امروزه به دلایل بسیاری از جمله تغذیه، ژنتیک، محل سکونت و استرس، افراد به بیماری های مختلفی از جمله سرطان مبتلا می شوند که می توان از سرطان روده به ویژه سرطان روده بزرگ به عنوان شایع ترین بیماری در سده های اخیر نام برد. هدف ما از نگارش این مقاله، آشنایی بیشتر شما با این بیماری بوده، تا در صورت مبتلا هرچه سریعتر روند درمان را آغاز نمایید.
زمانی که شما شروع به میل کردن غذا می نمایید، آن را از سوی دهان به مری خود هدایت می نمایید تا کار گوارش غذا آغاز گردد و سپس بعد از آن به همراه اسید معده شروع به تشکیل شدن مایع غلیظی می نماید و به سمت روده کوچک هدایت می شود و بیشتر املاح و مواد مقوی موجود در غذا در این اندام جذب خون خواهند شد.
این اندام در حالی روده کوچک نام گرفته که با طولی معادل ۶-۵ متر بزرگترین بخش لوله‌ی گوارش است. هدف ما در این مقاله بررسی روده بزرگ است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
روده ی بزرگ چیست؟ و چه ساختاری دارد؟
روده بزرگ با طولی تقریباً ۵/۱ متر است که دارای چندین بخش به نام های روده کور یا سکوم، پس روده یا کولون (colon)، راست روده (rectum)، کانال مقعدی (anal canal) و مقعد (anus) می باشد.
ساختار کلی روده بزرگ شبیه به روده کوچک است، با این تفاوت که مخاط هیچگونه پرزی را در خود ندارد. در واقع روده بزرگ یک لوله ی ماهیچه شکل بوده و طول آن ۱.۵ متر است، که قسمت اول روده کولون صعودی نام دارد که غذای شما بعد از خروج از روده کوچک وارد آن می شود. محل قرارگیری آن هم در بالا و سمت راست شکم قرار داد. قسمت دوم روده بزرگ، قسمت عرضی آن است که در شکم از سمت راست به سمت چپ می رود. بخش سوم روده بزرگ کلون نزولی نام دارد که از سمت چپ به سمت پایین حرکت می کند و به بخش پایانی روده یعنی سیگموئید می رسد.
سرطان روده بزرگ چیست؟
سرطان روده‌ی بزرگ یا سرطان کولون (Colon cancer) یک نوع بیماری بوده که انتهای لوله ی گوارش را تحت تاثیر قرار می دهد. مطالعات نشان می دهد که این نوع سرطان در افراد مسن شایع است اما به طور کلی می تواند هر سنی را تحت تاثیر خود قرار دهد.
این بیماری با تشکیل پولیپ هایی در داخل کولون شروع می شود که در مراحل اولیه خطر زا نبوده و در صورت مراجعه به پزشک متخصص گوارش می تواند با سرعت بیشتری بهبود یابد اما در صورت بی دقتی نسبت به آن می تواند به توده ای بدخیم تبدیل و یا به سرطان روده بزرگ تبدیل شود.
روش های درمانی سرطان روده بزرگ بنابر تشخیص پزشک متخصص گوارش می باشد که این روش ها شامل جراحی، نمونه برداری و یا درمان دارویی است.
علاوه بر سرطان روده بزرگ، سرطان کولورکتال (colorectal cancer) نیز تلفیقی از سرطان روده‌ی بزرگ و سرطان رکتال یا مقعد می باشد که از قسمت رکتوم روده‌ی بزرگ شروع می شود.
سرطان به طور کلی به معنی رشد غیر طبیعی سلول ها اتفاق می افتد که در مورد سرطان روده این بیماری در سطوح داخلی راست روده یا روده بزرگ آغاز می شود. البته بایستی بدانید که شکل اولیه سرطان های روده، پولیپ روده می باشد که شما با تشخیص به موقع می توانید نسبت به درمان پولیپ ها اقدام نمایید.
بهتر است در ابتدا در مورد انواع پولیپ ها برای شما عزیزان مواردی را مطرح کنیم، پولیپ های روده به طور کلی به دو نوع تقسیم می شوند:
پولیپ های التهابی یا هایپر پلاستیک: پولیپ های التهابی جزو پولیپ های رایج در بسیاری افراد می باشد که توانایی سرطانی شدن را ندارد و ممکن است در روده بسیاری افراد وجود داشته باشد و تا سالیان سال هم از آن خبردار نشوند.
پولیپ های آدنوم: پولیپ های آدنوم برخی اوقات ممکن است به سرطان تبدیل شوند، به این علت پولیپ های آدنوم جزء وضعیت های پیش سرطانی هستند.
