شیمی درمانی، راهکار پیشرفته در درمان بیماری‌های ژنتیکی

شیمی درمانی، راهکار پیشرفته در درمان بیماری‌های ژنتیکی: عملیات شیمی درمانی یک روش درمانی است که در آن از ترکیبات شیمیایی خاص به نام داروهای شیمیایی برای کنترل یا تخریب سلول‌های بیمار یا میکروارگانیسم‌های بیماری‌زای استفاده می‌شود. این داروها می‌توانند به صورت داخل وریدی یا خارج از بدن مورد استفاده قرار گیرند و برای درمان سرطان، بیماری‌های اتوایمیون، و بیماری‌های عفونی مورد استفاده قرار می‌گیرند. هدف از این عملیات، کاهش یا از بین بردن سلول‌های بیمار یا میکروارگانیسم‌های مرتبط با بیماری، و در نتیجه بهبود وضعیت سلامت و کیفیت زندگی بیمار است. این عملیات با توجه به نوع بیماری و شدت آن، در ترکیب با سایر روش‌های درمانی مانند جراحی یا رادیوتراپی نیز ممکن است استفاده شود.

شیمی درمانی چیست؟

شیمی درمانی یک حوزه علمی و درمانی است که از ترکیبات شیمیایی برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌کند. این درمان‌ها ممکن است به صورت داروهای شیمیایی مانند کمپلکس‌های فلزی یا مواد شیمیایی ارگانیک مانند سمپتومایسین‌ها باشند. هدف از شیمی درمانی کاهش یا از بین بردن سلول‌های بیمار یا میکروارگانیسم‌های مرتبط با بیماری، به منظور بهبود وضعیت سلامت و کیفیت زندگی بیمار است. این روش معمولاً در درمان سرطان و بیماری‌های خاص دیگری که به تداوم و تکامل سلول‌ها بستگی دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تاریخچه

تاریخچه شیمی درمانی نشان می‌دهد که این حوزه از علم پزشکی چگونه شکل گرفته و توسعه یافته است:

دهه ۱۹۴۰:

در دهه ۱۹۴۰، شیمی درمانی به عنوان یک حوزه جدید پدید آمد. این دوره با کشف آنتی‌بیوتیک‌ها مانند پنی‌سیلین و سولفونامیدها آغاز شد که اولین داروهای شیمی درمانی بودند.

دهه ۱۹۵۰:

در این دهه، تحقیقات در زمینه شیمی درمانی به توسعه داروهای ضدسرطان منجر شد. اولین داروهای شیمی درمانی برای درمان بیماری‌های سرطانی به بازار عرضه شد.

دهه ۱۹۶۰:

در این دهه، تکنولوژی‌های پیشرفته تر مانند تصویربرداری پزشکی و توسعه تکنیک‌های تجزیه و تحلیل شیمیایی به بهبود تشخیص و درمان بیماری‌ها کمک کردند. این تکنولوژی‌ها به افزایش دقت در تجزیه و تحلیل بیماری‌ها و تاثیر داروها منجر شد.

دهه ۱۹۷۰:

توسعه تکنولوژی روباتیک و مهندسی ژنتیک در این دهه به بهبود ترکیبات شیمیایی و داروهای مهندسی ژنتیکی منجر شد. این دوره با ظهور ترکیبات شیمیایی پیچیده‌تر و داروهای جدید با کارآیی بالا همراه بود.

دهه ۱۹۸۰:

شیمی درمانی به عنوان یک حوزه تخصصی در علم پزشکی تأسیس شد و تحقیقات و آزمایش‌های بیشتری در زمینه طراحی و تولید داروها صورت گرفت. این دوره با تولید داروهای بیوتکنولوژیکی مانند اینترفرون‌ها و مواد زیست فناوری شروع شد.

