ما در این مقاله هر آنچه که راجع به اختلال پر خوابی یا هایپرسومنیا را بدان نیاز دارید بیان شده است تا بتوانید به خوبی با این بیماری آشنا و از بهترین دکتر روانشناس و روانپزشک در سایت دکتر با من نوبت اخذ نمایید. پس پیشنهاد می شود تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
تاریخچه بیماری
اختلال پر خوابی یا نارکولپسی یک بیماری نادر است که با علائمی مانند خواب آلودگی ناگهانی در زمانهای نامناسب، بیش از حد خوابیدن در روز، برافروختگی عاطفی و مشکلات شناختی همراه است. این بیماری از سال ۱۸۸۰ تاکنون شناخته شده و معمولاً در سنین بین ۱۵ تا ۳۰ سال شروع می‌شود.
در سال ۱۸۸۰، چارلز برادفورد، پزشک بریتانیایی، اولین گزارشی از بیماری نارکولپسی را منتشر کرد. اما این بیماری تا دهه ۱۹۲۰ کاملاً شناخته شد و توسط پزشکان انگلیسی به نام های جورج ارکایت و لتون و آلبرتو برتراند شناسایی و توصیف شد.
در سال ۱۹۶۰، از این بیماری به عنوان “نارکولپسی” یاد شد و در سال ۱۹۷۴، نخستین سازمان بین المللی نارکولپسی به نام “جامعه بین المللی نارکولپسی” تاسیس شد.
تحقیقات متعددی در زمینه بررسی علت این بیماری وجود دارد، اما هنوز به دلیل پیچیدگی مکانیسم بیماری، یک درمان کاملاً موثر وجود ندارد. اما اکثر افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند با درمان دارویی و تغییر در سبک زندگی خود، بهبود یابند و از عوارض این بیماری کاسته شود.
مفهوم بیماری اختلال پرخوابی
اختلال پرخوابی یا هایپرسومنیا، یک بیماری نادر است که اصطلاحا با خواب آلودگی ناگهانی در زمان نامناسب، بیش از حد خوابیدن در روز، برافروختگی عاطفی و مشکلات شناختی همراه است. افراد مبتلا به این بیماری ممکن است در موقعیت‌های خاصی مانند رانندگی یا کار با ماشین‌آلات، خطرناک باشند و این موضوع می‌تواند برای آنها و دیگران پرخطر باشد.
اختلال پرخوابی به دلیل عدم توانایی در محافظت از چرخه خواب و بیداری در مغز ایجاد می‌شود و معمولاً در سنین بین ۱۵ تا ۳۰ سال شروع می‌شود. این بیماری ممکن است به دلیل عوامل ژنتیکی یا عوامل محیطی نظیر استرس یا عفونت‌ها ایجاد شود.
از جمله روش‌های درمان این بیماری می‌توان به مصرف داروهایی مانند مودافینیل و استفاده از تکنیک‌های تنفسی و مدیتیشن اشاره کرد. همچنین تغییر در سبک زندگی و اصلاح روش‌های خواب و بیداری می‌تواند بهبودی در علائم این بیماری را به همراه داشته باشد.
علت اختلال هایپرسومنیا
علت اختلال پرخوابی به طور کامل مشخص نیست، اما مطالعات نشان می‌دهند که عوامل ژنتیکی و محیطی می‌توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند. برخی از موارد ژنتیکی که با اختلال پرخوابی مرتبط هستند، در مواردی که خانواده‌هایی بیشتر از یک نفر مبتلا به این بیماری داشته باشند، بیشتر دیده می‌شود.
عوامل محیطی همچنین می‌توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند. برخی از عوامل محیطی شامل استرس، اختلالات خواب و بیداری، تغییرات در ساعت خواب و بیداری، عفونت‌ها و مصرف مواد مخدر و الکل می‌باشد. همچنین ممکن است عواملی مانند ضربه در سر، سوء تغذیه و بیماری‌های دیگر نیز بتوانند در بروز این بیماری تأثیر داشته باشند.
علائم بیماری پرخوابی
علائم بیماری پرخوابی شامل موارد زیر می‌شود:
- خواب آلودگی ناگهانی در زمان نامناسب، مانند در حالت نشسته، در حین صحبت کردن یا کار کردن با ماشین و …
- بیش از حد خوابیدن در روز، در نتیجه فرد مبتلا به این بیماری در ساعات کاری و شناخته شده برای بیداری، به صورت ناگهانی خوابیده و توانایی انجام کارها و وظایف روزانه را از دست می‌دهد.
