بیماری تروفوبلاستیک بارداری: علائم، تشخیص و درمان

بیماری تروفوبلاستیک بارداری یک وضعیت نادر در دوران بارداری است که ناشی از اختلالات در تروفوبلاست‌ها، سلول‌هایی که به جنین در مراحل ابتدایی حمله تبدیل می‌شوند، ایجاد می‌شود. در این بیماری، تروفوبلاست‌ها به نحو نامتعارفی در دیوار رحم پیشرفت می‌کنند و ممکن است به بافت‌های دیگر نیز فراگیر شوند. این وضعیت ممکن است به عنوان یک نوع از بیماری‌های تروفوبلاستیک، که مشترکاً نتیجه ی نقص در تروفوبلاست‌هاست، تشخیص داده شود. بیماری تروفوبلاستیک بارداری می‌تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد و نیاز به مدیریت و درمان مراقبت‌های پزشکی دارد.

تاریخچه و زمان کشف

بیماری تروفوبلاستیک بارداری یکی از بیماری‌های نادر و جدی در حوزه زنانه‌پزشکی است که در اوایل قرن بیستم شناسایی و توصیف شد. این بیماری برای اولین بار در دهه ۱۹۲۰ توسط پزشکانی به نامهای “ایزادور فورتین” و “فلورانس سیندنهام” در انگلستان مشخص شد. آنها تحقیقات خود را در زمینه ی پاتولوژی جنین و آسیب‌شناسی بیشتر انجام دادند و نتایج این تحقیقات منجر به شناسایی این بیماری و نامگذاری آن به عنوان “بیماری تروفوبلاستیک بارداری” شد.

از آن زمان تا کنون، تحقیقات و پژوهش‌های متعددی در زمینه بیماری تروفوبلاستیک بارداری انجام شده است و روش‌های بهبود درمان و پیشگیری از این بیماری توسعه یافته‌اند. این بیماری، با توجه به جدیت و اهمیت آن در حوزه بهداشت زنان و نوزادان، موضوع تحقیقات بسیاری در حال حاضر می‌باشد تا راهکارهایی جهت کاهش خطر ابتلا به این بیماری و بهبود درمان برای بیماران فراهم آورد.

آمار جهانی

به طور کلی، GTD نادر است. GTD در حدود 1100 تا 1200 مورد در هر 1000000 بارداری در جهان رخ می دهد. بیشتر اینها حاملگی های مولار هستند که بیشتر زنان آسیایی، اسپانیایی تبار و بومی جهان را تحت تاثیر قرار می دهند. کوریوکارسینوما در حدود 20 تا 70 بارداری از هر 1000000 بارداری در جهان رخ می دهد.

علائم تروفوبلاستیک بارداری

این بیماری ممکن است با علائم مختلفی همراه باشد که بسته به جدیت و گسترش بیماری متغیر باشند. در اینجا چند علامت کامل تروفوبلاستیک بارداری که ممکن است دیده شود:

1. خونریزی غیرمعمول:

بیماران ممکن است خونریزی غیرمعمول و نامعمول در دوران بارداری تجربه کنند، که می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکل در تروفوبلاست‌ها باشد.

2. درد شدید در ناحیه پایین شکم:

درد شدید و ناگهانی در ناحیه پایین شکم ممکن است ناشی از نفوذ تروفوبلاست‌ها به بافت‌های دیگر باشد.

3. افزایش فشار خون:

بیماران مبتلا به این بیماری ممکن است افزایش فشار خون داشته باشند که می‌تواند به علت مشکلات در سیستم عروقی باشد.

4. تغییرات در سطح هورمون‌ها:

نتیجه  ناپایداری در تروفوبلاست‌ها ممکن است باعث تغییرات در سطح هورمون‌ها شود، که می‌تواند عوارض مختلفی در بدن ایجاد کند.

5. کاهش وزن ناشی از استفراغ شدید:

بیماران ممکن است به دلیل استفراغ شدید ناشی از بیماری، وزن خود را از دست دهند و وضعیت تغذیه‌ای ضعیف داشته باشند.

6. تشدید علائم در دوران بارداری:

افزایش علائم ناشی از بارداری ممکن است نشانه‌ای از بیماری تروفوبلاستیک بارداری باشد که به نظر می‌رسد علائم بارداری تشدید شده‌اند.

به هر حالتی، اگر زنان در دوران بارداری هر یک از این علائم را تجربه می‌کنند، مهم است که فوراً به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنند تا تشخیص صحیح گرفته شود و در صورت لزوم، درمان مناسب و به موقع انجام شود.