دهه ۲۰۰۰ و بعد:

در دهه‌های اخیر، تکنولوژی‌های پیشرفته مانند تحقیقات نانوتکنولوژی و توسعه داروهای هدفمند تر به تحول بزرگ در شیمی درمانی منجر شده است. این حوزه همچنان در حال توسعه و پیشرفت است و به بهبود درمان بیماری‌ها و افزایش کیفیت زندگی بیماران می‌پردازد.

در کل، تاریخچه شیمی درمانی نشان می‌دهد که این حوزه به عنوان یکی از اصولی‌ترین روش‌ها در پزشکی برای تشخیص و درمان بیماری‌ها و اختلالات جسمی توسعه یافته و بهبود یافته است.

شیمی درمانی برای چه بیماری هایی مفید است ؟

شیمی درمانی یکی از روش‌های اصلی در درمان بسیاری از بیماری‌ها، به ویژه بیماری‌های سرطانی، استفاده می‌شود. برخی از بیماری‌هایی که ممکن است برای درمان از شیمی درمانی استفاده شوند عبارتند از:

• سرطانهای مختلف: از جمله سرطان‌های پستان، ریه، رحم، روده بزرگ، مثانه، کلیه، پروستات و سرطان‌های خونی مانند لوکمی‌ها و لنفوما.
• بیماری‌های خونی: مانند لوسمی‌ها، لنفوما و میلوم.
• بیماری‌های اتوایمیون: به عنوان مثال درماتومیوزیت (یک بیماری اتوایمیونی که عمدتاً عضلات را تحت تأثیر قرار می‌دهد).
• بیماری‌های عفونی: مانند توکسوپلاسموز، سرماخوردگی‌های خاص و ویروس هپاتیت C.
• بیماری‌های عضلانی و عصبی: مانند نئوروبلاستوما (یک نوع تومور عصبی).
• بیماری‌های حاد و خطرناک در کودکان: مانند نئوروبلاستوما، ویلمز تومور (یک نوع تومور کلیه) و رتینوبلاستوما (یک نوع تومور چشم).
• بیماری‌های تولدی و ژنتیکی: برخی از بیماری‌هایی که در اثر جهش‌های ژنتیکی به وجود می‌آیند ممکن است نیاز به درمان شیمی درمانی داشته باشند.
• بیماری‌های اختصاصی زنان: مانند سرطان تخمدان، سرطان دستگاه تناسلی و برخی تومورهای گردن رحم.
• بیماری‌های خونریزی: مانند هموفیلی و برخی از نوع‌های وان ویلبراند (یک بیماری نادر خونریزی).
• بیماری‌های اعصابی: مانند مولتیپل اسکلروز (MS) که در این بیماری، داروهای شیمی درمانی برای کنترل التهاب‌ها و کاهش شدت حملات استفاده می‌شوند.
• بیماری‌های التهابی مزمن: از جمله آرتریت روماتوئید و آرتریت مزمن.
• بیماری‌های خودایمنی: مثل سیاه‌سرفه و بیماری کرون.
• بیماری‌های پوستی: از جمله پسوریازیس و اگزما.
• بیماری‌های حاد و عفونی: مانند سپتی‌سمی (عفونت خون) و توکسوپلاسموز.
• بیماری‌های گوارشی: مثل سرطان معده و سرطان کبد.
• بیماری‌های ریه و تنفسی: مانند بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) و آستما.
• بیماری‌های کلیه: مثل نارسائی کلیه و گلومرولونفریت (یک نوع از بیماری‌های کلیه).
• بیماری‌های قلبی و عروقی: مثل هموفیلی و برخی از بیماری‌های قلبی.

