرادی که شیفت کاری ناقص، شبانه کاری و یا در سفرهای طولانی مدت قرار دارند، بیشتر دیده می‌شود. همچنین، برخی افراد دچار این اختلال می‌شوند که برای آن‌ها به ارث رسیده است.
درمان این اختلال شامل تغییرات سبک زندگی، درمان دارویی، نوردرمانی، و روان‌درمانی می‌باشد. به عنوان مثال، برای تنظیم ساعت بدنی، می‌توان به‌جای استفاده از روش‌های مصنوعی مانند داروها، از تغییر رفتارهای روزانه مانند تغییر الگوی خواب و بیداری، استفاده کرد. همچنین، مصرف نور در ساعات خاصی از روز و محدود کردن مصرف مواد محرک مانند قهوه و تنظیم ساعت مصرف داروها نیز می‌تواند به بهبود این اختلال کمک کند.
علت اختلال خواب ریتم شبانه روزی
علت اختلال خواب ریتم شبانه روزی ممکن است به عوامل مختلفی برگردد. در برخی افراد، این اختلال به دلیل تغییرات در ساعت بدنی، که باعث تغییر در فعالیت هورمون‌های خواب و بیداری می‌شود، رخ می‌دهد. همچنین، برخی از عوامل محیطی مانند نورپردازی نامناسب و شیفت کاری ناقص نیز می‌توانند باعث ایجاد این اختلال شوند.
به‌طور کلی، علل اختلال خواب ریتم شبانه روزی عبارتند از:
- تغییرات در ساعت بدنی: تغییر ساعت بدنی می‌تواند به دلیل سفر به مناطق با ساعت متفاوت، شیفت کاری ناقص، بیماری‌هایی مانند افسردگی و اضطراب، و یا استفاده از مواد مخدر و الکل رخ بدهد.
- عوامل محیطی: نورپردازی نامناسب، صدا، گرما و سرما، و شیفت کاری ناقص می‌توانند باعث اختلال در ساعت بدنی شوند.
- عوامل ژنتیکی: برخی از افراد دچار ژن‌هایی هستند که باعث اختلال در ساعت بدنی آن‌ها می‌شود.
- بیماری‌ها: برخی بیماری‌های روانی مانند افسردگی و اضطراب، بیماری‌های مزمن مانند دیابت و بیماری‌های قلبی-عروقی می‌توانند باعث اختلال در ساعت بدنی شوند.
- مصرف مواد مخدر و الکل: مصرف مواد مخدر و الکل می‌تواند باعث تغییر در ساعت بدنی شود و اختلال خواب ریتم شبانه روزی را ایجاد کند.
با توجه به علت اختلال خواب ریتم شبانه روزی، درمان این اختلال می‌تواند شامل تغییرات سبک زندگی، درمان دارویی، نوردرمانی، و روان‌درمانی باشد.
انواع اختلال خواب ریتم شبانه روزی
انواع اختلال خواب ریتم شبانه روزی عبارتند از:
- اختلال خواب ریتم شبانه روزی با نوع اضطراب: در این نوع اختلال، فرد دچار اضطراب و ترس از عدم خواب شده و برای خوابیدن به طور منظم نیاز به رعایت الگوی خاصی از خواب و بیداری دارد.
- اختلال خواب ریتم شبانه روزی با نوع افسردگی: این نوع اختلال، با افسردگی همراه است و ممکن است با تغییرات در فعالیت هورمون‌های خواب و بیداری همراه باشد.
- اختلال خواب ریتم شبانه روزی با نوع جسمانی: در این نوع اختلال، فرد دچار تغییرات در ساعت بدنی است که باعث اختلال در الگوی خواب و بیداری می‌شود. این اختلال ممکن است در افرادی که در شیفت‌های ناقص، شبانه کاری و یا در سفرهای طولانی مدت قرار دارند، بیشتر دیده شود.
- اختلال خواب ریتم شبانه روزی با نوع ترکیبی: در این نوع اختلال، علائم اختلال خواب ریتم شبانه روزی در همراه با علائم افسردگی و یا اضطراب وجود دارد.
- اختلال خواب ریتم شبانه روزی با نوع خاص: در این نوع اختلال، علائم اختلال خواب ریتم شبانه روزی در کنار علائم دیگری مانند بیماری‌های مزمن و یا مصرف مواد مخدر و الکل وجود دارد.
شناخت نوع دقیق اختلال خواب ریتم شبانه روزی بسیار مهم است، زیرا درمان موثر برای این اختلال باید با توجه به علت اختلال و نوع آن تعیین شود.
