سنگ کلیه یک نگرانی شایع در سلامتی است که افراد را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این مقاله، به جوانب مختلف سنگ کلیه و راهکارهای مقابله با آن خواهیم پرداخت.
سنگ کلیه چیست؟
توده‌های جامد که در داخل کلیه تشکیل می‌شوند و ممکن است از املاح مختلف موجود در ادرار به وجود آیند. این سنگ‌ها می‌توانند در سیستم ادراری حرکت کرده و به عنوان یک عامل موثر در ایجاد درد و علائم دیگر مشکلات ادراری باشند.
تاریخچه
اطلاعات دقیق و کامل در مورد تاریخچه سنگ کلیه به دلیل عدم ثبت دقیق تاریخ کشف این مشکل وجود ندارد. با این حال، می‌توان به برخی اطلاعات تاریخی و پزشکی اشاره کرد.
در طول تاریخ، مشکلات ادراری و دردهای مرتبط با حرکت سنگ کلیه مورد توجه پزشکان و دانشمندان قرار گرفته‌اند. نخستین ذکر مشکلات ادراری و مرتبط با سنگ کلیه ممکن است در نوشته‌های باستانی یا آثار پزشکی قدیمی باشد.
با پیشرفت علوم پزشکی و تشخیصی، روش‌های جدید برای شناسایی و درمان سنگ کلیه توسعه یافته‌اند. امروزه، از تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای برای تشخیص و درمان این بیماری استفاده می‌شود.
آمار جهانی
تفاوت های زیادی در میزان شیوع سنگ کلیه در سراسر جهان وجود دارد، بنابراین این میزان در آسیا ۱-۵٪، در اروپا ۵-۹٪ و در آمریکای شمالی ۷-۱۵٪ گزارش شده است. در حالی که در عربستان سعودی، نزدیک به ۲۰ درصد افراد از سنگ کلیه رنج می برند، این سنگ تنها در ۴ درصد از جمعیت چین دیده می شود.
دلایل بوجود آمدن سنگ کلیه
ممکن است به دلایل گوناگونی ایجاد شود. در زیر به برخی از دلایل مهم بروز سنگ کلیه اشاره شده است:
کم آبی: یکی از علل شایع، کمبود آب در بدن است. کم آبی باعث افزایش غلظت املاح در ادرار می‌شود و امکان تشکیل سنگ‌های کلیه را افزایش می‌دهد.
تغییر در ترکیب ادرار: اگر ترکیب املاح، مواد معدنی یا مواد شیمیایی در ادرار تغییر کند، این می‌تواند باعث ایجاد سنگ کلیه شود.
عوامل ژنتیکی: اگر در خانواده شما افرادی با سابقه سنگ کلیه وجود داشته باشند، احتمال اینکه شما نیز به این مشکل مبتلا شوید افزایش می‌یابد.
بیماریهای مزمن: برخی بیماریهای مزمن مانند دیابت و فشارخون بالا می‌توانند باعث افزایش خطر این بیماری شوند.
عوامل تغذیه‌ای: مصرف بیش از حد مواد غذایی مشخصی مانند نمک، پروتئین، یا مواد شیمیایی معین می‌تواند در ایجاد سنگ کلیه نقش داشته باشد.
عوامل محیطی: برخی عوامل محیطی مانند آلودگی هوا و آب ممکن است در تشکیل سنگ کلیه تأثیرگذار باشند.
عوامل مرتبط با سلامت مردانه و زنانه: برخی وضعیت‌های مرتبط با جنسیت مثل بارداری و تغییرات هورمونی ممکن است بر روی تشکیل سنگ کلیه تأثیر بگذارد.
در نظر داشته باشید که هر فرد ممکن است به دلایل مختلفی سنگ کلیه داشته باشد، و این دلایل ممکن است با یکدیگر ترکیب شوند. برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
علائم سنگ کلیه
علائم می‌تواند بر اساس اندازه و مکان سنگ، و همچنین وجود یا عدم وجود عفونت، متغیر باشد. در زیر علائم معمولی ذکر شده‌اند:
- درد شدید در ناحیه کمری
محل درد
- درد اغلب در یک یا هر دو ناحیه کمری احساس می‌شود. این ناحیه در بالای باسن و تا ناحیه پائینی کمر قرار دارد.