عوارض جانبی

شیمی درمانی یکی از روش‌های قوی در درمان بیماری‌های سرطانی است، اما همچنین می‌تواند عوارض جانبی مهمی داشته باشد. این عوارض ممکن است بر حسب نوع داروها، دوز مصرفی، و وضعیت سلامتی بیمار متغیر باشند. در زیر چند عارضه جانبی شایع که ممکن است در اثر شیمی درمانی رخ دهند، آورده شده‌اند:

• تهوع و استفراغ: این یکی از عوارض جانبی شایع است که بسیاری از بیماران بعد از شیمی درمانی تجربه می‌کنند.
• کم خونی: داروهای شیمی درمانی ممکن است سلول‌های خونی را تخریب کرده و باعث کاهش سطح هموگلوبین، لنفوسیتها و ترومبوسیت‌ها شوند.
• کاهش اشتها: بسیاری از بیماران تغییر در اشتها و وزن را تجربه می‌کنند.
• خستگی و ضعف عمومی: افزایش خستگی و کاهش انرژی نیز از جمله عوارض شایع است.
• مشکلات گوارشی: مانند اسهال یا افزایش حجم مدفوع و درد شکم.
• مشکلات پوستی: مانند خشکی، قرمزی، خارش و تغییر رنگ پوست.
• آسیب به اعصاب و عضلات: این عارضه می‌تواند به درد و مشکلات حرکتی منجر شود.
• آسیب به کلیه و مجاری ادراری: این عوارض می‌تواند تغییرات در تولید ادرار یا کمبود کلسیم و پروتئین در ادرار ایجاد کند.
• آسیب به قلب و عروق خونی: ممکن است باعث مشکلات قلبی و عروقی شود.
• آسیب به سیستم ایمنی بدن: داروهای شیمی درمانی ممکن است سیستم ایمنی را ضعیف کرده و بیمار را به عفونت‌ها حساس‌تر کند.
• آسیب به دستگاه تنفسی: شامل تنگی نفسی، سرفه، خلط خونی و التهاب ریه.
• مشکلات قلبی: افزایش خطر بروز مشکلات قلبی مانند آریتمی‌ها و کاهش عملکرد قلبی.
• تغییرات در شناخت و حافظه: برخی داروهای شیمی درمانی می‌توانند تغییرات در حافظه، تمرکز و شناخت ایجاد کنند.
• مشکلات جنسی: می‌تواند باعث کاهش نشاط جنسی، کاهش تمایل به روابط جنسی یا مشکلات در ارتباطات جنسی شود.
• تأثیرات بر نسل‌های آینده: برخی داروهای شیمی درمانی ممکن است بر روی توانایی باروری آینده تأثیر بگذارند.
• مشکلات اطلاعاتی: مانند سردرد، گیجی، و ضعیفی حافظه.
• ریزش مو : ریزش مو (آلوپسی) یکی از عوارض جانبی شایعی است که ممکن است ناشی از شیمی درمانی باشد. داروهای شیمی درمانی ممکن است ساختار و رشد موها را تحت تأثیر قرار دهند و باعث رقیق شدن موها یا حتی ریزش آنها شوند. این مشکل معمولاً پس از پایان درمان بهبود می‌یابد، اما ممکن است در برخی از موارد برای مدت زمان طولانی‌تری ادامه داشته باشد.

به هر حال، این عوارض جانبی قابل مدیریت هستند و پزشکان معمولاً برنامه‌های درمانی و نظارت دقیقی برای کاهش این عوارض ارائه می‌دهند تا بیماران بتوانند بهترین درمان را با حداقل عوارض جانبی دریافت کنند.

مراحل کامل یک شیمی درمانی

وقتی یک نفر برای درمان بیماری به شیمی درمانی ارجاع می‌شود، فرایند از مراحل مختلفی تشکیل می‌شود:

 ۱. ارزیابی و تشخیص:

ارزیابی و تشخیص قبل از شیمی درمانی بسیار مهم و حیاتی است و به تشخیص صحیح بیماری و ارائه درمان مناسب بسیار کمک می‌کند. در این مرحله، مختصص سرطان شناسی، به تفصیل اطلاعات در مورد وضعیت سلامتی بیمار جمع‌آوری می‌کند و انجام می‌دهد:

 مصاحبه پزشکی و تاریخچه بیماری:

پزشک می‌پرسد در مورد علائم، نشانه‌ها، و تاریخچه بیماری از بیمار و خانواده‌اش سوالاتی می‌کند. این مصاحبه شامل نوع و شدت علائم، زمان ظهور آنها، و تغییرات در وضعیت سلامتی بیمار است.

