سرطان استخوان یا سارکوم استخوان چیست؟

سرطان مغز استخوان ممکن است از چند سرطان مختلف باشد که استخوان‌های بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سرطان استخوان می‌تواند در استخوان بدن تشکیل شود. با وجود اینکه سرطان استخوان نادر است اما بیشتر در لگن یا استخوان ‌های بلند زانو و پا دیده می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با سرطان استخوان پیشگیری، راه‌های درمان و همچنین علائم و نشانه‌های این بیماری تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

تاریخچه سرطان مغز و استخوان

برخی از اولین شواهد سرطان در میان تومورهای استخوانی فسیل شده، مومیایی های انسانی در مصر باستان و دست نوشته های باستانی یافت می شود. رشدهای حاکی از سرطان استخوان به نام استئوسارکوم در مومیایی ها دیده شده است. همچنین تخریب جمجمه استخوانی که در سرطان سر و گردن دیده می شود نیز پیدا شده است.

بیماری سارکوم استخوان چیست؟

سرطان مغز استخوان تومور‌هایی است که در قسمت‌های مختلف بدن به وجود می‌آید و استخوان‌های مختلف را تحت فشار قرار می‌دهد که می‌تواند بافت‌های سالم استخوان را ضعیف کند و در مواقعی از بین ببرد این بیماری در کودکان، نوجوانان و جوانان بیشتر از بزرگسالان دیده می‌شود.

بررسی آمار بیماران مبتلا به سرطان مغز استخوان

سرطان مغز و استخوان جزء، بیماری‌های خطرناک محسوب می‌شود که درمان آن دشوار و زمان بر خواهد بود. طبق بررسی انجام شده توسط انجمن سرطان آمریکا، آمار سرطان اولیه استخوان و مفاصل برای سال ۲۰۲۳ عبارتند از: حدود ۳۹۷۰ مورد جدید تشخیص داده شده (۲۱۶۰ مورد در مرد، ۱۸۱۰ در زن) حدود ۲۱۴۰ مرگ (۱۲۰۰ مورد در مردان، ۹۴۰ مورد در زنان).

علائم سرطان استخوان

سرطان استخوان احتمال دارد در هر استخوانی رخ دهد و آن استخوان را درگیر کند، اما  معمولاً بیشتر موارد رخ داده در استخوان های بلند پاها و بازوها بوده است.

علائم شایع در این بیماری عبارتند از:

• درد مداوم استخوانی که با گذشت زمان بدتر می‌شود و تا شب ادامه می‌یابد.
• تورم و قرمزی (التهاب) بر‌روی استخوان و در صورتی که استخوان آسیب دیده نزدیک مفصل باشد، حرکت را دشوار می‌کند.
• یک توده قابل توجه روی استخوان.
• استخوان ضعیفی که راحت تر از حد معمول می شکند (شکستگی).

در‌صورتی که شما یا بستگان شما درد استخوانی دارید که در طول زمان، مداوم، شدید یا بدتر شده است، باید به متخصص ارتوپد یا متخصص خون مراجعه کنید. اگرچه این احتمال بعید است که نتیجه آزمایش شما سرطان استخوان باشد، اما باز هم برای اطمینان خاطر نیاز به بررسی دارد.

انواع سرطان‌های مغز استخوان

نوع سرطان استخوان بستگی به محل قرارگیری تومور در قسمت‌های مختلف بدن دارد در اینجا با رایج‌ترین انواع سرطان استخوان آشنا خواهیم شد.

استئوسارکوم

معروف‌ترین و اولین سرطان بد‌خیم مغز استخوان که بیشتر دامنگیر کودکان و جوانان زیر ۲۰ سال می‌شود این نوع سرطان است و در جاهایی به وجود می‌آید که استخوان درحال رشد کردن باشد بیشتر در استخوان‌های زانو، ران و ساق پا دیده می شود

کندروسارکوم

 دومین سرطان شایع مغز استخوان است که مردان بیشتر از زنان دچار این بیماری می‌شوند. این نوع از سرطان بیشتر در افرادی که رشد سریعی در دوران بلوغ دارند و بزرگسالان بالای ۴۰ سال دیده می‌شود، بیشتر استخوان‌های لگن و انگشتان پا و دست را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

سارکوم یوئینگ

این سرطان برای اولین بار توسط سارکوم یوئینگ توصیف و نامیده شد. نوع دیگر سرطان مغز استخوان که تومور‌‌ی به رنگ آبی و بد‌خیم دارد سارکوم یوئینگ نامیده می‌شود. این تومور بیشتر اطراف استخوان‌ها و بافت‌های نرم مانند استخوان باسن، دنده‌های شانه و استخوان بلند پا دیده می‌شود.

