خوشبختانه امروزه سرطان بیضه بین مردان یک بیماری نادر محسوب می شود. سرطان بیضه بیشتر مردان جوان را درگیر می کند. رده سنی که مردان ممکن است دچار سرطان بیضه شوند، ۱۵ تا ۴۹ سال است.
سرطان بیضه مانند دیگر سرطان ها، علائم مختلفی از خود نشان می‌دهد. قصد داریم در این مقاله هر آنچه که باید درباره‌ی این بیماری بدانیم و راه حل‌های پیشگیری و درمان از آن آگاه شویم.
تاریخچه
سرطان بیضه سرطان جدیدی نیست و مانند دیگر سرطان‌ها از دیرباز وجود داشته است. تاریخ نشان می‌دهد با گذر زمان در درمان سرطان بیضه پیشرفت‌های زیادی به وجود آمده است و با استفاده از تکنیک‌های بی‌شمار در ۹۵ درصد بیماران با حفظ عملکرد جنسی، درمان صورت می‌گیرد. پیشرفت در درمان سرطان بیضه از جمله دستاوردهای بزرگ پزشکی محسوب می شود. FDA تاییدیه‌ای به طور جزئی و کامل از چندین عامل ناشی از آزمایشات سرطان بیضه از جمله وین بلاستین در دهه ۱۹۶۰، بلئومایسین در سال ۱۹۷۳، سیس پلاتین در سال ۱۹۷۸، اتوپوزاید در سال ۱۹۸۳ و ایفوسفامید در سال ۱۹۸۸ ارائه داده است.
سرطان بیضه چیست؟
قسمت مهمی از دستگاه تناسلی مردان را بیضه‌ها تشکیل می‌دهند. این اندام جنسی در مردان بیضی شکل است و داخل کیسه‌هایی قرار دارد. می‌توان گفت رشد جنسی مردان تا حد زیادی وابسته به این قسمت از بدنشان است زیرا هورمون تستوسترون و اسپرم در بیضه‌ها تولید می‌شود. اگر DNA سلول‌های این ناحیه با گذر زمان دچار تغییرات شوند به مرور توده یا تومورهای سرطانی در بیضه‌ها ایجاد می‌شود و سرطان بیضه رخ می‌دهد.
آمار ابتلا به سرطان بیضه
از بین تمام سرطان‌هایی که ممکن است بین مردان اتفاق بیفتد، سرطان بیضه تنها یک درصد آن‌ها را تشکیل می‌دهد و به طور کلی این نوع سرطان معمولا یک نوع نادر محسوب می‌شود.
آمار نشان می‌دهد در بریتانیا حدود ۲۳۰۰ نفر سالانه به سرطان بیضه مبتلا می‌شوند. این تعداد از اواسط دهه ۱۹۷۰ تقریبا دو برابر افزایش یافته است.
مردان سفید پوست بیشتر از مردانِ دیگر در معرض ابتلا به سرطان بیضه هستند ولی دلیل آن به خوبی مشخص نیست. سرطان بیضه بر خلاف سرطان‌های دیگر، مردان جوان را بیشتر تحت تاثیر قرار می‌دهد و سرطانی غیر معمول محسوب می‌شود.
آمار نشان دهنده این است که رده‌ی سنی ۱۵ تا ۴۹ سال در مردان بیشتر به سرطان بیضه مبتلا می‌شوند.
بر اساس آمارهای دریافتی در انگلستان و ولز، پس از اینکه این بیماری تشخیص داده می‌شود، حدود ۹۹ درصد مردان به مدت یک سال یا بیشتر زنده می‌مانند و همچنین ۹۸ درصد افراد پس از تشخیص به مدت پنج سال یا بیشتر ممکن است زنده بمانند.
آمار از ابتلای ۶۸۶۰۰۰ نفر و از مرگ ۹۴۰۰ نفر در سطح جهان در سال ۲۰۱۵ به سرطان بیضه خبر داده است. نرخ مرگ و میر در کشورهای درحال توسعه دو برابر بیشتر از کشورهای توسعه یافته است.
علائم سرطان بیضه چیست؟
سرطان بیضه هم مانند سایر سرطان ها، از خود علائم و نشانه‌هایی بروز می‌دهد. فردی که به سرطان بیضه مبتلا شده است ممکن است یکی از نشانه‌های زیر را داشته باشد:
- در قسمت پایینی شکم یا قسمت کشاله‌ی رانش دردناک است.
- احساس کمر درد دارد.
- در یک یا هر دو بیضه تورم یا وجود توده‌ای را احساس می‌کند.
- در کیسه‌های بیضه احساس درد یا ناراحتی را تجربه می‌کند.
- در کیسه‌های بیضه احساس سنگینی می‌کند.
- بزرگ شدن و حساس شدن در بافت بیضه‌هایش اتفاق افتاده است.