روش های تشخیص تروفوبلاستیک بارداری

تشخیص این بیماری  اغلب از طریق مجموعه‌ای از آزمایش‌ها و فرآیندهای پزشکی انجام می‌شود که به کمک آنها می‌توان وضعیت تروفوبلاست‌ها و تغییرات در رحم را ارزیابی کرد. در اینجا چند روش معمول تشخیص تروفوبلاستیک بارداری:

• آزمایش‌های خونی:

آزمایش بتا HCG (هورمون گونادوتروپین کوریونیک):

این آزمایش اندازه‌گیری سطح هورمون بتا HCG را در خون انجام می‌دهد. افزایش ناگهانی در سطح این هورمون ممکن است نشان‌دهنده وجود تروفوبلاستیک بارداری باشد.

• آلتراسونوگرافی (سونوگرافی):

سونوگرافی ترانس‌واژینال:

در این روش، یک سنسور کوچک ویژه به داخل واژن وارد می‌شود تا تصاویری از رحم و تروفوبلاست‌ها را نشان دهد. تغییرات در ساختار تروفوبلاست‌ها از طریق این روش قابل مشاهده هستند.

• آزمایش‌های جراحی:

بیوپسی تروفوبلاست:

در بیوپسی تروفوبلاست، یک نمونه کوچک از بافت تروفوبلاستیک برداشته می‌شود و به طور دقیق تحت میکروسکوپ بررسی می‌شود. این روش به پزشک اجازه می‌دهد تا نقص‌ها و تغییرات در تروفوبلاست‌ها را تشخیص دهد.

• آزمایش‌های ژنتیکی:

تست‌های ژنتیکی بر روی نمونه‌های تروفوبلاست:

در این آزمایش‌ها، نمونه‌های تروفوبلاست برای بررسی‌های ژنتیکی ارسال می‌شوند تا هر گونه نقص ژنتیکی که ممکن است موجب ایجاد تروفوبلاستیک بارداری شود، شناسایی شود.

همچنین، پزشک ممکن است از ترکیبی از این روش‌ها برای تشخیص دقیق‌تر و شفاف‌تر استفاده کند. انجام تشخیص صحیح و به موقع از اهمیت بسیاری برخوردار است تا درمان مناسب و به موقع برای بیمار فراهم شود.

دلایل ایجاد این بیماری

این بیماری یک وضعیت نادر و جدی در دوران بارداری است که ممکن است به علت عوامل مختلفی ایجاد شود. در اینجا چند دلیل ممکن برای ایجاد بیماری تروفوبلاستیک بارداری:

• نقص ژنتیکی:

بیماری تروفوبلاستیک بارداری ممکن است ناشی از نقص‌های ژنتیکی در تروفوبلاست‌ها باشد که باعث عدم تکامل صحیح آنها و نقص در رشد و تکامل جنین می‌شود.

• نقص در سیستم ایمنی:

در برخی موارد، اختلالات در سیستم ایمنی مادر می‌توانند به نحوی باعث شوند که تروفوبلاست‌ها به طرز نامنظم در دیوار رحم پیشرفت کنند، که ممکن است به بیماری تروفوبلاستیک بارداری منجر شود.

• عوامل محیطی:

برخی عوامل محیطی مانند استفراغ شدید، استرس ناگهانی یا مصرف مواد مخدر و الکل می‌توانند به عواملی تبدیل شوند که در ایجاد این بیماری نقش دارند.

• نقص در تعامل مادری-جنینی:

همچنین، مشکلات در تعامل مادری-جنینی نیز ممکن است باعث شوند که تروفوبلاست‌ها به درستی به دیوار رحم نچسبند یا درست تکامل نکنند.

• سابقه بارداری‌های قبلی با مشکل:

زنانی که قبلاً تروفوبلاستیک بارداری یا مشکلات مرتبط دیگر در بارداری داشته‌اند، ممکن است در خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری باشند.

توجه به این نکات می‌تواند در پیشگیری از بیماری تروفوبلاستیک بارداری و درمان موثر آن از اهمیت بالایی برخوردار باشد.

انواع این بیماری

در اینجا چند نوع تروفوبلاستیک بارداری که شناخته شده‌اند:

1. تروفوبلاستیک بارداری کامل (Complete Hydatidiform Mole):

در این نوع، تروفوبلاست‌ها به طور کامل انحراف کرده‌اند و هیچ جنینی وجود ندارد. به جای جنین، تروفوبلاست‌ها به طور نامنظم در دیوار رحم پیشرفت کرده‌اند.

2. تروفوبلاستیک بارداری جزئی (Partial Hydatidiform Mole):

در این حالت، هر دو تروفوبلاست‌ها و جنین وجود دارند، اما تروفوبلاست‌ها ناپایدار و نامنظم هستند و ممکن است به طرز ناهمواری در دیوار رحم پیشرفت کنند.