توجه داشته باشید که اگر پولیپی بزرگتر از ۱ سانتی متر شود، یا تعداد آن افزایش یابد این مورد نیز می تواند جزو علائم هشدار پیش سرطانی قرار بگیرد. ممکن است دکتر متخصص گوارش به شما برداشتن پولیپ را پیشنهاد داد اما اگر بعد از برداشتن پولیپ دیسپلازی اتفاق افتاد، این مورد نیز می تواند جزو علائم پیش سرطانی باشد که نیاز به آزمایشات دقیق تر دارد.
نشانه ها و علائم سرطان روده بزرگ
همه عزیزانی که این مطلب را مطالعه می کنند باید به این نکته توجه داشته باشند که علائمی که در ادامه خواهیم گفت لزوما به معنای بیماری سرطان روده بزرگ نیست، بلکه این عوامل می بایستی به عنوان علائم هشدار در بدن مورد توجه قرار گیرد زیرا طیف وسیعی از بیماری ها غیر از سرطان ممکن است با علائم زیر خود را نشان دهند. همچنین این علائم در هر فردی متفاوت است.
- همیشه احساس می کنید بعد از تخلیه مدفوع هنوز روده شما خالی نشده است
- تغییر در عادات روده یعنی اسهال و یبوست مداوم
- دیدن خون مداوم در زمان خروج مدفوع یا داخل مدفوع
- احساس ورم و نفخ دائم و یا درد و ناراحتی در ناحیه شکم
- کاهش بی دلیل و بیش از حد وزن
- خستگی و ضعفی که همیشه همراه شماست
چه عواملی زمینه ساز سرطان روده بزرگ خواهد بود؟
اگر شما خواننده محترم این مطلب دچار این بیماری شده اید پیشنهاد می کنیم این عوامل را مد نظر قرار دهید و افرادی هم که به این بیماری دچار شده اند و تحت مداوا قرار گرفته اند نیز می بایستی به نکات زیر توجه کنند:
بالا رفتن سن: همان طور که در ابتدا خدمت شما عزیزان بیان کردیم، بسیاری از افرادی که دچار این بیماری می شوند معمولا بالای ۵۰ یا ۶۰ سال سن دارند.
سابقه سرطان های روده: اگر شما عزیزان سرطان های های مجاور روده مانند کولورکتال داشته اید و آن را با جراحی خارج کرده اید این امکان وجود دارد که دچار سرطان روده بزرگ شوید.
التهابات روده: برخی از بیماری های روده مثل کرون یا کولیت ممکن است که خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را بیشتر کند
جهش های ژنی: ممکن است به علت برخی جهش های ژنی که در سالیان گذشته و در خانواده شما اتفاق افتاده است زمینه را برای ابتلا به سرطان روده بزرگ بیشتر کند.
عوامل خانوادگی و ارثی: یکی دیگر از عواملی که باعث افزایش خطر ابتلای شما به سرطان روده بزرگ می شود این است که خانواده خود و یا خویشاوندان خونی خود سابقه ابتلا به سرطان را داشته باشند.
رژیم های پرچرب: مطالعات فراوانی در زمینه رژیم های غذایی و ارتباط آن با سرطان ها صورت گرفته است در این زمینه تحقیقات نشان می دهد که خوردن غذاهای پرچرب و گوشت های فرآوری شده می تواند منجر به افزایش احتمال بروز سرطان روده بزرگ شود.
چاقی: همان طور که بارها و بارها در رسانه ها این موضوع مطرح شده است، اضافه وزن و چاقی احتمال ابتلا به بیماری ها را چندین برابر می کند، یکی از این نوع بیماری ها سرطان روده بزرگ است.
بی تحرکی: از دیگر عوامل مهم در کاهش احتمال ابتلا به این نوع بیماری ورزش است، در واقع بی تحرکی شما را به سرطان روده بزرگ نزدیک تر می کند، پس حتما ورزش را در برنامه های روزانه و هفتگی خود داشته باشید.
پرتو درمانی: اگر شما سابقه ابتلا به سرطان را داشته باشید، پرتو درمانی در ناحیه شکم نیز احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد.
سیگار کشیدن و مصرف مشروبات الکلی نیز جز خط قرمزهای این بیماری محسوب می شود، و شما با مصرف دخانیات و الکل، سلام گرمی به انواع سرطان ها خواهید کرد.
روش های تشخیص سرطان روده بزرگ
کولونوسکوپی
یکی از روش های تشخیص سرطان روده بزرگ کولونوسکوپی است که به وسیله یک لوله دارای دوربین وارد روده بزرگ می شود و تمام شکل ظاهری روده مشاهده شده و وجود هر نوع ضایعه و ناحیه غیر طبیعی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در صورتی که پزشک متخصص گوارش علائم مشکوک و یا توده ای را مشاهده کند، نمونه برداری را آغاز و روند درمان را شروع خواهد کرد.
کولونوگرافی
کولونوگرافی روش دیگر تشخیص سرطان روده بزرگ است که با استفاده از اشعه ایکس راست روده مورد بررسی قرار می گیرد تا پزشک برسی نماید که آیا مورد مشکوکی وجود دارد یا خیر.