 معاینه جسمی:

پس از مصاحبه، پزشک یک معاینه جسمی دقیق انجام می‌دهد. این معاینه شامل بررسی سیستم‌های مختلف بدن مثل دستگاه تنفسی، قلبی، گوارشی، عصبی، و غیره است.

 آزمایش‌های تشخیصی:

پزشک ممکن است آزمایشات خون، اشعه‌ای، سونوگرافی، تصویربرداری مغناطیسی (MRI)، کامپیوتریزه توموگرافی (CT scan)، یا بیوپسی (برداشتن نمونه از بافت) درخواست کند. این آزمایشات برای تایید تشخیص، تعیین مرحله بیماری و برنامه‌ریزی درمان استفاده می‌شوند.

 تشخیص و برنامه‌ریزی درمانی:

با بر اساس اطلاعات جمع‌آوری‌شده، پزشک تشخیص نهایی را قرار می‌دهد و برنامه درمانی را تعیین می‌کند. این برنامه شامل نوع درمان (شیمی درمانی یا روش‌های دیگر مانند جراحی یا رادیوتراپی)، نوع داروها، دوزها، و طول مدت درمان ممکن است باشد.

ارزیابی و تشخیص دقیق و کامل به پزشک این اطمینان را می‌دهد که درمان مناسب و موثری برای بیمار فراهم شود و کمک می‌کند تا درمان بهینه و با کمترین عوارض جانبی ارائه شود.

 ۲. طراحی رژیم شیمی درمانی:

طراحی رژیم قبل از شیمی درمانی یک مرحله مهم است که برای حمایت از بیمار و تسهیل درمان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مرحله، بیمار زمینه‌هایی را فراهم می‌کند تا درمان بهتر و بی‌مشکل‌تری انجام شود. طراحی این رژیم تحت نظر پزشک، متخصص تغذیه، و تیم درمانی انجام می‌شود و شامل موارد زیر می‌شود:

 ارزیابی وضعیت تغذیه‌ای بیمار:

پزشک یا متخصص تغذیه ارزیابی می‌کند که آیا بیمار نیاز به تغییرات در رژیم غذایی دارد یا خیر. اگر بیمار نارساخواهانه یا دچار کمبود وزن باشد، رژیم تقویتی با غنی‌سازی در مواد مغذی ممکن است توصیه شود.

 مدیریت عوارض قبل از درمان:

اگر بیمار نشانه‌هایی مثل تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، یا دیگر عوارض قبل از شروع درمان داشته باشد، راهکارهای مدیریتی برای کنترل این عوارض تعیین می‌شود.

تنظیم رژیم غذایی:

با توجه به نیازهای تغذیه‌ای بیمار و نوع درمان شیمی درمانی، متخصص تغذیه یک رژیم غذایی مناسب تعیین می‌کند. این رژیم ممکن است شامل مواد غذایی خاصی با توجه به نیازهای بدن در دوره‌های درمانی باشد.

مدیریت آب و الکل:

متخصص ممکن است توصیه‌هایی در مورد میزان مصرف آب و الکل بدهد. بیماران باید به اندازه کافی آب بنوشند تا از خشکی و نقصان مایعات در بدن جلوگیری شود.

پیشگیری از عفونت‌ها:

به بیمار توصیه می‌شود که از مخاطبان بزرگتر، دستان خود را قبل از وعده‌های غذایی و بعد از استفراغ یا دست زدن به ناحیه‌های حساس بشوید تا از عفونت‌ها جلوگیری کند.

