بیماری خراش گربه یا چنگ گربه (Cat-scratch disease)

خراش گربه : گربه‌ها، همراهان دوست‌داشتنی در خانه‌های بسیاری هستند و شادی و آرامش را به همراه می‌آورند. با این حال، صاحبان گربه‌ها باید از خطرات بهداشتی مرتبط با تعاملات با گربه‌ها مطلع باشند. یکی از این مخاطرات “بیماری خراش گربه” یا به اصطلاح “چنگ گربه” است که توسط باکتری بارتونلا هنسلا (Bartonella henselae) ایجاد می‌شود.

تاریخچه

بیماری خراش گربه، یکی از بیماری‌های مهمی است که از تعامل با گربه‌ها منتقل می‌شود. تاریخچه این بیماری و زمان کشف آن به ما اطلاعات مفیدی درباره نحوه شناخت و مقابله با آن ارائه می‌دهد.

• کشف اولین موارد

این بیماری به عنوان یک شناخته شده ترین بیماری‌هایی که از حیوانات به انسان منتقل می‌شود، در دهه ۱۹۵۰ میلادی شناخته شد. نخستین موارد این بیماری در ایالات متحده گزارش شدند. این موارد بسیار ناشناخته بودند و پزشکان با مشکلات در تشخیص و درمان مواجه بودند.

• شناسایی باکتری مسئول

در دهه ۱۹۸۰ میلادی، پژوهش‌های بیشتری انجام شد و نهایتاً باکتری مسئول این بیماری که بارتونلا هنسلا نام دارد، شناسایی شد که اصلی‌ترین عامل انتقال این بیماری از گربه به انسان است.

• پیشرفت در روش‌های تشخیص

با پیشرفت تکنولوژی و علم پزشکی، روش‌های تشخیص این بیماری نیز بهبود یافت. آزمایش‌های خونی و تصاویر پزشکی به پزشکان کمک می‌کند تا سریعتر این بیماری را تشخیص دهند و به درمان مناسب بپردازند.

• شیوع جهانی

تا پیش از شناخته شدن بیشتر در مورد بیماری خراش گربه، این بیماری به صورت محدودتری در نقاط مختلف جهان گزارش می‌شد. اما با افزایش اطلاعات و شناخت بیشتر از علت و نحوه انتقال، موارد این بیماری در سراسر جهان شناخته‌تر شد.

• تاثیرات تحقیقات بر درمان

تحقیقات مداوم در زمینه بیماری خراش گربه به بهبود روش‌های درمانی منجر شده است. امروزه، ما دارای داروها و راهکارهای بهتری برای مدیریت و درمان این بیماری هستیم که در گذشته این امکان وجود نداشت.

تاریخچه این بیماری نشان می‌دهد که چگونه اطلاعات ما از این بیماری از زمان کشف آن گسترش یافته و چگونه پیشرفت‌های علمی بهبود در تشخیص و درمان این بیماری را به همراه داشته است. این اطلاعات به ما یادآوری می‌کند که همواره نیاز به آگاهی و تحقیق در زمینه بهداشت عمومی و پزشکی داریم.

آمار جهانی

• این بیماری در سراسر جهان گزارش شده است.
• میزان شیوع در سراسر جهان بسیار متفاوت است. از ۰.۶ تا ۳۷٪ متغیر است و منعکس کننده جمعیت گربه ها در هر کشور است.
• این بیماری در مناطقی با آب و هوای گرم و مرطوب شیوع بیشتری دارد.

دلایل ایجاد بیماری خراش گربه چیست؟

این بیماری به واسطه باکتری بارتونلا هنسلا ایجاد می‌شود. این باکتری به طور اصلی در دهان گربه‌ها وجود دارد و اگر گربه به نحوی ناخوشایند نگران شده یا از نظر فیزیکی یا روحی به شدت تحت تأثیر قرار گرفته باشد، ممکن است باعث ترشح باکتری‌ها شود.