- در بسیاری از موارد، درد در ناحیه کمری از جانب یک کلیه به دیگری انتقال پیدا می‌کند.
ویژگی‌های درد
- این درد معمولاً به شکل تیغه‌ای یا خطی است.
- در بعضی موارد، ممکن است درد به شکل مثلثی با انتهای باسن به سمت جلوی شکم هم گسترش یابد.
شدت درد
- معمولاً بسیار شدید است و ممکن است منجر به حس مشکل در حرکت، نشستن، یا خوابیدن شود.
- تغییرات در ادرار
تغییر رنگ
- این تغییر معمولاً به دلیل وجود خون در ادرار اتفاق می‌افتد. زمانی که سنگ باعث آسیب به بافت‌ها یا عروق اطراف کلیه می‌شود خون به ادرار می‌رسد و می‌تواند رنگ ادرار را به صورت قرمز یا قهوه‌ای تغییر دهد.
حس ادرار کم
- اگر سنگ کلیه باعث انسداد یا مسدود شدن مسیر ادراری شود، ادرار نمی‌تواند به طور کامل از کلیه خارج شده و به مقدار کافی در مثانه جمع نمی‌شود. این ممکن است باعث حس ادرار کم یا ادرار ناکافی شود. فرد ممکن است احساس کند که نیاز به ادرار کردن دارد، اما مقدار کمی ادرار آزاد می‌شود.
حس ادرار زیاد
- در برخی موارد، می‌تواند باعث تحریک مثانه شود و فرد احساس کند که نیاز به ادرار زیاد دارد. این احساس ممکن است باعث افزایش تعداد مراتب ادرار رفتن شود.
ادرار شبیه به دانه‌های شنی
- ممکن است مواد مختلفی نظیر کلسیم، اکسالات، فسفات، یا سایر املاح در ادرار جمع شده و به شکل کریستال‌ها یا دانه‌های شنی شکل بگیرند. این دانه‌ها می‌توانند در ادرار مشاهده شوند.
ادرار غلیظ
- به معنای این است که ممکن است ادرار شما دارای غلظت بالا باشد و به صورت شفاف نباشد. این امر نشان‌دهنده افزایش مواد معدنی یا املاح در ادرار است که ممکن است در فرآیند تشکیل سنگ کلیه نقش داشته باشند.
بوی نامطبوع
- اگر ادرار بوی نامطبوع داشته باشد، این ممکن است به علت وجود مواد شیمیایی یا فرایندهای التهابی در سیستم ادراری باشد. در بعضی موارد، وجود عفونت در مثانه یا سیستم ادراری می‌تواند باعث بوی نامطبوع در ادرار شود.
- تهوع و استفراغ
تهوع
- وجود سنگ کلیه ممکن است باعث تحریک یا انسداد مسیرهای گوارشی شود که موجب تهوع می‌شود. همچنین، در صورتی که عفونت یا التهاب در سیستم ادراری به وجود آید، تهوع نیز ممکن است ظاهر شود.
استفراغ
- استفراغ ممکن است به عنوان پاسخی به تهوع یا اثرات انسداد سیستم گوارشی به دلیل سنگ کلیه رخ دهد.
- تب و لرز
تب
- افزایش دما یا تب معمولاً نشان‌دهنده وجود عفونت است. سنگ کلیه ممکن است باعث تحریک یا عفونت در سیستم ادراری شود، که منجر به افزایش دما می‌شود.
- این تب ممکن است با شدت متفاوت باشد و ممکن است با دیگر علائم مانند درد شدید در ناحیه کمری همراه باشد.
لرز
- لرز یا احساس لرزش در بدن ممکن است یک واکنش به تب باشد.
- در مواردی که عفونت به سیستم ادراری یا اطراف کلیه‌ها گسترش یابد، لرز ممکن است به عنوان یک علامت همراه با تب ظاهر شود.
لطفاً توجه داشته باشید که علائم بالا ممکن است بر اساس شدت مشکل و ویژگی‌های هر فرد متغیر باشند. افرادی که این علائم را تجربه می‌کنند، بهتر است به پزشک مراجعه کنند تا تشخیص دقیق گرفته و درمان مناسب را دریافت کنند.