- برافروختگی عاطفی، نظیر بی‌اشتهایی، افسردگی و اضطراب.
- مشکلات شناختی، مانند عدم تمرکز، فراموشی و اشتباهات در کارهای روزمره.
- تشدید علائم پس از تغییر در ساعت خواب و بیداری، برخی داروها، استرس و عوامل محیطی دیگر.
- بعضی از بیماران ممکن است همراه با خواب‌های خودآگاه باشند که در آنها فرد به طور خودکار در حالت خوابی عمیق و پرخاشگری به خود و دیگران حمله می‌کند.
به طور کلی، علائم این اختلال می‌تواند باعث محدود شدن فعالیت‌های روزانه فرد شوند و اگر درمان نشوند، مشکلات جدی برای فرد و اطرافیانش ایجاد خواهند کرد.
انواع اختلال پر خوابی
انواع اختلال پرخوابی شامل موارد زیر هستند:
- نارکولپسی: در این بیماری، فرد دچار خواب آلودگی ناگهانی و ناخودآگاه در زمان نامناسب می‌شود.
- آپنه شبانه: این بیماری در آن اتفاق می‌افتد که در هنگام خواب، هوا به درستی از مجرای تنفسی عبور نمی‌کند و باعث قطع تنفس فرد می‌شود.
- اختلال در ساعت خواب و بیداری: در این بیماری، فرد دچار مشکل در تنظیم ساعت خواب و بیداری خود می‌شود و ساعت خواب و بیداری‌اش به صورت غیر مناسبی تغییر می‌کند.
- هیپرسومنولانس: در این بیماری، فرد دچار خواب آلودگی شدید در طول روز و شب می‌شود و ممکن است در ساعاتی که باید بیدار باشد، نتواند بیدار بماند.
- رد شدن خواب: در این بیماری، فرد دچار مشکل در شروع خواب می‌شود و ممکن است ساعت‌ها طول بکشد تا بتواند خوابید.
- بیماری پارکینسون: در بیماری پارکینسون، فرد دچار لرزش، افت تعادل و مشکلات حرکتی می‌شود که ممکن است با خواب ناکافی و نامنظم و بی‌ساعتی همراه باشد.
هریک از این اختلالات با مشکلات خاصی در تنظیم ساعت خواب و بیداری، عملکرد در طول روز، سلامتی جسمی و روانی فرد همراه است.
آمار جهانی اختلال پر خوابی
آمار جهانی نشان می‌دهد که اختلالات خواب بسیار شایع هستند و حدود 30 درصد از جمعیت جهان از مشکلات خواب رنج می‌برند. بر اساس آمارهای به دست آمده، اختلالات خواب در بین زنان بیشتر از مردان شایع است. همچنین، اختلالات خواب در افرادی که دارای بیماری‌های جسمی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و مشکلات تنفسی هستند، بیشتر شایع است. در مجموع، اختلالات خواب می‌توانند بر کیفیت زندگی افراد تاثیر منفی میگذارند و برای بسیاری از افراد مشکلات روانی و جسمی را به همراه داشته باشند.
چه افرادی بیشتر در معرض بیماری اختلال خواب هستند؟
عوامل متعددی می‌توانند باعث بروز اختلالات خواب در افراد شوند. افرادی که به دلیل شرایط زندگی یا بیماری‌هایی که دارند، از اختلالات خواب بیشتری رنج می‌برند. به طور کلی، افراد زیر در معرض بیشتری از اختلالات خواب هستند:
- افراد با سابقه بیماری‌های روانی، مانند افسردگی و اضطراب
- افراد با بیماری‌های جسمی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های تنفسی و درد مزمن
- افراد دارای چاقی و یا اضافه وزن
- افراد دارای سابقه مصرف الکل یا مواد مخدر
- افراد با شرایط کاری سخت و یا شیفت کاری نامنظم
- افراد با سابقه خواب‌های نامنظم و یا کوتاه
- افراد با سن بالا
- زنان در دوران بارداری یا پس از زایمان
البته باید توجه داشت که اختلالات خواب هرگز به فرد خاصی محدود نمی‌شوند و هر کسی می‌تواند با مشکلات خواب مواجه شود.