آمار جهانی بیماری اختلال خواب ریتم شبانه روزی
آمار دقیق در مورد بیماری اختلال خواب ریتم شبانه روزی در سطح جهانی مشخص نیست، اما برخی مطالعات نشان می‌دهند که این اختلال در جوامع صنعتی گسترده است و در بین افرادی که در شیفت‌های کاری ناقص، شبانه کاری و یا در سفرهای طولانی مدت قرار دارند، بیشتر دیده می‌شود.
یک مطالعه از سال ۲۰۱۹ نشان داد که حدود ۱۰ تا ۳۰ درصد افرادی که در شیفت‌های کاری ناقص قرار دارند، دچار اختلال خواب ریتم شبانه روزی هستند. همچنین، برخی مطالعات نشان می‌دهند که این اختلال در بین افراد مسافرت‌کننده نیز رخ می‌دهد و می‌تواند در حدود ۲۰ تا ۵۰ درصد از آن‌ها دیده شود.
با وجود اینکه آمار دقیق در مورد بیماری اختلال خواب ریتم شبانه روزی در سطح جهانی مشخص نیست، این اختلال برای افراد دارای عوارض مختلفی مانند خستگی، عدم تمرکز، کاهش عملکرد شغلی، افزایش خطر بروز بیماری‌های روانی و فیزیکی و مشکلاتی دیگر می‌تواند داشته باشد. بنابراین، شناخت علائم و درمان این اختلال بسیار مهم است.
راه های پیشگیری از اختلال خواب ریتم شبانه روزی
برای پیشگیری از اختلال خواب ریتم شبانه روزی، می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
- رعایت الگوی خواب و بیداری منظم: سعی کنید به طور منظم در زمان خاصی از شبانه‌روز به خواب بروید و در زمان مشخصی بیدار شوید. این کار می‌تواند به رعایت الگوی خواب و بیداری منظم در شما کمک کند.
- ایجاد محیط خواب مناسب: محیط خواب شما باید تاریک، خنک و بی‌صدا باشد. همچنین، سعی کنید در اتاق خواب خود آرامش و آرامش برانگیزی ایجاد کنید.
- رعایت رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای سالم و متنوع کمک می‌کند تا سیستم بدنی شما به درستی کار کند و به تعادل هورمون‌های خواب و بیداری کمک می‌کند.
- تمرین و فعالیت بدنی: تمرین و فعالیت بدنی کمک می‌کند تا بدن شما به درستی کار کند و به تعادل هورمون‌های خواب و بیداری کمک می‌کند. با این حال، تمرین باید در زمان مناسبی از روز انجام شود.
- رعایت ساعت بدنی: سعی کنید ساعت بدنی خود را رعایت کنید و در زمان مشخصی از شبانه‌روز به خواب بروید و در زمان مشخصی بیدار شوید.
- محدود کردن مصرف الکل و مواد مخدر: مصرف الکل و مواد مخدر می‌تواند به تغییر ساعت بدنی شما منجر شود و باعث ایجاد اختلال در ریتم خواب و بیداری شود. بنابراین، سعی کنید مصرف این مواد را محدود کنید یا بهترین حالت از آن‌ها کاملاً خودداری کنید.
- استفاده از نوردرمانی: استفاده از نوردرمانی می‌تواند به تنظیم ساعت بدنی کمک کند و به ریتم خواب و بیداری شما کمک کند.
- مشاوره با روانپزشک: اگر شما دچار اختلال خواب ریتم شبانه روزی هستید، بهتر است با متخصص روانپزشک مشاوره کنید تا درمان مناسبی را برای این اختلال دریافت کنید.
چه افرادی بیشتر در معرض اختلال خواب هستند؟
افرادی که در شرایط خاصی قرار دارند، بیشتر در معرض اختلال خواب ریتم شبانه روزی هستند. این شرایط عبارتند از:
- افرادی که در شیفت‌های کاری ناقص قرار دارند: شیفت‌های کاری ناقص می‌تواند باعث اختلال در الگوی خواب و بیداری شود و باعث ایجاد اختلال در ریتم خواب و بیداری گردد.
- افرادی که ساعات کاریِ شغلشان شب است: افرادی که شب کار هستند، ممکن است به دلیل کار در ساعات شبانه، با الگوی خواب و بیداری نامناسب مواجه شوند و اختلال در ریتم خواب و بیداری را تجربه کنند.
- افرادی که در سفرهای طولانی مدت قرار دارند: سفرهای طولانی مدت می‌تواند باعث اختلال در الگوی خواب و بیداری شود و باعث ایجاد اختلال در ریتم خواب و بیداری گردد.