انواع سنگ کلیه
انواع مختلف بر اساس ترکیب مواد تشکیل‌دهنده‌شان تشخیص داده می‌شوند. در زیر به برخی از انواع معمول اشاره شده است:
سنگ کلسیم‌اکسالات
این نوع بیشترین تعداد را تشکیل می‌دهد و از کلسیم و اکسالات (اکسیژن و کربن) تشکیل شده است.
سنگ کلسیم‌فسفات:
این نوع از ترکیب کلسیم و فسفات ساخته شده است و ممکن است در مواردی با اختلالات در سطح اسیدهای ادراری اتفاق بیافتد.
سنگ مگنزیم:
این نوع معمولاً به دلیل اختلالات ژنتیکی ایجاد می‌شود و از موادی نظیر مگنزیم و آمونیوم فسفات تشکیل شده است.
سنگ اورات:
این نوع از ترکیب اورات (ترکیبات اوره) تشکیل شده است و در برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی یا مشکلات در فرآیند متابولیسم ایجاد می‌شود.
سنگ سیستین:
این نوع به دلیل افزایش مقدار سیستین در ادرار ایجاد می‌شود و اکثراً به علت اختلال ژنتیکی در جذب این اسید آمینه رخ می‌دهد.
سنگ استروفورسین:
این نوع از موادی نظیر استروفورسین و اکسالات تشکیل شده است.
راههای تشخیص
تشخیص سنگ کلیه ممکن است با استفاده از روش‌های مختلف انجام شود. در زیر به برخی از راههای تشخیص اشاره می‌شود:
تاریخچه بالینی و معاینه فیزیکی: پزشک ممکن است تاریخچه بالینی بیمار را جمع‌آوری کند و معاینه فیزیکی انجام دهد تا نشانگرهای ممکنی از وجود سنگ کلیه تشخیص دهد، از جمله درد در ناحیه کمری.
آزمایش ادرار: برای ارزیابی سلامت سیستم ادراری، از جمله کلیه‌ها، مثانه و مجاری ادراری انجام می‌شود.
آزمایش خون: یک ابزار مهم در تشخیص و پیگیری مشکلات کلیه است و برای ارزیابی سلامت کلیه‌ها و عملکرد آنها انجام می‌شود.
سونوگرافی: یک روش تصویربرداری پزشکی است که برای تشخیص و ارزیابی سنگ کلیه و مشکلات داخلی سیستم ادراری به کار می‌رود.
CT اسکن (تصویربرداری کامپیوتری): اسکن CT (تصویربرداری کامپیوتری) یک روش تصویربرداری دقیق است که برای تشخیص و ارزیابی مشکلات داخلی سیستم ادراری استفاده می‌شود.
آرونگرافی اشعه ایکس: آرونگرافی اشعه ایکس یک روش تصویربرداری پزشکی است که برای به تصویر کشیدن ساختارهای داخلی بدن، به ویژه کلیه‌ها و سیستم ادراری، استفاده می‌شود. این روش به منظور تشخیص انواع مشکلات ادراری، اختلالات کلیه، یا وجود سنگ کلیه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سیستوگرافی: سیستوگرافی یک روش تصویربرداری پزشکی است که برای ارزیابی حرکت ادرار از کلیه‌ها به مثانه استفاده می‌شود. این فرایند به منظور تشخیص مشکلات در سیستم ادراری، اطلاعاتی درباره جریان ادرار و عملکرد کلیه‌ها فراهم می‌کند.
برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، پزشک معالج نتایج تست‌ها و اطلاعات جمع‌آوری‌شده را در نظر می‌گیرد.
روش های درمان سنگ کلیه
درمان به نحوه و اندازه سنگ، علت ایجاد آن، و نیازهای وضعیت سلامتی شما بستگی دارد. در زیر به برخی از روش‌های درمان اشاره می‌شود:
مصرف آب: یکی از راههای اصلی پیشگیری و درمان سنگ کلیه افزایش میزان مصرف آب است. مصرف آب بیشتر می‌تواند کمک کند تا مواد زائد و معدنی که سنگ کلیه را تشکیل می‌دهند، از طریق ادرار دفع شوند.