 پیشگیری از کاهش وزن:

در برخی موارد، بیماران ممکن است توصیه شوند که وزن خود را تحت نظر داشته باشند و در صورت کاهش وزن ناخواسته، با پزشک خود مشورت کنند.

طراحی این رژیم با همکاری تیم درمانی و تغذیه‌ای صورت می‌گیرد تا بیمار بهترین مراقبت و حمایت را در مرحله‌های درمانی دریافت کند.

 ۳. آموزش به بیمار:

بیمار و خانواده‌اش از نحوه مدیریت عوارض جانبی و نکات ایمنی آموزش داده می‌شوند. این آموزش شامل اطلاعات در مورد نحوه تغذیه، مراقبت از پوست، و نحوه مدیریت تهوع و استفراغ می‌شود.

 ۴. شروع شیمی درمانی:

شما وارد اتاق شیمی درمانی می‌شوید و تیم درمانی شروع به آماده‌سازی برای درمان می‌کند. این فرآیند به طور کلی شامل مراحل زیر است:

  بازدید از اتاق و بیمار بررسی می‌شود:

شما به اتاق وارد می‌شوید و پرستار یا متخصص شیمی درمانی بررسی می‌کند که آیا شما آماده شیمی درمانی هستید یا نه. این شامل بررسی وضعیت عمومی شما و سوالاتی در مورد سلامتی و عوارض جانبی ممکن است باشد.

 آماده‌سازی و نصب سرنگ یا کاتتر:

اگر شیمی درمانی به صورت تزریق وارد بدن شما شود، پرستار یا تخصصی کاتتر یا سرنگ در جایگاه مناسب در بدن شما نصب می‌کند. این کار به کمک مهارت و دقت انجام می‌شود تا درمان به درستی صورت بگیرد.

 تزریق داروها یا شروع درمان شیمی درمانی:

پس از نصب کاتتر یا سرنگ، داروهای شیمی درمانی توسط پرستار یا متخصص شیمی درمانی به بدن شما تزریق می‌شوند. این فرآیند ممکن است مدت زمانی طولانی یا کوتاه باشد و بستگی به نوع درمان و دوز داروها دارد.

نظارت و پایش:

پس از شروع شیمی درمانی، پرستار یا تخصصی مسئول نظارت مستمر بر وضعیت شما است. او از نزدیک نشانه‌های عوارض جانبی را پایش می‌کند و از شما سوالاتی در مورد حالت عمومی و راحتی شما می‌پرسد.

نظارت و پیگیری:

پس از آغاز درمان، بیمار به صورت دقیق نظارت شده و پیگیری می‌شود. این نظارت شامل بررسی علائم و نشانه‌های عوارض جانبی، آزمایشات خون منظم، و مشاوره‌های مکرر با پزشک یا پرستاران متخصص می‌شود.

 پایان درمان:

پس از اتمام دوره‌های معین شیمی درمانی، بیمار تحت ارزیابی دقیق قرار می‌گیرد. اگر درمان موفقیت‌آمیز بوده باشد و بیماری کنترل شده باشد، درمان ممکن است به پایان برسد یا ممکن است به دوره‌های پساعملی (دوره‌های کمتر متکرر) تغییر یابد.

در هر مرحله، ارتباط نزدیک بین بیمار، خانواده و تیم درمانی بسیار مهم است تا بهترین نتیجه درمانی برای بیمار حاصل شود. این ارتباط نه تنها شامل توضیحات در مورد درمان و عوارض جانبی است، بلکه از نظر حمایتی و روحیه‌دهی نیز بسیار ارزشمند است.