3. تروفوبلاستیک بارداری دولتیپیک (Diploid Androgenetic Hydatidiform Mole):

در این نوع، همه کروموزوم‌ها از نسل پدری می‌آمده‌اند و تروفوبلاست‌ها دارای دو مجموعه کروموزومی از پدر و بدون مجموعه کروموزومی از مادر هستند.

4. تروفوبلاستیک بارداری دی‌آندروژنیک (Diandric Androgenetic Hydatidiform Mole):

در این حالت، تروفوبلاست‌ها فقط از نسل پدری مشتق می‌شوند و دو مجموعه کروموزومی از پدر را حاوی هستند.

این انواع تروفوبلاستیک بارداری هر کدام خصوصیات و ویژگی‌های خاص خود را دارند و نیاز به تشخیص دقیق و درمان متناسب دارند. اگر زنان در دوران بارداری علائم مشکوک دارند، مهم است که به پزشک خود مراجعه کنند تا تشخیص صحیح گرفته شود و در صورت لزوم، درمان مناسب انجام شود.

درمان تروفوبلاستیک بارداری

• جراحی (دیلاتاسیون و کورتاژ):

دیلاتاسیون و کورتاژ (Dilation and Curettage – D&C):

در این روش، بافت‌های ناپایدار و غیرطبیعی از دیوار رحم با استفاده از ابزاری به نام کورتاژ برداشته می‌شود. این روش معمولاً در مواردی که تروفوبلاستیک بارداری تشخیص داده شده است، انجام می‌شود.

• پیگیری پس از جراحی:

بعد از جراحی، پزشک ممکن است سطح هورمون‌ها را نظارت کرده و با توجه به سطح هورمونی از بازگشت بیماری جلوگیری کند.

• درمان هورمونی:

درمان با هورمون گونادوتروپین (hCG):

اگر تروفوبلاستیک بارداری پس از جراحی بازگشت کند، درمان با هورمون گونادوتروپین (hCG) ممکن است مورد استفاده قرار گیرد تا به کاهش نسبت hCG و درمان تروفوبلاستیک بارداری کمک کند.

پیگیری‌های مکرر:

بعد از درمان، پیگیری‌های مکرر با پزشک اهمیت دارد تا مطمئن شود که سطح هورمون‌ها به حد نرمال بازگشته‌اند و هیچ نشانه‌ای از بازگشت بیماری وجود ندارد.

درمان تکمیلی:

در صورتی که تروفوبلاستیک بارداری به اندازه‌ای پیشرفت کند که به سایر اعضا و بافت‌ها انتقال پیدا کرده باشد، درمان‌های تکمیلی ممکن است لازم باشد که معمولاً شامل درمان‌های شیمی درمانی یا رادیوتراپی می‌شود.

مهم است که زنان مبتلا به تروفوبلاستیک بارداری با پزشک خود مشورت کنند تا نوع درمانی که برای حالت خاص آنها مناسب است را مشخص کنند.

داروهای درمان بیماری تروفوبلاستیک بارداری

درمان بیماری تروفوبلاستیک بارداری معمولاً از طریق جراحی یا داروهای شیمی درمانی صورت می‌گیرد. برخی از داروهای ممکن در این درمان شامل موارد زیر می‌شوند :

• متوترکسات (Methotrexate): یک داروی شیمی درمانی استفاده می‌شود که به عنوان مهارکننده فولات (فولیک اسید) عمل می‌کند.
• لیوومیسول (Levoleucovorin): یک نسخه تصحیح‌شده از فولینیک اسید است که ممکن است همراه با متوترکسات استفاده شود.
• کلومیفن (Clomiphene): برای کمک به تنظیم تخمک‌گذاری در برخی از موارد ممکن است به کار گرفته شود.
• میفیپریستون (Mifepristone): یک داروی ضد پروژسترون است که ممکن است در درمان بیماری‌های تروفوبلاستیک بارداری مورد استفاده قرار گیرد.

راههای پیشگیری از بیماری تروفوبلاستیک بارداری

به دلیل نادر بودن این بیماری و عوامل دقیق ایجاد آن هنوز به‌طور کامل درک نشده‌اند و روش‌های خاصی برای پیشگیری مشخص نشده‌اند.

