یکی از سرطان های شایعی که در میان زنان وجود دارد سرطان رحم است. شکل رحم شبیه به یک گلابی تو خالی است که در داخل لگن قرار گرفته و جنین رشد خود را در داخل آن شروع و کامل می کند. متاسفانه این بیماری در بافت آندومتر که به لایه های داخلی رحم گفته می شود شروع و گسترش می یابد. چون بافت داخلی رحم را آندومتر می گویند در واقع سرطان آندومتر همان سرطان رحم است.
نوع دیگری از بیماری که می تواند منجر به این سرطان شود سارکوم رحم نامیده می شود که بسیار نادر است.
خوشبختانه سرطان رحم در همان مراحل ابتدایی شروع بیماری قابل تشخیص است، زیرا باعث خونریزی های غیرطبیعی زنانه می شود. اگر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود با برداشتن رحم و یا جراحی توسط متخصص جراحی زنان می توان آن را درمان کرد. در ادامه با علائم و نشانه های این بیماری و انواع روش های درمانی آن آشنا می شویم.
تاریخچه پیدایش سرطان
تاریخچه پیدایش سرطان به طول عمر تاریخ بشریت قدمت دارد. اولین مورد شناسایی سرطان مربوط به 1600 سال قبل میلاد در کشور مصر است. در آن زمانی اصطلاحی به عنوان سرطان وجود نداشت، ولیکن در پاپیروس کشف شده از کشور مصر 8 مورد از سرطان گزارش شده است. در ادامه توضیحاتی درباره سرطان رحم آمده است.
علائم سرطان رحم
از علائم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی های غیر طبیعی زنانه بعد از دوران یائسگی: در زنان بعد از دوران یاِِئسگی خونریزی کاملا قطع شده و به همین علت اگر زنی بعد از یائسگی خونریزی داشته باشد حتما باید علت، بررسی و پیگیری شود این یک نشانه بیماری می تواند باشد.
- خونریزی های بین دو سیکل قاعدگی: در شرایط عادی و سلامت خونریزی بین دو دوره پریودی غیر طبیعی بوده و اگر تکرار شود، می تواند نشانه یک بیماری باشد.
- دردهای لگنی: دردهای لگنی مکرر و مزمن یکی از علائم هشدار دهنده است، در صورتی که این درد مکرراٌ تکرار شده باید علت آن مشخص و درمان شود.
- داشتن رابطه جنسی دردناک: در صورتی که بیمار حین رابطه جنسی درد شدید و غیر عادی داشته باشد نشانه هشدار است.
- پریودهای سنگین: داشتن خونریزی های شدید حین قاعدگی باید بررسی و درمان شود.
- ترشحات واژن: در صورتی که ترشحات غیر معمول و شدید دارید علت، باید بررسی و درمان شود.
- درد زیر شکم: داشتن درد مداوم و غیر عادی زیر شکم
- بی اشتهایی
- تهوع
- کاهش وزن ناخواسته
آمار ابتلا به سرطان رحم
سرطان رحم یکی از معدود سرطان هایی در ایالات متحده است که میزان ابتلا به آن به طور قابل توجهی رو به افزایش است. سرطان رحم به عنوان چهارمین سرطان شایع در میان زنان بعد از سرطان پستان و سرطان ریه و کولورکتال طبقه بندی شده است. در سال ۲۰۲۳ حدود ۶۶۲00 نفر در ایالت متحده به سرطان آندومتر مبتلا خواهند شد و در زنان حدود ۴۹ سال ۲ درصد و در زنان مسن یک درصد آمار ابتلا به این بیماری افزایش داشته است. میانگین تشخیص این سرطان ۶۰ سال است و در افراد زیر ۴۵ سال شیوع کمتری دارد.
عوامل ایجاد سرطان رحم
هنوز به درستی علت این بیماری توسط پزشکان تشخیص داده نشده است. آنچه که تا کنون طی تحقیقات شناخته شده است جهش های دی ان ای سلول های آندومتر رحم گزارش شده است.
طی این جهش سلول های سالم و طبیعی آندومتر به سلول های غیر طبیعی تغییر می کنند. طی این فرایند سلول های سالم به سرعت، شروع به رشد کرده و بعد از تکثیر بی رویه در زمان معینی از بین رفته و می میرند. در ادامه فرایند سلول های غیر سالم و غیر طبیعی رشد بی رویه کرده و از کنترل خارج شده و نمی میرند با تجمع غیر طبیعی باعث ایجاد تومور می شوند، سپس این سلول های مزاحم و سرطانی شده به بافت های مجاور هجوم برده و می توانند از تومور اولیه جدا شده و باعث متاستاز در سایر نقاط بدن شوند.