- افرادی که در محیط‌های پرنور قرار دارند: محیط‌های پرنور می‌تواند با تعداد کمی از هورمون‌های مرتبط با خواب و بیداری تداخل کند و باعث ایجاد اختلال در ریتم خواب و بیداری شود.
- افرادی که دچار بیماری‌های عصبی و روانی هستند: بیماری‌های عصبی و روانی می‌تواند باعث ایجاد اختلال در الگوی خواب و بیداری شود و باعث ایجاد اختلال در ریتم خواب و بیداری گردد.
- افرادی که داروهایی مصرف می‌کنند که تأثیری بر ریتم خواب و بیداری دارند: مصرف برخی داروها می‌تواند باعث ایجاد اختلال در الگوی خواب و بیداری شود و باعث ایجاد اختلال در ریتم خواب و بیداری گردد.
بنابراین، افرادی که در شرایط خاصی قرار دارند، بیشتر در معرض اختلال خواب ریتم شبانه روزی هستند. با این حال، همه افراد ممکن است این اختلال را تجربه کنند، به خصوص در صورتی که الگوی خواب و بیداری شان نامناسب باشد.
روش های تشخیص اختلال خواب
تشخیص اختلال خواب ریتم شبانه روزی معمولاً با استفاده از تاریخچه پزشکی و آزمون‌های تخصصی انجام می‌شود.
روش‌های اصلی تشخیص اختلال خواب ریتم شبانه روزی عبارتند از:
- مصاحبه با بیمار: روانپزشک با بیمار در مورد الگوی خواب و بیداری شان، سوابق خواب و بیداری شان، استفاده از الکل و مواد مخدر و داروهایی که ممکن است تاثیری بر خواب و بیداری داشته باشند، محیط خواب و بیداری، و سایر عوامل مرتبط با خواب و بیداری صحبت می‌کند.
- پرسشنامه‌های خواب: این پرسشنامه‌ها شامل سوالاتی در مورد الگوی خواب و بیداری، کیفیت خواب، وضعیت خستگی و سایر عوامل مرتبط با خواب و بیداری هستند. این پرسشنامه‌ها می‌توانند به پزشک اعصاب و روان کمک کنند تا اختلال خواب ریتم شبانه روزی را تشخیص دهد.
- سنجش هورمون‌های خواب و بیداری: سنجش هورمون‌های خواب و بیداری می‌تواند به متخصص رواندرمانگر کمک کند تا الگوی خواب و بیداری شما را تشخیص دهد و اختلال خواب ریتم شبانه روزی را تشخیص دهد.
- سنجش فعالیت مغزی: سنجش فعالیت مغزی با استفاده از الکتروآنسفالوگرافی (EEG) می‌تواند به پزشک اعصاب و روان کمک کند تا نحوه فعالیت مغزی شما در طول دوره خواب و بیداری را بررسی کند و اختلال خواب ریتم شبانه روزی را تشخیص دهد.
- تست خواب: تست خواب می‌تواند به متخصص روانپزشک کمک کند تا الگوی خواب و بیداری شما را بررسی کند. در این تست، فعالیت مغزی، نوار قلب، نوار تنفس و سایر علائم بدنی شما در طول دوره خواب و بیداری بررسی می‌شود.
با توجه به نوع اختلال خواب ریتم شبانه روزی، روانپزشک ممکن است از یک یا چند روش برای تشخیص این اختلال استفاده کند.
نتیجه گیری
اختلال خواب ریتم شبانه روزی می‌تواند به شدت زندگی افراد تأثیر بگذارد و در صورت عدم درمان، مشکلات جدی در سلامتی و کارآیی فردی آن‌ها به وجود آید. برای تشخیص این اختلال، روش‌های مختلفی مانند مصاحبه با بیمار، پرسشنامه‌های خواب، سنجش هورمون‌های خواب و بیداری و تست خواب وجود دارد. همچنین، برای درمان اختلال خواب ریتم شبانه روزی می‌توان از تغییر الگوی رفتاری، درمان دارویی، درمان روانشناختی و استفاده از روش‌های روشنایی استفاده کرد. برای درمان این اختلال، بهتر است با پزشک اعصاب و روان معالج خود مشورت کنید تا راه‌های درمانی مناسبی برای شما تعیین شود. شما برای نتیجه ی بهتر و درمان کامل می توانید در سایت دکتر با من از روانپزشک یا روانشناس نوبت اینترنتی خود را با توجه به پروفایل پزشک دریافت کنید.
منابع
دیدگاه خود را درج کنید