این بیماری اغلب از طریق خراش یا گاز گربه به انسان منتقل می‌شود. وقتی با پوست زخمی شده یا با خون گربه در تماس قرار می‌گیریم، باکتری وارد بدن ما می‌شود و ممکن است علائم بیماری خراش گربه را ایجاد کند.

علائم اصلی این بیماری

بیماری خراش گربه، علائم خود را معمولاً از طریق خراش یا گاز گربه به انسان منتقل می‌کند. این بیماری ممکن است با علائم خفیف شروع شود و در برخی موارد تا حدی تشدید شده و جلب توجه کند. در زیر علائم اصلی این بیماری آورده شده است:

• تورم گلو
• افزایش دمای بدن
• حالت خستگی و ضعف عمومی
• محل خراش یا زخم ایجاد شده توسط گربه، که ممکن است در ابتدا قرمز و دردناک باشد.
• در موارد شدیدتر، علائم عصبی ممکن است شامل سردرد، تغییرات در دید، گیجی، یا حتی تشنج باشد.
• ممکن است شامل تهوع، استفراغ، یا مشکلات گوارشی دیگر باشد.

هرگونه علامتی که به نظر مشکوک بیاید یا به عنوان ناهنجاری در رفتار گربه تفسیر شود، بهتر است توسط یک پزشک دامپزشک مورد بررسی قرار گیرد. پیشگیری، تشخیص زودرس، و درمان موثر از اهمیت بسیاری برخوردارند تا بتوان از این بیماری جلوگیری کرد و یا در صورت ابتلا، بهترین درمان را فراهم کرد.

تشخیص بیماری خراش گربه

تشخیص اغلب از طریق ارزیابی علائم بالینی و استفاده از آزمایش‌های خونی صورت می‌پذیرد. در اینجا چگونگی تشخیص این بیماری توضیح داده شده است:

بررسی علائم بالینی: پزشک با بررسی علائم مشخصی مانند تورم گلو، حالت تب، خستگی، و خراش یا زخم ناشی از تماس با گربه، سعی در تشخیص اولیه بیماری دارد.

آزمایش‌های خونی: آزمایش‌های خونی می‌توانند به تشخیص دقیق‌تر بیماری کمک کنند.افزایش نشانگرهای التهاب، و تغییرات دیگر در آزمایش‌های خون ممکن است نشانه‌های بیماری باشند.

تصاویر پزشکی: در موارد شدیدتر یا زمانی که علائم عصبی حاکی از تأثیر باکتری بر سیستم عصبی است، استفاده از تصاویر پزشکی مانند اسکن‌های مغزی ممکن است مورد نظر قرار گیرد.

سابقه تماس با گربه: اطلاعات در مورد هر تماسی با گربه و خصوصاً خراش یا زخم ایجاد شده توسط گربه، به پزشک کمک می‌کند تا بیماری را شناسایی کند.

بررسی علائم عصبی: اگر علائم عصبی وجود داشته باشد، ارزیابی دقیق‌تری از سیستم عصبی ممکن است لازم باشد. این شامل اسکن‌ها و آزمون‌های عصبی می‌شود.

تشخیص زودرس و شناسایی دقیق علائم از اهمیت بسیاری برخوردار است تا بتوان به موقع درمان مناسب را شروع کرد. در صورت داشتن هرگونه علامت مشکوک یا نگرانی، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه شده و آزمایشات مورد نیاز را انجام داد.

راهکارها و اقدامات موثر برای پیشگیری

استفاده از وسایل محافظتی

• هنگامی که با گربه‌تان تعامل دارید، از دستکش‌ها یا لباس‌های مخصوص استفاده کنید تا از خطر خراش جلوگیری کنید.

تربیت گربه

• گربه‌ها می‌توانند توسط تربیت مناسب، رفتارهای مثبت را یاد بگیرند. آموزش به گربه‌تان که چگونه با شما تعامل کند، می‌تواند موثر باشد.