عوامل خطرناک ایجاد سرطان آندومتر
عوامل خطرناک که باعث افزایش ریسک ابتلا به این بیماری می شوند عبارتند از:
- به هم خوردن تعادل هورمون های زنانه در بدن
تخمدان وظیفه ساخت دو هورمون زنانه استروژن و پروژسترون را در بدن به عهده دارند. اگر تعادل این دو هورمون به هم بخورد باعث ایجاد تغییراتی در آندومتر می شود. - بالا رفتن سطح استروژن بدن
در صورتی که در اثر یک بیماری سطح استروژن بدن بالا رفته ولی سطح پروژسترون در بدن افزایش پیدا نکند، می تواند خطر ابتلا به این سرطان را افزایش دهد. از جمله این بیماری ها می توان به سندروم پلی کیستیک، چاقی و دیابت اشاره کرد. همچنین بعد از یائسگی مصرف داروهای حاوی هورمون هایی که حاوی استروژن هستند ولی فاقد پروژسترون هستند، می تواند باعث بروز این بیماری شود. - یائسگی زودرس
با شروع یائسگی زودرس خطر ابتلا به سرطان افزایش می یابد. - نداشتن بارداری
کسانی که تجربه بارداری نداشته اند نسبت به سایر زنان که حداقل یکبار تجربه بارداری را داشتند می تواند خطر ابتلا به بیماری را بالا ببرد. - بالا رفتن سن
متاسفانه خطر ابتلا به این بیماری در سنین بالا بیشتر می شود. - چاقی
کسانی که مبتلا به چاقی هستند به دلیل اینکه چربی اضافه باعث برهم خوردن تعادل هورمون های بدن شده، ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. - مصرف هورمون های درمانی برای درمان سرطان سینه
مصرف داروی تاموکسیفن که یک داروی هورمونی برای درمان سرطان سینه است، می تواند باعث ایجاد سرطان رحم شود. - سندروم سرطان روده بزرگ
سندروم لینچ یا سرطان کولورکتال غیر پولیپ سندرمی است که می تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و سایر سرطان ها از جمله سرطان آندومتر را افزایش دهد. در صورتی که یکی از والدین به این سندروم مبتلا باشند می توانند این بیماری را با جهش ژنتیکی به فرزندان خود منتقل کنند. حتماً درباره این بیماری با پزشک زنان زایمان مشورت کنید و در ادامه آزمایشات غربالگری سرطان را انجام دهید.
راه های جلوگیری از ابتلا به سرطان رحم
- حتماً بعد از یائسگی در مورد خطرات مصرف داروهای هورمونی با متخصص زنان خود مشورت کنید.
- بهتر است از دارویی هایی استفاده شود که ترکیبی از استروژن و پروژسترون باشد تا مصرف این داروها خطر ابتلا به سرطان رحم را کاهش دهد.
- در صورت مصرف های ضد بارداری درباره مدت زمان مصرف و قطع مصرف دارو با پزشک متخصص زنان زایمان مشورت کنید.
- وزن ایده آل را حفظ کرده زیرا چاقی می تواند خطر ابتلا به این سرطان را افزایش دهد، با ورزش و دریافت کالری مناسب وزن خود را کاهش دهید.
روش های تشخیص سرطان رحم
برای تشخیص این سرطان از آزمایش ها و روش های زیر استفاده می شود:
- روش اول معاینه لگنی
پزشک با دقت اندام های زنانه را معاینه کرده و با کمک وسیله ای به نام اسپکولوم واژن را باز کرده تا بتواند واژن و دهانه رحم را با دقت معاینه کرده و موارد غیر طبیعی را بررسی کند. - روش دوم با استفاده از سونوگرافی امواج صوتی
در این روش پزشک زنان با استفاده از سونوگرافی ترانس واژینال ضخامت و بافت داخلی رحم را بررسی کرده و هرگونه ناهنجاری در بافت رحم را مشاهده و بررسی می کند. دستگاه امواج صوتی را تبدیل به یک تصویر ویدیویی کرده و در اختیار پزشک قرار می دهد. - روش سوم استفاده از اسکوپ در طول عمل هیستوروسکوپی
پزشک از یک لوله نازک و بسیار منعطف و روشن به نام هیستروسکوپ استفاده کرده و آن را از طریق واژن وارد دهانه رحم بیمار کرده و با وجود لنز روی دستگاه هیستروسکوپ پزشک می تواند داخل آندومتر را مشاهده کند. - روش چهارم انجام نمونه برداری
در این روش متخصص زنان یک نمونه از آندومتر رحم را برداشته و نمونه بیوپسی را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می کند. برای برداشتن نمونه نیاز به بیهوشی بیمار نیست. در صورت تایید سرطان توسط آزمایشگاه بیمار به پزشک متخصص زنان زایمان ارجاع داده می شود.