کندروسارکوم

کندروسارکوم در اشکال اولیه سلول های غضروفی شروع می‌شود. این دومین سرطان شایع مغز استخوان است. احتمال ابتلای افراد زیر ۲۰ سال به این بیماری کمتر است. اما خطر کندروسارکوم با افزایش سن فزونی خواهد یافت.

سرطان کندروسارکوم می‌تواند در هر نقطه ای که غضروف وجود دارد ایجاد و سپس تکثیر شود. اما اکثراً در استخوان هایی مانند استخوان لگن (لگن)، پاها یا بازوها رخ خواهد داد. بعضی از آنها از نای، حنجره، دیواره قفسه سینه، تیغه های شانه، دنده ها یا جمجمه شروع می‌شوند.

تومورهای خوش‌خیم (غیر سرطانی) مانند انکوندروما و استئوکندروما درون غضروف رایج تر از کندروسارکوم هستند. این تومورهای غیر‌سرطانی به ندرت اتفاق خواهد افتاد که به سرطان تبدیل شوند. افرادی که در بدن خود تعداد زیادی از این تومور ها را دارند، احتمال ابتلای آنان به سرطان نیز بیشتر خواهد بود اما همچنان رایج نیست.

شیوه درجه بندی نوع کندروسارکوم

سرطان کندروسارکوم دارای درجه بندی‌هایی بین درجه ۱ تا ۳ است که درجه ها نشان دهنده سرعت رشد احتمالی آنها خواهند بود. هرچه درجه پایین تر باشد، سرعت رشد سرطان نیز کندتر خواهد بود و احتمال گسترش آن کمتر می شود.

• کندروسارکوم هایی با درجه پایین (درجه ۱) که با نام تومورهای غضروفی آتیپیک نیز از آنها یاد می‌شود رشد بسیار کندی داشته و احتمال گسترش آنها بسیار کم است.
• کندروسارکوم هایی با درجه متوسط (درجه ۲) احتمال بیشتری برای گسترش آنها وجود دارد.
• کندروسارکوم هایی با درجه بالا (درجه ۳) بیشترین خطر و احتمال را برای گسترش دارند.

بیشتر کندروسارکوم ها  از نوع درجه یک یا درجه دو هستند.

زیرگروه هایی از کندروسارکوم که کمتر رایج هستند

تعداد اندکی از کندروسارکوم ها دارای ویژگی های متفاوتی بوده که به وسیله میکروسکوپ قابل مشاهده هستند. این زیرگروه های غیر معمول اغلب پیش نمایش (چشم انداز) متفاوتی دارند:

کندروسارکوم تمایز نیافته به عنوان کندروسارکوم معمولی شروع به فعالیت می‌کند، سپس قسمتی از بخش های تومور به سلول هایی مانند سارکوم با درجه بالا (مانند استئوسارکوم، فیبروسارکوم، یا سارکوم پلئومورفیک تمایز نیافته درجه بالا) تبدیل می‌شوند.این مدل از کندروسارکوم ها بیشتر در افراد مسن رایج بوده و نسبت به سایر کندروسارکوم رشد بیشتری دارند.

نوع دیگری از کندروسارکوم به نام، کندروسارکوم مزانشیمی، اغلب در جوانان رخ خواهد داد.آنها به سرعت رشد بالایی دارند و حتی امکان دارد بعد از درمان نیز، بیماری بازگردد.

فیبروسارکوم استخوان

این نوع از سرطان استخوان، اکثراً در بافت های نرم استخوان ایجاد می‌شود. این بیماری معمولا در میانسالان رخ می‌دهد و اغلب استخوان های پا، بازو و فک را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

تومور سلول غول پیکر استخوان

این نوع از تومور اولیه استخوان می‌تواند خوش خیم (غیر سرطانی) یا بدخیم باشد که نوع غیر سرطانی آن رایج‌ تر است. این نوع از  تومورها اکثراً در افراد بین ۲۰ تا ۳۰ سال پدیدار می‌شوند.

این تومورهای غول پیکر استخوان اکثراً نقاطی مثل، پاها (معمولاً نزدیک زانو) یا بازوها را تحت تأثیر قرار می دهند. در اکثر موارد این تومور ها به نقاط دیگر بدن گسترش نخواهند یافت، اما بعد از عمل جراحی توسط جراح ارتوپد امکان بازگشت آنها به محلی که فعالیت خود را در آنجا شروع کرده بودند، وجود دارد.

 با هر عود در تومور، امکان پیشرفت و گسترش بیماری به سایر قسمت‌های بدن (اغلب به ریه‌ها) بیشتر خواهد شد. به ندرت، یک تومور بدخیم استخوان سلول غول پیکر بدون عود موضعی به سایر نقاط بدن گسترش خواهد یافت.