راه های پیشگیری از اختلال هایپرسومنیا
رعایت چند راهکار ساده می‌تواند به پیشگیری از اختلالات خواب کمک کند. به عنوان مثال:
- رعایت روال خواب منظم، به خصوص در ساعت‌های شبانه
- رعایت ساعت خواب درست برای هر فرد بر اساس نیاز شخصی و سن آن فرد
- تمرین و ورزش منظم، اما قبل از ساعت خواب باید از ورزش خودداری کنید
- رعایت یک روال سبک خوردن و از خوردن غذاهای سنگین در ساعت‌های شبانه خودداری کنید
- خودداری از مصرف الکل و مواد مخدر
- رعایت شرایط بهداشتی خواب، مانند انتخاب یک تخت مناسب و قرار دادن آن در یک محیط ساکت و تاریک
- استفاده از تکنولوژی برای کاهش تماشای تلویزیون و استفاده از گوشی‌های هوشمند و رایانه در ساعات خواب
در کل، رعایت روال زندگی سالم و توجه به سلامت خود می‌تواند به پیشگیری از اختلالات خواب کمک کند. در صورتی که با مشکلات خواب مواجه هستید، می‌توانید به روانپزشک تهران خود مراجعه کنید تا راهکارهای بیشتری را برای مدیریت مشکلات خواب دریافت کنید.
راه های تشخیص بیماری اختلال خواب
تشخیص بیماری اختلال هایپرسومنیا، از طریق مشاوره با روانپزشک و متخصص خواب شناسی یا اختلالات خواب و با انجام تست‌های مرتبط امکان‌پذیر است. برخی از روش‌های تشخیصی عبارتند از:
- پرسش‌نامه‌های خواب: پرسش‌نامه‌های مختلفی وجود دارد که از بیماران برای ارزیابی کیفیت خواب و احتمال وجود اختلالات خواب سوال می‌کنند. این پرسش‌نامه‌ها می‌توانند در مشخص کردن نوع و شدت اختلال خواب کمک کنند.
- مانیتورینگ خواب: در این روش، یک دستگاه کوچک برای نگهداری روی سر قرار می‌گیرد و فعالیت مغز، تنفس و حرکات چشم را در طول خواب رصد می‌کند. این روش به دکتر روانپزشک اطلاعات دقیقی در مورد نوع و شدت اختلالات خواب می‌دهد.
- آزمایش خون: آزمایش خون می‌تواند به پزشک اعصاب و روان کمک کند تا از وجود شرایطی مانند بیماری‌های تیروئید یا کمبود آهن در بدن شما مطلع شود که می‌تواند به اختلال خواب منجر شده باشد.
- تست خواب دیواری: در این تست، بیمار به مدت یک شب در یک مرکز خواب پایداری قرار می‌گیرد و فعالیت‌های مغز، تنفس و حرکات چشمش طی آزمایش رصد می‌شود. این روش می‌تواند به پزشک اعصاب و روان در تشخیص و مدیریت اختلالات خواب کمک کند.
هر یک از این روش‌ها ممکن است برای تشخیص بیماری اختلال خواب استفاده شود، اما بهتر است به روانپزشک خود مراجعه کنید تا به شما روش تشخیصی مناسبی را پیشنهاد دهد.
روش های درمان اختلال پرخوابی
برای درمان اختلال هایپرسومنیا، روش‌های مختلفی وجود دارد که به شرح زیر هستند:
- درمان دارویی: برخی از داروهایی که برای درمان اختلال خواب استفاده می‌شوند، شامل آنتی‌هیستامین‌ها، مسدودکننده‌های گیرنده‌های هیستامین H1، سداتیوها و داروهای ضداضطراب هستند. این داروها می‌توانند به شما کمک کنند تا خواب بهتری داشته باشید.
- روش‌های ترکیبی: در برخی موارد، استفاده از روش‌های ترکیبی مانند درمان دارویی به همراه مشاوره رفتاری- شناختی (CBT) بهبود بیشتری در کیفیت خواب و کاهش شدت اختلالات خواب به همراه خواهد داشت.
- رفتارهای خواب: رعایت رفتارهای خواب سالم مانند تعیین زمان خواب و بیداری، اجتناب از مصرف مواد محرک و الکل، و تمرین بدنی می‌تواند بهبودی در کیفیت خواب شما را به همراه داشته باشد.
- تکنیک‌های روان‌شناختی: تکنیک‌های روان‌شناختی مانند روش‌های تنفسی عمیق، تمرینات مدیتیشن و یوگا می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کرده و کیفیت خواب را بهبود بخشد.
مهم است به نکات زیر توجه کنید:
- هرگز نباید بدون مشاوره با متخصص اعصاب و روان خود از هر نوع دارویی برای درمان اختلال خواب استفاده کنید.