درجه بندی شدت بیماری سرطان رحم
بعد از معاینات و آزمایشات و بررسی های صورت گرفته توسط پزشک مربوطه، سرطان بیمار تشخیص داده شده و با استفاده از آزمایشات مختلف دکتر زنان بررسی می کند که سرطان بیمار در کدام مرحله از پیشرفت بیماری است.
این آزمایشات شامل اسکن توموگرافی و عکسبرداری با کمک اشعه ایکس قفسه سینه، اسکن توموگرافی کامپیوتری و آزمایش خون صورت می گیرد. بعد از دریافت نتایج مشخصه که سرطان در کدام مرحله پیشرفت است این مراحل به کمک اعداد رومی قابل نمایش است در مرحله پیشرفته از این بیماری سرطان رشد کرده و به سایر اندام های لگنی از جمله مثانه آسیب زده و یا به نواحی دیگر بدن که دورترند، گسترش پیدا کرده است.
راه های درمان سرطان رحم
برخی از روش های درمانی سرطان رحم عبارتند از:
- عمل جراحی
یکی از راه های درمان سرطان رحم، عمل جراحی است. در این روش با استفاده از جراحی رحم و لوله های فالوپ و تخمدان ها برداشته می شوند. با برداشتن تخمدان ها شما یائسه می شوید. - پرتو درمانی
در این روش درمانی با استفاده از پرتوهای پرقدرت مانند اشعه ایکس و پروتون سلول های سرطانی از بین میروند. در بعضی مواقع پزشک زنان برای جلوگیری از عود مجدد بیماری بعد از جراحی، پرتو درمانی رو به بیمار توصیه می کند.
پرتو درمانی برای درمان سرطان رحم به دو روش انجام می شود:
روش اول، در این روش یک دستگاه خارج از بدن بیمار در حالی که روی میز دراز کشیده است به نقاط خاص بدن بیمار تابیده می شود و در روش دوم با قرار دادن یک سیم یا یک سیلندر یا دانه های کوچک داخل واژن بیمار برای مدت کوتاه، که پر از تشعشع هستند. - هورمون درمانی
به علت اینکه سلول های سرطانی برای رشد خود نیاز به هورمون دارند به کمک یک سری دارو سطح هورمون بدن بیمار کاهش داده می شود تا سلول های سرطانی به علت نرسیدن هورمون از بین بروند. این روش مخصوصاً اگر سلول های سرطانی به خارج از رحم گسترش پیدا کرده باشند گزینه درمانی مناسبی است. - درمان دارویی هدفمند
در این روش با تمرکز بر نقاط ضعف سلول های سرطانی و با ترکیب آن با شیمی درمانی برای درمان سرطان پیشرفته آندومتر استفاده می شود. - ایمونوتراپی
در این روش درمانی که به کمک دارو انجام می شود به سیستم ایمنی بدن کمک می کند تا با سرطان مبارزه کند چون در شرایط عادی سلول های سرطانی سلول های ایمنی بدن را فریب می دهند، اما با استفاده از ایمونوتراپی سلول های سرطانی مورد حمله سلول های ایمنی قرار گرفته و از بین می روند.
همچنین با انجام آزمایشات بالینی می توان برای پیشگیری تشخیص و یا درمان به موقع این بیماری اقدام کرد.
جمع بندی
با توجه به اینکه سرطان رحم یکی از شایع ترین انواع سرطان در میان بانوان است؛ باید نسبت به تشخیص به موقع این بیماری با انجام چکاپ های دوره ای که به صورت منظم صورت می گیرد اقدام شود و در صورت ابتلا به این بیماری هرچه سریع تر نسبت به درمان پیگیری های لازم انجام شود.
زنان باید اطلاعات خود را در مورد سرطان رحم بالا برده و با یک سیستم پشتیبانی قوی مانند پزشک متخصص زنان در ارتباط باشند. در صورت نیاز به مشاوره می توانید به مشاورین دکتر با من مراجعه کنید.
منابع:
● https://www-mayoclinic-org.translate.goog/diseases-conditions/endometrial-cancer/diagnosis-treatment/drc-20352466?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=fa&_x_tr_hl=fa&_x_tr_pto=sc
● https://www-ncbi-nlm-nih-gov.translate.goog/pmc/articles/PMC6675594/?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=fa&_x_tr_hl=fa&_x_tr_pto=sc
● https://www-cancer-net.translate.goog/cancer-types/uterine-cancer/statistics?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=fa&_x_tr_hl=fa&_x_tr_pto=sc
● http://cnin.ir/Cancer-Legal-and-Ethic-Facts.aspx?120
● https://www.homeca.ir/mag/physical-health/internal/uterus-cancer
دیدگاه خود را درج کنید