تغییرات در رژیم غذایی: ممکن است پزشک توصیه کند که برخی از مواد غذایی مثل نمک، مواد نگه‌دارنده، و مواد غذایی حاوی اسید اوریک را محدود کنید. همچنین، توصیه به افزایش مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم و پتاسیم می‌تواند در کاهش ساخت سنگ کمک کند.
داروها: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند تا به کاهش سنگ‌ها یا جلوگیری از رشد آنها کمک کند. مثلاً داروهایی که مواد معدنی را از ادرار حذف کرده و یا اثرات مثبت بر روی عملکرد کلیه دارند.
تراشیدن (لیتوتریپسی): در صورتی که سنگ به اندازه کافی کوچک نباشد تا به صورت طبیعی از بدن خارج شود، پزشک ممکن است روش لیتوتریپسی را توصیه کند. در این روش، از لیزر برای شکستن سنگ استفاده می‌شود تا از طریق مجاری ادراری دفع شود.
جراحی: در مواردی که سنگ بزرگ یا قابل شکستن نباشد، ممکن است نیاز به جراحی باشد. در این روش، پزشک ممکن است از یک جراحی باز یا از طریق لوله‌هایی که از طریق بدن وارد می‌شوند (جراحی کم تهاجمی) برای حذف سنگ استفاده کند.
مهم است که درمان سنگ کلیه توسط پزشک انجام شود. همچنین، اگر علائم شما شدیدتر شدند یا تازه ظاهر شدند، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
مصرف زیاد نمک بر ایجاد سنگ کلیه چه تأثیری دارد؟
مصرف زیاد نمک یکی از عواملی است که می‌تواند تأثیر منفی بر ایجاد سنگ کلیه داشته باشد. در زیر توضیحاتی در این خصوص آمده است:
افزایش اسید اوریک: مصرف زیاد نمک می‌تواند منجر به افزایش مقدار اسید اوریک در ادرار شود. افزایش این اسید می‌تواند به ایجاد سنگ‌های اسید اوریکی کمک کند.
افزایش مقدار کلسیم در ادرار: مصرف بیش از حد نمک ممکن است باعث افزایش مقدار کلسیم در ادرار شود. این افزایش می‌تواند به تشکیل سنگ‌های کلسیمی (کلسیم اکسالات) منجر شود.
افزایش فشار خون: مصرف زیاد نمک می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود. افزایش فشار خون می‌تواند به نحوه عملکرد کلیه‌ها و ایجاد سنگ کلیه تأثیر بگذارد.
تشدید افزایش نمک در ادرار: نمک‌ها ممکن است به عنوان یک عامل تشدید کننده برای افزایش نمک در ادرار عمل کنند. این افزایش ممکن است به ایجاد سنگ‌ها کمک کند.
افزایش خطر انسداد مجاری ادراری: مصرف زیاد نمک می‌تواند منجر به ایجاد سنگ‌هایی باشد که مجاری ادراری را انسداد کنند. این انسداد می‌تواند به درد ناحیه کمری، اختلال در جریان ادرار، و افزایش خطر عفونت‌های ادراری منجر شود.
به طور کلی، کنترل مصرف نمک، مصرف آب کافی، و رعایت یک رژیم غذایی سالم می‌تواند در پیشگیری از ایجاد سنگ کلیه و حفظ سلامت کلیه‌ها مؤثر باشد. همچنین، مشاوره با پزشک یا تغذیه‌شناس برای راهنمایی در انتخاب رژیم غذایی مناسب می‌تواند مفید باشد.
عوارض سنگ کلیه چیست؟
ممکن است عوارض مختلفی ایجاد کند که به وضعیت و اندازه سنگ، موقعیت آن در سیستم ادراری، و تأثیر آن بر عملکرد کلیه‌ها بستگی دارد. در زیر عوارض احتمالی آمده است:
- درد
- تغییرات در ادرار
- آسیب به بافت کلیه
- عفونت ادراری
- اختلال در جریان ادرار
- آسیب به ادرارسازی
هرگونه علامت یا عارضه‌ای که باعث نگرانی شود یا مشکوک به وجود سنگ کلیه باشد، نیاز به مشاوره با پزشک دارد. پزشک با استفاده از آزمایشات تشخیصی مختلف می‌تواند تشخیص دقیق بگذارد و برنامه درمانی مناسب را پیشنهاد کند.