- برخی از روش‌های درمانی قابلیت کارایی بیشتری نسبت به دیگران دارند، به همین دلیل بهتر است با روانپزشک خود درباره روش مناسب برای درمان اختلال خوابتان صحبت کنید.
بعد از تشخیص اختلال خواب، برای درمان آن باید به عوامل مختلفی توجه کرد. در بعضی موارد، تغییر در سبک زندگی می‌تواند به عنوان درمان اولیه استفاده شود. به‌عنوان مثال، تغییر در ساعت خوابیدن و بیدار شدن، ایجاد محیط خواب مناسب، اجتناب از مصرف مواد محرک و مشروبات الکلی و غذاهای سنگین در شب و انجام ورزش می‌تواند در بهبود خواب به مراتب مؤثر باشد.
بعضی از داروهایی که معمولاً برای درمان اختلال خواب مورد استفاده قرار می‌گیرند، شامل موارد زیر هستند:
- آگوملاتین: این دارو معمولاً برای درمان اختلال خواب شبانه استفاده می‌شود. این دارو به عنوان یک مهارکننده ملانوسوماتین عمل می‌کند و می‌تواند کمک کند که ساعت بدن شما را به طور صحیح تنظیم کند.
- زوپیکلون: این دارو برای درمان اختلالات خواب مانند بیدار شدن در میان شب و مشکلات در زمان خوابیدن استفاده می‌شود.
- بنزودیازپین‌ها: این دسته از داروها به عنوان مهارکننده‌های مغزی عمل می‌کنند و برای کاهش استرس و اضطراب، بهبود خواب و کاهش اختلالات خواب استفاده می‌شوند.
لازم به ذکر است که قبل از شروع هرگونه درمان، بهتر است با پزشک خود درباره نوع درمان مناسب برای شما صحبت کنید.
درمان اختلال پرخوابی با توجه به نوع آن متفاوت است. برای درمان این بیماری در ابتدا باید علت اختلال هایپرسومنیا شناسایی شود. در صورتی که اختلال هایپرسومنیا از نوع بیماری‌های جسمی باشد، نیاز است تا به طور همزمان با درمان بیماری اصلی، درمان اختلال هایپرسومنیا نیز صورت بگیرد.
در مواردی که اختلال هایپرسومنیا ناشی از عوامل روانی باشد، از روش‌های شناختی رفتاری، روش‌های پزشکی و در برخی موارد از ترکیبی از این دو روش برای درمان استفاده می‌شود.
روش‌های شناختی رفتاری از جمله تغییر رفتار خواب، ایجاد محیط مناسب برای خواب، مدیریت استرس و اضطراب، رفع نیازهای روانی و اجتماعی و رفع افکار منفی استفاده می‌شوند.
روش‌های پزشکی شامل مصرف داروهای آرام‌بخش، مهار کننده‌های سیستم عصبی مرکزی و داروهای هورمونی می‌شوند. در برخی موارد از ترکیب این دو روش نیز برای درمان استفاده می‌شود.
به هر حال قبل از هرگونه درمان باید با متخصص اعصاب و روان مشورت کرده و نظر وی را در این باره شنیده و بر اساس توصیه‌های او عمل کرد.
نتیجه گیری
ما در این مقاله در خصوص اختلال هایپرسومنیا صحبت کرده ایم تا شما به صورت کامل با این بیماری آشنا شوید و بتوانید آن را درمان کنید. در واقع هدف این است که شما از بهترین روانپزشک و یا روانشناس نوبت اینترنتی اخذ نمایید. شیوه ی اخذ نوبت پزشکی آنلاین در سایت دکتر با من بدین شکل است که ابتدا وارد سایت می شوید و در آنجا سپس نام پزشک و متخصص مد نظر خود را جستجو کرده و سپس با توجه به مطالعه ی پروفایل پزشک از وی نوبت خود را اخذ نمایید.
منابع
- Hypersomnia | National Institute of Neurological Disorders …
- Sleep disorders: MedlinePlus Medical Encyclopedia
- Hypersomnia (Excessive Tiredness) Causes, Treatments
- Excessive daytime sleepiness (hypersomnia)
- Excessive Sleepiness: Causes, Symptoms, and Treatments
- Hypersomnia: Symptoms, Causes & Treatment
- Sleep – hypersomnia
- Are You Oversleeping? 10 Causes of Excessive Sleep
- Narcolepsy – Symptoms and causes
دیدگاه خود را درج کنید