توجه به نشانه‌ها

• هنگامی که گربه خود را ملاقات می‌کنید، به نشانه‌های ناخوشایندی مانند عصبانیت یا ترس توجه کنید. در این شرایط، بهتر است فعالیت‌های آرامش‌بخش انجام داده و از تماس نزدیک خودداری کنید.

نظافت منظم گربه

• نظافت منظم گربه به کاهش میزان باکتری در دهان و بدن آن کمک می‌کند. بنابراین، به مراقبت از بهداشت گربه‌تان توجه داشته باشید.

مراجعه به دامپزشک

• ویزیت منظم دامپزشک برای بررسی سلامت گربه و اطمینان از عدم وجود علائم بیماری مهم است.

پیشگیری از خراش

• با انجام اقداماتی مانند کوتاه کردن ناخن‌های گربه، می‌توانید احتمال خراش را کاهش دهید.

آموزش به کودکان

• در خانواده‌هایی که گربه دارند، به کودکان آموزش دهید که چگونه با گربه‌ها تعامل کنند.

پرهیز از تماس با گربه‌های وحشی

• بهتر است از تماس با گربه‌های وحشی یا بدون مراقبت مداوم از گربه‌ها خودداری کنید تا از خطر انتقال باکتری‌ها کاسته شود.

با اجرای این اقدامات، می‌توانید به طور موثر از بیماری خراش گربه جلوگیری کرده و ارتباط سالمی با گربه‌تان داشته باشید.

گزینه‌های درمان

درمان این بیماری بستگی به شدت علائم و نحوه پیشرفت بیماری دارد. در زیر، گزینه‌های درمانی برای مدیریت ذکر شده است:

آنتی‌بیوتیک‌ها: در موارد شدیدتر بیماری، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است توصیه شود. این داروها به مواجهه با باکتری بارتونلا هنسلا کمک کرده و اثرات بیماری را کاهش می‌دهند.

آرامبخش‌ها: مصرف آرامبخش‌ها در مواقعی که علائم عصبی به وجود آمده است، می‌تواند به بهبود وضعیت عامل شود.

درمان تشدید علائم: در مواردی که علائم بیماری خراش گربه تشدید شده و به عنوان مثال مشکلات عصبی پیش آمده باشد، درمان‌های خاصی برای کاهش آن در نظر گرفته می‌شود.

پیشگیری از عفونت ثانویه: اگر زخم یا خراش ناشی از تماس با گربه باعث عفونت شده باشد، درمان زخم و جلوگیری از عفونت ثانویه از اهمیت بسیاری برخوردار است.

توجه به علائم: درمان باید با توجه به علائم مشخص و شدت آنها انجام شود. تنها پزشک متخصص می‌تواند تشخیص دقیق بیماری را بگذارد و درمان مناسب را تجویز کند.

توجه به سلامت عمومی: اهمیت داشتن یک سبک زندگی سالم با تغذیه مناسب و استراحت کافی به بهبود عامل بیماری کمک می‌کند.

پیگیری با پزشک: درمان باید تحت نظر پزشک متخصص انجام شود و پیگیری منظم با او برای ارزیابی پیشرفت بیماری ضروری است.

هر درمانی باید با توجه به شرایط خاص هر بیمار تجویز شود. در هر صورت، تشخیص و درمان باید توسط پزشک متخصص انجام شود تا اثربخش و ایمن باشد.

رابطه بیماری خراش گربه با سایر بیماری‌ها

• خراش و زخم‌های ناشی از تماس با گربه ممکن است به عفونت‌های جلدی منجر شوند، از جمله التهاب‌ها و عفونت‌های باکتریایی.
• در موارد شدیدتر بیماری خراش گربه، علائم عصبی مانند سردرد، گیجی، و حتی تشنج نیز ممکن است رخ دهد.
• در برخی از موارد، این بیماری می‌تواند تأثیرات بر روی سیستم خونی داشته باشد و باعث افزایش لنفوسیت‌ها شود.
• اگر خراش یا زخم ناشی از گربه به مفاصل نزدیک شود، ممکن است عفونت در مفاصل ایجاد شود.
• در صورت که باکتری به دستگاه تنفسی فرد منتقل شود، ممکن است علائمی همچون سرفه و عفونت‌های تنفسی ایجاد شود.