تست غربالگری روده بزرگ
اما در رابطه با غربالگری سرطان روده بزرگ ۴ روش وجود دارد که روش اول آن آزمایش DNA مدفوع است. در این آزمایش همان جهش ژنی که در ابتدای مقاله ذکر شد مورد بررسی قرار می گیرد. روش دوم آزمایش های FIT یا ایمونو شیمیایی مدفوع می باشد که خون مخفی در مدفوع را شناسایی می کند.
علاوه بر آن یک سری ترکیبات خاص مانند کارسینوامبریونیک آنتی ژن، توسط سلول های سرطانی موجود در روده ی بزرگ تولید می شود که با بررسی آنها می توان به وجود این بیماری در شخص آزمایش دهنده پی برد.
روش های درمان سرطان روده بزرگ
زمانی که شما با توجه به علائم خود، متوجه بیماری می شوید می توانید به راحتی آن را درمان کنید و حتی ممکن است که روش های دارویی بنا بر تشخیص متخصص و یا فوق تخصص گوارش برای شما کافی باشد. اما موارد زیر رایج ترین روش هایی است که پزشک متخصص گوارش در صورت صلاحدید به شما پیشنهاد می کند.
پولیپکتومی
در صورتی که این بیماری پیشرفت زیادی نداشته باشد و توده ها نیز به صورت مجزا از پولیب باشند، در این صورت می توان گفت که می شود با انجام کولونوسکوپی آن ها را خارج و نمونه برداری نمود. همچنین پولیپ‌هایی که سایز بزرگ تری دارند، از طریق کولونوسکوپی همراه با لایه‌ی داخلی پوشاننده‌ی روده بزرگ خارج می شوند.
جراحی لاپاراسکوپی
زمانی که پزشک متخصص امکان خارج نمودن توده ها به روش کولونوسکوپی را ندارد، از طریق این روش جهت برداشتن پولیپ ها استفاده می کند. پزشک از طریق لاپاراسکوپی یک برش کوچک بر روی شکم بیمار ایجاد نموده و با استفاده از دستگاه لاپاراسکوپ که دارای دوربین مجهز می باشد فضای داخلی روده را مشاهده و سپس توده های سرطانی را خارج خواهد کرد.
کولکتومی
در این روش پزشک توده ی سرطانی به همراه بافت های آسیب دیده را از روده شخص جدا خواهد کرد و سپس آن قسمت هایی را که در روده شخص کاملا سالم است به یکدیگر پیوند خواهد زد.
خارج کردن توده های لنفاوی
توده هایی که در روده ی انسان گرفتار این بیماری شده اند در حین یکی از روش های بالا از بدن فرد خارج می شود و در آزمایشگاه جهت بررسی دقیق تر، توسط پزشک فرستاده می شود.
روش های مراقبتی در منزل جهت پیشگیری از ابتلا به سرطان روده بزرگ
اولین توصیه ما به شما این است که بعد از ۴۵ سالگی هرچند سال یکبار غربالگری سرطان روده بزرگ را مد نظر قرار داده و با چکاپ منظم و به موقع، خیال خودتان را از بابت این بیماری راحت کنید.
دومین موردی که باید به آن توجه کنید سبک زندگی است، شما باید سبک زندگی جدیدی را بعد از مطالعه این مقاله از پیش بگیرید. سعی کنید فست فود ها، سوسیس و کالباس را دور بیندازید و با انواع سبزیجات، میوه ها و غلات سبوس دار آشتی کنید.
در ادامه تغییر سبک زندگی اگر برای سلامتی خود و آرامش خانواده تان اهمیت قائل هستید، دور سیگار و مصرف الکل را خط بکشید و به مرور زمان با کاهش مصرف آن این دو عامل سرطان زا را از زندگی خود حذف کنید.
و در آخر از یکجا نشستن در طول روز بپرهیزید و شروع به ورزش کنید، این را بدانید که فقط یک بار زندگی می کنید پس قدر سلامتی خود را بدانید.
در کلام آخر به یاد داشته باشید که سرطان پایان زندگی نیست و راه درمان برای این بیماری وجود دارد امید خود را به هیچ وجه از دست ندهید و نکته دیگر برای شما دوستانی که این مطلب را مطالعه کردید، بدانید که یکی از عوامل مهم ابتلا به این بیماری همان طور که گفته شد رژیم غذایی سالم، دوری از دخانیات و الکل و انجام ورزش منظم می باشد.
در ضمن به یاد داشته باشید که بدن خود را به صورت سالانه مورد ارزیابی و چکاپ قرار دهید که برای این کار می توانید از پزشکان متخصص گوارش در سایت دکتر با من نوبت اخذ نموده و سپس به او مراجعه کنید.
دیدگاه خود را درج کنید