بیماری‌های سرطانی

شیمی درمانی یک زیرشاخه مهم و پیچیده در علوم پزشکی است که از اصول و مفاهیم شیمیایی برای درمان بیماری‌های سرطانی و دیگر بیماری‌های مرتبط با اختلالات سلولی استفاده می‌کند. در این روش، داروهای شیمیایی به نام آنتی‌سلولار در سلول‌های سرطانی نفوذ کرده و به عملکرد طبیعی آنها خلل می‌آورند. این داروها می‌توانند از رشد و انقسام سلول‌های سرطانی جلوگیری کنند یا سلول‌های سرطانی را به طور مستقیم کشته یا ضعیف کنند.

داروهای شیمی درمانی ممکن است به صورت خوراکی، تزریق مستقیم به خون، یا تزریق مستقیم به نقاط خاص در بدن مورد استفاده قرار گیرند. این داروها به انواع مختلفی از سرطان‌ها مانند سرطان‌های پستان، ریه، کلیه، لنفوما و … اثر می‌گذارند.

از آنجا که سلول‌های سرطانی به سرعت رشد می‌کنند و دارای ویژگی‌های خاصی هستند که از سلول‌های سالم متمایز می‌شوند، داروهای شیمی درمانی عمدتاً بر روی این ویژگی‌های خاص اثر می‌گذارند و به سلول‌های سرطانی در حال رشد و تقسیم اثر می‌کنند.

هدف از شیمی درمانی کنترل و کاهش اندازه تومور، جلوگیری از گسترش سرطان به سایر اندام‌ها (پاسخ نظامی)، کاهش علائم و نشانه‌های بیماری، و در برخی موارد، کاهش خطر بازگشت سرطان است. این روش اغلب در ترکیب با دیگر روش‌های درمانی چون جراحی یا رادیوتراپی استفاده می‌شود تا بهترین نتیجه‌های درمانی برای بیمار حاصل شود. در ادامه به مواردی که مرتبط با شیمی درمانی برای سرطان هستند، پرداخته خواهد شد:

هدف این روش درمان در سرطان

هدف اصلی از شیمی درمانی در سرطان، کاهش حجم تومور، مهار رشد و انتشار سلول‌های سرطانی، و در بعضی موارد کاملاً نابود کردن آنها است. این روش درمانی اغلب به عنوان یکی از اقدامات اصلی در مراحل مختلف درمان سرطان استفاده می‌شود.

نوع داروهای شیمی درمانی

نوع و دوز داروها به طور دقیق توسط پزشک متخصص بر اساس نوع بیماری، مرحله بیماری، و وضعیت سلامتی فرد تعیین می‌شود. همچنین، داروها ممکن است بر اساس نیازهای خاص هر بیمار تنظیم شوند. با این وجود، چندین دسته دارویی معمولاً در دوران شیمی درمانی استفاده می‌شوند. این شامل موارد زیر می‌شود:

داروهای شیمی درمانی (شیمی‌درمانی)

این دسته شامل داروهایی است که برای کاهش یا از بین بردن سلول‌های سرطانی در بدن استفاده می‌شوند. این داروها می‌توانند به صورت خوراکی یا تزریقی به بدن وارد شوند.

 داروهای ضد تهوع (آنتی‌اِمِتیک)

این دسته داروها برای کنترل تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. آنها کمک می‌کنند تا بیمار به عوارض ناخوشایندی مثل تهوع غلبه کند.

داروهای تقویت کننده خون (هماتوپوئیتیک)

این داروها برای افزایش تعداد سلول‌های خونی مانند سلول‌های قرمز، سفید، و پلاکت‌ها استفاده می‌شوند. آنها به بیمار کمک می‌کنند تا از کاهش سلول‌های خونی جلوگیری کرده و از عوارض ناشی از کم‌خونی جلوگیری کنند.

 داروهای ضد التهاب (آنتی‌اینفلاماتواری)

این داروها برای کاهش التهاب‌ها در بدن و کنترل التهاب‌های ناشی از شیمی درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

داروهای ضد عفونی (آنتی‌بیوتیک)

در بعضی موارد، آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است جهت پیشگیری یا درمان عفونت‌ها که ممکن است ناشی از سیستم ایمنی ضعیف در دوران شیمی درمانی باشد، تجویز شوند.