در کل، این بیماری در اکثر موارد به صورت خودمحدود و قابل درمان است. اما اگر علائم نگران‌کننده رخ دهد یا بهبود حاصل نشود، مهم است به پزشک مراجعه کرده و درمان مناسب را دریافت کنید.

راهنمای مراجعه به پزشک

دامپزشک: پزشکان دامپزشک متخصص درمان حیوانات خانگی هستند. آنها توانمندی دارند تا بررسی جسمانی گربه شما انجام دهند و تشخیص دقیق بدهند.

متخصص عفونی: در صورت نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها یا مدیریت عفونت، مراجعه به پزشک عفونی مناسب است. او می‌تواند درمان مناسب را تجویز کند.

متخصص اعصاب: اگر علائم عصبی شدیدتری مشاهده می‌شود، مثل سردرد یا گیجی، مراجعه به پزشک اعصاب برای ارزیابی دقیقتر علائم و تجویز درمان مناسب ضروری است.

پزشک خانواده یا پزشک عمومی: پزشک خانواده نیز می‌تواند ابتدایی‌ترین اقدامات و تشخیص‌های اولیه را انجام دهد و در صورت لزوم، به تخصص‌های دیگر ارجاع دهد.

هرچند که اولین توصیه همیشه مراجعه به پزشک دامپزشک است، اما در صورت لزوم و بر اساس نیازهای مختلف، احتمالاً به دیگر پزشکان متخصص نیز نیاز خواهید داشت. تیم گسترده‌ای از پزشکان ممکن است برای تشخیص و درمان بهتر بیماری خراش گربه در اختیار شما قرار گیرد.

نتیجه

بیماری خراش گربه یا چنگ گربه، یک بیماری عفونی است که معمولاً از تماس مستقیم با گربه یا از طریق خراش و گاز گربه به انسان منتقل می‌شود. در نتیجه این بیماری، افراد ممکن است با علائم متنوعی روبرو شوند.

چنانچه دچار این بیماری شده اید یا نشانه های آن را دارید؛ بهتر است هر چه سریعتر به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. برای پیدا کردن بهترین متخصص می توانید از سایت دکتر با من کمک بگیرید. همچنین با بهره مندی از خدمات مشاوره آنلاین و تلفنی از متخصصان می توانید از بروز مشکلات اساسی جلوگیری کنید.

پرسش های متداول

آیا بیماری خراش گربه به انسان منتقل می‌شود؟

بله، از طریق خراش یا گاز گربه به انسان منتقل می‌شود.

آیا بیماری خراش گربه درمان‌پذیر است؟

بله، بیشتر موارد این بیماری بدون درمان خاص بهبود می‌یابد. اما در موارد شدید، ممکن است نیاز به آنتی‌بیوتیک‌ها باشد.

آیا پیشگیری از خراش می‌تواند از ابتلا به بیماری جلوگیری کند؟

بله، پیشگیری از خراش با استفاده از وسایل محافظتی مانند دستکش‌ها و ایجاد تربیت مناسب برای گربه می‌تواند از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند.

آیا تشخیص این بیماری دشوار است؟

تشخیص این بیماری معمولاً از طریق ارزیابی علائم بالینی و آزمایش‌های خونی صورت می‌پذیرد.

منابع

Hemolytic anemia and hépatosplenomegaly associated with cat-scratch fever

Pleural effusion and anicteric hepatitis associated with cat-scratch disease

Cat scratch disease: A therapeutic dilemma

Cat scratch disease: Report of a case with hepatic lesions and a brief review of the literature

Cell-mediated immunity in cat-scratch disease

Cat scratch disease bacilli in the conjunctiva of patients with Parinaud’s oculoglandular syndrome