کوردوما

کوردوما جزء دسته غیر معمول از تومور های استخوانی به حساب می‌آید.این نوع تومور استخوانی در استخوان‌های ستون فقرات، کوردوما اکثراً در پایین ستون فقرات (ساکروم) یا پایه جمجمه رخ می‌دهد. این تومور اکثراً در بزرگسالان بالای سنین ۳۰ سال ایجاد می‌شود. شیوع این بیماری در بدن مردان دو برابر بیشتر از  زنان است. البته این احتمال هم ممکن است که در کودکان نیز ایجاد شود.

کوردوما رشد کندی داشته و در اغلب موارد به دیگر اعضای بدن گسترش نخواهد یافت. کوردوما، اگر به طور کامل حذف نشوند، اغلب به همان ناحیه باز‌خواهند گشت. اگر گسترش پیدا کنند، اغلب به غدد لنفاوی، ریه ها یا کبد می‌روند.

راه های پیشگیری از سرطان استخوان

به غیر از قرار گرفتن در معرض اشعه (معمولاً در طول پرتودرمانی)، تا کنون هیچ دلیل شناخته شده ای مرتبط با سبک زندگی یا محیطی برای سرطان مغز استخوان وجود ندارد، بنابراین در حال حاضر هیچ راهی برای محافظت در برابر بیشترین سرطان ها وجود ندارد.

فقط می‌توان با تشخیص زودهنگام بیماری، شانس بیشتری برای درمان موفقیت آمیز آن داشت، بنابراین افراد با عوامل خطر شناخته شده تشویق می‌شوند که به طور منظم به پزشک متخصص خون خود مراجعه کنند و با انجام آزمایشات و چکاپ های دوره ای، خطرات را به حداقل برسانند و در صورت ابتلا به بیماری، سریعاً برای درمان آن اقدامات لازم صورت پذیرد. با این حال، بیشتر سارکوم (سرطان) استخوان در افرادی رخ می دهد که هیچ فاکتور خطر شناخته شده ای ندارند.

افرادی که در معرض ابتلا به سرطان استخوان هستند

مانند بسیاری از سرطان ها، خطر ابتلا به سرطان استخوان با افزایش سن افزایش می یابد. اما برای برخی از انواع سرطان مغز استخوان، افراد جوان، بیشتر در معرض خطر هستند. استئوسارکوم در نوجوانان (۱۰ تا ۱۹ سال) شایع تر است. به نظر می رسد که با رشد استخوان ها در دوران بلوغ مرتبط باشد.سارکوم یوئینگ معمولا در کودکان (۰ تا ۱۴ سال) و نوجوانان ایجاد می‌شود. اما ممکن است در بزرگسالان رخ دهد. کندروسارکوم و سارکوم سلول دوکی معمولاً در بزرگسالان بین ۳۰ تا ۶۰ سال رخ می‌دهد. کوردوما در بزرگسالان بالای ۵۰ سال شایع تر است.

درمان سرطان مغز استخوان

درمان سرطان استخوان در افراد سالمی که تومور آنها گسترش نیافته یا سرطان از قسمت‌های مختلف بدن به استخوان سرایت نکرده بسیار آسان تر و راحت تر است.

درمان سرطان استخوان به عوامل زیادی از جمله نوع سرطان استخوان، میزان رشد و گسترش تومور سرطانی و سن بیمار بستگی دارد. جراحان ارتوپد برای برداشتن تومور از شیمی درمانی (داروی قوی و از بین بردن تومور سرطانی) و رادیوتراپی (پرتو‌ای برای از بین بردن سلول‌های سرطانی) استفاده می‌کنند. در برخی موارد پزشکان برای از بین بردن استخوان سرطانی استخوانی جایگزین می‌کنند اما متاسفانه گاهی قطع عضو ضروری است.

نتیجه

در این مقاله سعی کردیم، با استفاده از منابع معتبر، اطلاعات و راه‌کار های مفیدی در ارتباط با سرطان استخوان، راه‌های پیشگیری و درمان آنها در اختیار شما قرار دهیم. سرطان استخوان جزء بیماری هایی است که راه پیشگیری خاصی برای آن وجود ندارد و اگر کسی در خانواده شما، سابقه این بیماری را دارد، بهتر است هر چند وقت یک بار برای اطمینان و آزمایشات به پزشک مراجعه کنید.

مجموعه دکتر با من، با بهره گرفتن از متخصصان مجرب در حوزه انواع تومور ها و سرطان، سعی بر کمک و راهنمایی شما عزیزان داشته و  در مسیر درمان بیماری همراه شما خواهد بود.

منابع:

• https://www.nhs.uk/conditions/bone-cancer/
• https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/cancer/cancer-types-in-adults/bone-cancer
• https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/bone-cancer/risks-causes
• https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/cancer/cancer-types-in-adults/bone-cancer#symptoms-of-bone-cancer