ناگفته نماند که سرطان بیضه در یکی از بیضه‌ها اتفاق می‌افتد و احتمال خیلی کم است که این نوع سرطان در هر دو بیضه اتفاق بیفتد.
انواع سرطان بیضه
سرطان بیضه مانند دیگر سرطان ها ممکن است انواع مختلفی داشته باشد که هر یک علائم و نشانه های خاص خود را دارد. بر اثر تغییراتی که در سلول بیضه‌ها رخ می‌دهد، سرطان بیضه اتفاق می‌افتد و بر حسب نوع سلول‌هایی که دچار تغییر می‌شوند، سرطان بیضه به دو دسته تقسیم می‌شود:
- اولین و شایع‌ترین نوع سرطان در بیضه ها، سرطان بیضه سلول زایا نامیده می‌شود. سلول‌هایی که بدن فرد از آن‌ها برای تولید اسپرم استفاده می‌کند، سلول‌های زاینده نامیده می‌شود. اگر این سلول‌های زاینده دچار تغییرات شوند سرطان بیضه سلول زایا اتفاق می‌افتد.
سرطان بیضه سلول زایا به دو دسته تقسیم‌بندی می‌شود:
- سمینوم ها: این نوع سرطان بیضه در ۲۰ سال قبل شیوع بیشتری داشته است. امروز در حدود ۴۰-۴۵ درصد از سرطان بیضه سلول زایا را تشکیل می‌دهند.
- غیر سمینوم ها: این نوع سرطان سلول زایا از شیوع بیشتری برخوردار است. تومورهای کیسه زرده، کوریوکارسینوم‌های جنینی، تراتوم‌ها جز این نوع سرطان محسوب می‌شوند.
این دو نوع سرطان سلول زایا، معمولا به شیمی درمانی به خوبی پاسخ می‌دهند. برخی از انواع سرطان بیضه که از شیوع کمتری برخوردار هستند عبارتند از:
- تومورهای سلول سرتولی: حدود یک درصد از موارد را شامل می‌شود.
- تومورهای سلول لیدیگ: حدود یک الی سه درصد از موارد را شامل می‌شود.
آیا می توان از سرطان بیضه پیشگیری کرد؟
هیچ راهی برای پیشگیری از سرطان بیضه وجود ندارد و اگر در طول زندگی به سرطان بیضه مبتلا شدید باید به پزشک متخصص اورولوژ مراجعه و درمان مربوطه را شروع کنید و باید بدانید پیشگیری یا خود درمانی خودسرانه پاسخ نمی‌دهد. با استفاده از درمان‌های مختلفی مثل جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی و … می‌توانیم به درمان بپردازیم.
غربالگری سرطان بیضه به چه صورت است؟
توصیه پزشکان اورولوژیست در این است که خود افراد بیضه‌هایشان را خودآزمایی کنند و هر گونه تغییرات احتمالی یا وجود توده را به دکتر اورولوژ گزارش دهند.
همه پزشکان با این خودآزمایی‌ها موافق نیستند زیرا بر این باورند که این خودآزمایی‌ها نمی‌تواند فرد را از مرگ ناشی از سرطان بیضه نجات دهد. به همین دلیل خواهان غربالگری‌های سالیانه توسط پزشکان هستند.
با این حال این امر می‌تواند تاحدودی برای شما و سلامتی‌تان کارساز باشد و شما می‌توانید برای خود آزمایی بیضه‌ها آن ها را لمس کنید.
علت سرطان بیضه چیست؟
می‌توان گفت علل دقیق ابتلا به سرطان بیضه نامشخص است. اما طی گذشت زمان تعدادی از عوامل شناسایی شده‌اند که خطر ابتلا به سرطان بیضه را در فرد بالا می‌برد. در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
بیضه‌های نزول نکرده: یکی از عللی که سلامت مردان را تهدید می‌کند، کریپتورکیدیسم یا بیضه‌های نزول نکرده نام دارد که یکی از مهم‌ترین علل خطر در ابتلا به سرطان بیضه محسوب می‌شود.
حدود ۳ الی ۵ درصد نوزادان تازه متولد شده با بیضه‌هایی داخل شکم متولد می‌شوند. حدود سه یا چهار نوزاد از صد نوزاد بااین مشکل مواجه می‌شوند. این عارضه ممکن است بعد از یک سال از بین برود و بیضه‌ها به پایین بیایند؛ اما در برخی از نوزادان این مشکل به مرور رفع می‌شود.
اگر این مشکل به طور طبیعی و خودبه خود برطرف نشود، پزشک اورولوژیست با عمل ارکیدوپکسی بیضه‌های فرد را به حالت طبیعی و به داخل کیسه‌ها باز می‌گردانند.
ناگفته نماند این عمل باید در اوایل کودکی صورت بگیرد. پسرانی که به طور غیر طبیعی و با جراحی بیضه‌هایشان به داخل کیسه باز میگردد بیشتر از پسرانی که به طور طبیعی بیضه‌هایشان به کیسه باز میگردد در خطر ابتلا به سرطان بیضه هستند.