چه نکاتی برای مراقبت از کلیه‌ها و جلوگیری از بازگشت سنگ کلیه وجود دارد؟
- مصرف آب کافی بسیار اهمیت دارد. آب می‌تواند به حذف مواد زائد از ادرار کمک. توصیه معمول برای مصرف آب در روز حدود ۸-۱۰ لیوان است.
- مصرف نمک را در رژیم غذایی کاهش دهید. نمک می‌تواند مواد زائد را در ادرار افزایش دهد و فشار خون را افزایش بدهد که ممکن است تأثیر منفی بر کلیه‌ها داشته باشد.
- در برخی موارد، پزشک ممکن است توصیه کند که مصرف مواد معدنی خاص مثل کلسیم یا اسید اوریک را کنترل کنید.
- رژیم غذایی با تغذیه سالم و متوازن باعث حفظ وضعیت سلامتی کلیه‌ها می‌شود. مصرف مقدار مناسب از میوه‌ها، سبزیجات، میان‌وعده‌های سالم، و غذاهای حاوی مواد آنتی‌اکسیدان به افراد کمک می‌کند.
- کاهش مصرف موادی نظیر کافئین و الکل. مصرف زیاد این مواد ممکن است به تشدید علائم یا افزایش تراکم مواد معدنی در ادرار منجر شود.
- فعالیت بدنی منظم به حفظ وزن سالم و کنترل فشار خون کمک می‌کند. اما قبل از شروع هر برنامه ورزشی، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
- کنترل بیماریهای همراه مثل دیابت و فشار خون باعث کاهش خطر ایجاد سنگ کلیه می‌شود.
- پیگیری درمانی توسط پزشک را رعایت کنید. این شامل مصرف داروها، تغییرات در رژیم غذایی، و آزمون‌های منظم تشخیصی می‌شود.
- استرس ممکن است بر برخی از شرایط سلامتی تأثیر بگذارد. روش‌های کاهش استرس مثل مدیتیشن، یوگا، یا ورزش مناسب می‌تواند به حفظ سلامت کلیه‌ها کمک کند.
توصیه مهم این است که هرگز تغییر درمان یا رژیم غذایی خود را بدون مشاوره با پزشک انجام ندهید. مشاوره با پزشک ممکن است نکات خاصی بر اساس شرایط شما داشته باشد.
عوامل خطرناک سنگ کلیه
- کم آبی و خشکی
- ژنتیک
- عوامل غذایی
- افزایش سن
- بیماریهای پایه
- تغییرات در ساختار کلیه
- کمبود فعالیت بدنی
- اختلال در ایمنی
همه این عوامل ممکن است به طور ترکیبی یا مستقل، خطر ایجاد سنگ کلیه را افزایش دهند.
راهنمای مراجعه به پزشک
برای درمان می‌توانید به یکی یا ترکیبی از پزشکان زیر مراجعه کنید:
اورولوژیست (پزشک اورولوژی): این پزشکان متخصص در بررسی و درمان مشکلات سیستم ادراری، اعضای تناسلی مردان، و کلیه‌ها هستند. اورولوژیست ممکن است اقدام به تشخیص و درمان سنگ کلیه کند و در صورت نیاز به روش‌های جراحی یا لیتوتریپسی (شکستن سنگ با لیزر) را اجرا کند.
پزشک عمومی (پزشک خانواده): اگر علائم شما نسبت به سنگ کلیه کمی ساده باشند، ممکن است ابتدا به پزشک عمومی مراجعه کنید. او می‌تواند شما را برای مشاوره و تست‌های بیشتر به یک متخصص ارجاع دهد.
نفرولوژیست: این پزشکان در مورد بیماریهای کلیه و سیستم ادراری تخصص دارند. آنها ممکن است به عنوان یک گزینه برای تشخیص و درمان سنگ کلیه مورد استفاده قرار گیرند.
متخصص تغذیه: تغذیه‌شناس ممکن است در تغییرات رژیم غذایی و مصرف آب مناسب که در پیشگیری از بازگشت سنگ تأثیرگذار است، شما را راهنمایی کند.