در هر صورت، مراقبت‌های پیش از بارداری و در دوره بارداری می‌توانند به حفظ سلامتی پلاسنتا و جلوگیری از مشکلات مرتبط با آن کمک کنند. این اقدامات شامل موارد زیر می‌شوند:

• مراقبت‌های پیش از بارداری: پیشگیری از عوامل خطر مانند کنترل بیماری‌های مزمن مادرانه (مانند دیابت) و اجتناب از مصرف مواد مخدر و الکل می‌تواند در کاهش خطر بیماری تروفوبلاستیک بارداری مؤثر باشد.
• مراقبت‌های در دوره بارداری: مراقبت‌های خوب پیش از بارداری و در دوره بارداری، از جمله مراجعه به دکتر زنان برای مشاوره‌های پزشکی، ممکن است به تشخیص زودرس و مراقبت مناسب از بارداری کمک کند.
• جلوگیری از ضربه به شکم: دریافت ضربه به شکم، حتی در موارد کوچک، می‌تواند خطر بیشتری ایجاد کند. بنابراین، جلوگیری از ضربه به شکم در دوران بارداری بسیار مهم است.
• مصرف مکمل‌های غذایی و ویتامین‌ها: مصرف مکمل‌های غذایی و ویتامین‌ها تحت نظر پزشک ممکن است در تقویت سلامتی مادر و جنین و در نتیجه، حفظ سلامتی پلاسنتا مؤثر باشد.
• بهتر است همواره با یک پزشک یا متخصص زنان مشورت کنید تا بتوانید برنامه‌های پیشگیری و مراقبتی مناسبی را برای بارداری خود انجام دهید.

نتیجه

تروفوبلاستیک بارداری یک بیماری نادر و پیچیده در دوران بارداری است که معمولاً پس از سقط جنین یا زایمان رخ می‌دهد. این بیماری ناشی از نقص در توسعه پلاسنتا است که می‌تواند منجر به مشکلات جدی در حمله و زایمان شود. با توجه به نداشتن اطلاعات کامل در مورد علل دقیق این بیماری، پیشگیری از آن چالش‌برانگیز است.

تحقیقات علمی در حال حاضر در حال انجام است تا عوامل ممکنی که می‌توانند به ایجاد تروفوبلاستیک بارداری منجر شوند را بشناسند. درک عمیق‌تر از پایه‌های مولکولی و فیزیولوژیک این بیماری می‌تواند به توسعه راه‌های جدید در تشخیص و درمان آن کمک کند.

به عنوان یک نتیجه، آگاهی بیشتر از مکانیسم‌های بیولوژیکی و ژنتیکی در پایه این بیماری می‌تواند به پزشکان و محققان کمک کند تا روش‌های بهتری برای پیشگیری، تشخیص و درمان تروفوبلاستیک بارداری را ارائه دهند و بنابراین به بهبود سلامتی مادران و نوزادان کمک کنند.

به سایت دکتر با من مراجعه کنید. سایت ما دارای جمعی از به‌روزترین مقالات علمی در زمینه بیماری تروفوبلاستیک بارداری است و بیش از ۷۰۰۰ متخصص در زمینه های مختلف و این بیماری فعالیت دارد. دکتران با تجربه و دانش فراوانی در اینجا آماده‌اند تا به شما کمک کنند و اطلاعات به‌روز و معتبری را در مورد این بیماری ارائه دهند. امیدوارم با مراجعه به سایت ما، بهترین مشاوره و مراقبت‌های پزشکی را برای خودتان دریافت کنید.

پرسش‌های متداول:

• آیا بیماری تروفوبلاستیک بارداری قابل پیشگیری است؟

بله، در برخی موارد از طریق مشاوره ژنتیکی و مراقبت‌های پزشکی، این بیماری قابل پیشگیری است.

• آیا بعد از درمان، احتمال بازگشت بیماری وجود دارد؟

بله، اگرچه درمان‌های موجود می‌توانند علائم را کاهش دهند، اما احتمال بازگشت بیماری وجود دارد و نیاز به مراقبت مداوم دارد.

• آیا تغییرات در سبک زندگی می‌تواند این بیماری را تسریع کند؟

بله، مصرف الکل، سیگار و استرس ممکن است تغییرات در بیماری تروفوبلاستیک بارداری ایجاد کنند.

• آیا این بیماری فقط زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟

بله، بیماری تروفوبلاستیک بارداری فقط در زنان رخ می‌دهد و مردان تحت تأثیر قرار نمی‌گیرند.

• آیا این بیماری تأثیری بر نسل‌های آینده دارد؟

بله، اگرچه نادر است، اما این بیماری ممکن است به نسل‌های آینده انتقال پیدا کند و نیاز به مشاوره ژنتیکی دارد.

منابع

The genetics of gestational trophoblastic disease: a rare complication of pregnancy

Oxygen measurements in endometrial and trophoblastic tissues during early pregnancy.

Trophoblastic invasion of human decidua from 8 to 18 weeks of pregnancy

Gestational trophoblastic disease. Subsequent pregnancy outcome, including repeat molar pregnancy.