در کل مردانی که بیضه‌های نزول کرده ندارند نسبت به مردانی که بیضه‌هایشان بعد از تولد یا به مرور زمان به پایین آمده است سه برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان بیضه قرار دارند.
یکی از علل مهم در ابتلا به همه‌ی سرطان ها، سابقه‌ی خانوادگی است. در سرطان بیضه نیز اگر پدر یا یکی از بستگان نزدیک فرد به سرطان بیضه مبتلا شده باشند، خطر ابتلا به سرطان بیضه افزایش می‌یابد.
به طور مثال اگر برادر شخص به سرطان بیضه مبتلا شده باشد، احتمال ابتلای فرد 8 برابر است و اگر پدر شخص به سرطان بیضه مبتلا شده باشد این احتمال ۴ برابر است.
باید بیضه‌ها را از نظر اینکه چه شکل و حسی دارند مورد توجه قرار بگیرند و اگر یک بیضه دچار سرطان شد، مواظب بیضه‌ی دیگر باشید.
بعد از تشخیص سرطان بیضه و درمان‌های مورد نیاز باید بین ۵ الی ۱۰ سال به طور منظم تحت نظر پزشک متخصص اورولوژ قرار بگیرید.
مراحل مختلف رشد سرطانی سلول های بیضه چیست؟
مانند دیگر سرطان ها، سرطان بیضه هم مراحل مختلفی دارد. هرچه سرطان بیضه در مراحل بالاتری قرار داشته باشد، درمان سخت تر می شود.
- در اولین مرحله‌ی ابتلا، سرطان بیضه فقط محدود به یک یا هر دو بیضه می‌شود.
- در مرحله‌ی ثانویه سرطان بیضه به غدد لنفاوی شکم نیز گسترش می‌یابد.
- در مرحله آخر، این سرطان علاوه بر بیضه و غدد لنفاوی شکم به سایر اندام‌های بدن مثل مغز، کبد، ریه متاستاز می‌دهد. در مورد و مرحله‌ی سوم، درمان بسیار سخت‌تر است.
درمان سرطان بیضه به چه صورت است؟
برای درمان سرطان بیضه راه حل‌های متفاوتی وجود دارد. مهم‌ترین راه‌های درمان معمولا شامل برداشتن قسمتی از بافت بیضه آسیب‌دیده با جراحی (ارکیدکتومی یا ارکیکتومی) است. نکته‌ی قابل توجه این است که این عمل معمولاً بر ناتوانی جنسی و ناباروری مرد و زودانزالی تأثیر قابل توجهی نمی‌گذارد. در ادامه‌ی درمان از شیمی درمانی و پرتو درمانی استفاده می‌شود و بعد از درمان، فرد باید به مدت ۵ سال تحت نظر باشد.
چگونگی تشخیص رشد سرطانی سلول های بیضه
در برخی افراد سرطان بیضه توسط خود شخص با معاینه و خودآزمایی تشخیص داده می‌شود. یا اینکه پزشک اورولوژ در چکاپ سالانه با معاینه‌ی بیضه‌ها وجود توده را در آن کشف می‌کند. برای اینکه مشخص شود این توده چه ماهیتی دارد پزشک دو روش را مدنظر می‌گیرد که عبارتند از:
- آزمایش خون
- سونوگرافی
در آزمایش خون سطح تومور مارکرها در خون توسط آزمایشاتی مخصوص صورت می‌گیرد. به طور طبیعی این فاکتورها در خون وجود دارد ولی با این آزمایش مشخص می‌شود که سطح این تومور مارکرها در خون افزایش یافته است یا خیر.
در سونوگرافی، توسط متخصص تصویربرداری با استفاده از امواج‌صوتی تصویری از کیسه‌ها و بیضه‌ها نمایان می‌شود و اگر داخل آن‌ها توده یا بافت غیر طبیعی وجود داشته باشد در این تصویر‌ها نمایان می‌شود. ماهیت توده‌ها توسط سونوگرافی نمایان می‌شود.
نتیجه گیری
از این مقاله استنباط می‌شود که یکی از سرطان‌های قابل درمان و حتی بهترین نوع سرطان، سرطان بیضه است.
می‌توان گفت تقریباً تمام مردانی که به سرطان سلول زایای بیضه دچار می‌شوند و تحت درمان قرار می‌گیرند، به طور کل درمان می‌شوند و احتمال اینکه بعد از ۵ سال بیماریشان عود کند بسیار کم است. سرطان بیضه بیشتر مردان جوان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای مشاوره‌ی بیشتر به سایت دکتر با من مراجعه فرمایید.
منابع:
https://www.mayocilinic.org/diseases-conditions/testicular-canver-care/symptoms-causes/syc-20352986
دیدگاه خود را درج کنید