بسته به شدت مشکلات، اندازه سنگ، و شرایط شخصیتان، ممکن است پزشک شما اقدام به ترتیب تست‌ها، تشخیص، و درمان‌های مختلف کند. همیشه توصیه می‌شود که با پزشک خود در مورد علائم و مشکلات خود مشورت کنید و به دنبال تشخیص و درمان متناسب با شرایط خود باشید.
نتیجه
سنگ کلیه می‌تواند به علل مختلفی ایجاد شود و باعث علائمی نظیر درد ناحیه کمری، تغییرات در ادرار، و در بعضی موارد، عفونت‌های ادراری شود. برای تشخیص و درمان، به مشاوره با پزشک و انجام آزمون‌ها و تصویربرداری‌های مناسب نیاز است تا بتوان بهبود و مدیریت این مشکل را انجام داد. همچنین، تغییرات در سبک زندگی و رعایت نکات پیشگیری می‌تواند در کاهش خطر ایجاد سنگ مؤثر باشد.
اگر به دنبال اطلاعات به‌روز و درمان‌های موثر در زمینه سنگ کلیه هستید، وب‌سایت دکتر بامن به شما این امکان را می‌دهد تا از آخرین تحقیقات علمی و مقالات تخصصی بهره‌مند شوید. دکترهای برجسته و متخصص این وب‌سایت نیز به شما اطمینان می‌دهند که شما در این مسیر درمانی بهترین همراه را خواهید داشت.
برای دسترسی به این معلومات علمی و به‌روز، لطفاً وب‌سایت دکتر بامن را به آدرس زیر مراجعه کنید:
پرسش های متداول
آیا سنگ کلیه در دوران بارداری تأثیری دارد؟
بله، بارداری می‌تواند روند ایجاد و تشدید سنگ را تحت تأثیر قرار دهد و به عنوان یک عامل خطر افزایش یافتن عوارض مرتبط با سنگ کلیه شناخته می‌شود. افزایش تراکم کلسیم و دیگر مواد معدنی در ادرار و تغییرات هورمونی در دوران بارداری ممکن است به افزایش خطر ایجاد سنگ منجر شود. بنابراین، در صورت وجود علائم یا سابقه، مشاوره با پزشک در دوران بارداری اهمیت دارد.
آیا سنگ کلیه می‌تواند به طور خودبخود برطرف شود؟
خیر، در بسیاری از موارد، اگر سنگ کوچک باشد، افراد ممکن است بدون احتیاج به درمان خاص یا مداخله جراحی، سنگ را با ادرار دور کنند. این فرآیند ممکن است باعث درد یا علائم دیگر شود و نیاز به پیگیری توسط پزشک دارد. اگر سنگ بزرگتر باشد یا درمان خاصی نیاز باشد، ممکن است به روش‌های درمانی مثل لیتوتریپسی (شکستن سنگ با لیزر) یا جراحی متوسل شود.
آیا تغییرات در هوازی و افزایش فعالیت بدنی می‌تواند در کاهش خطر ایجاد سنگ کلیه کمک کند؟
بله، تغییرات در هوازی و افزایش فعالیت بدنی می‌تواند مؤثر باشد. ورزش‌های هوازی مثل پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، یا شنا می‌توانند به افزایش دفع آب از بدن و کاهش تراکم مواد معدنی در ادرار کمک کنند. همچنین، فعالیت‌های ورزشی ممکن است به حفظ وزن سالم کمک کرده و عوامل خطری که با ایجاد سنگ کلیه مرتبط هستند را کاهش دهند. با این حال، همیشه قبل از شروع یا تغییر در برنامه ورزشی، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا اطمینان حاصل شود که فعالیت‌های انجام شده با وضعیت سلامتی شما سازگار هستند.
آیا سنگ کلیه می‌تواند به طور مکرر تکرار شود؟
بله، افرادی که یک بار این مشکل را تجربه کرده‌اند، ممکن است به دلیل عوامل ژنتیک، فاکتورهای محیطی، یا عادات غذایی خاص، به تکرار این مشکلات در آینده دچار شوند. این افراد بیشترین خطر ابتلا را دارند. بنابراین، ایجاد تغییرات در سبک زندگی و رعایت نکات پیشگیری می‌تواند کمک کند تا احتمال تکرار سنگ کلیه کاهش یابد.
دیدگاه خود را درج کنید