داروهای کنترل درد (آنالژزیک)

این دسته داروها برای کنترل درد مورد استفاده قرار می‌گیرند، که ممکن است ناشی از خود بیماری یا اثرات جانبی شیمی درمانی باشد.

 داروهای کنترل اضطراب و استرس

در مواقعی که بیمار احساس استرس، اضطراب، یا نگرانی زیادی دارد، داروهای آرامبخش ممکن است برای کنترل این وضعیت‌ها تجویز شوند.

  داروهای افزایش اشتها

در صورتی که بیمار به دلیل عوارض شیمی درمانی از افزایش اشتها ناخوشایندی داشته باشد، داروهایی ممکن است برای افزایش اشتها تجویز شوند.

 داروهای حفظ سلامت قلب و کلیه

به خاطر اینکه شیمی درمانی ممکن است بر روی سلامتی قلب و کلیه تأثیر بگذارد، داروهایی برای حفظ و کنترل عملکرد این اعضا ممکن است مورد نیاز باشند.

 داروهای ضد افسردگی و روان‌پزشکی

این داروها برای کاهش درد و التهاب ناشی از عوارض شیمی درمانی ممکن است مورد استفاده قرار گیرند.

مهم است که بگویم که این فقط یک فهرست کلی از دسته‌های دارویی است و هر داروی خاص باید با دقت و توسط پزشک متخصص تجویز شود. تغییر در نوع و دوز داروها بسته به وضعیت فیزیکی و نیازهای هر بیمار انجام می‌شود. همچنین، در میانه درمان، پزشک ممکن است داروها را تغییر دهد یا به تعداد و دوز دقیق نیازهای بیمار واگذار کند.

آیا سرطان با شیمی درمانی خوب می‌شود؟

شیمی درمانی یکی از روش‌های مؤثر برای درمان بسیاری از انواع سرطان است، اما مهم است بدانید که نتایج آن بر اساس نوع سرطان، مرحله بیماری، و وضعیت سلامتی فرد مختلف است. برخی از انواع سرطان به خوبی به شیمی درمانی پاسخ می‌دهند و در برخی موارد می‌تواند بهبود قابل توجهی در وضعیت بیماری ایجاد کند. در موارد دیگر، شیمی درمانی ممکن است کمک کننده باشد و علائم را کاهش دهد، حجم تومور را کاهش دهد یا فشار روی عصب‌ها و اندام‌های مجاور را کم کند.

به هر حال، شیمی درمانی نه تنها بر اساس نوع سرطان و مرحله بیماری تعیین می‌شود بلکه وضعیت سلامتی کلی بیمار نیز در نظر گرفته می‌شود. پزشکان معمولاً یک طرح درمانی سفارش می‌دهند که می‌تواند شامل شیمی درمانی به تنهایی یا در ترکیب با دیگر روش‌های درمانی مثل جراحی یا رادیوتراپی باشد.

همچنین، تاثیرات شیمی درمانی ممکن است با واکنش‌های فردی متفاوت باشد. برخی از افراد ممکن است به درمان خوبی پاسخ دهند و بهبود یابند، در حالی که دیگران ممکن است با عوارض جانبی مهم مواجه شوند.

در نهایت، تصمیمات درمانی باید توسط تیم درمانی تهیه شود که شامل پزشک متخصص و سایر کارشناسان درمانی است. این تیم با بررسی دقیق و تجزیه و تحلیل وضعیت بیمار، تصمیم بهتری در مورد نوع درمانی مناسب برای هر فرد می‌گیرد.

شیمی درمانی چند جلسه است؟

تعداد جلسات شیمی درمانی بستگی به نوع سرطان، مرحله بیماری، و پاسخ بیمار به درمان دارد. در بسیاری از موارد، درمان شیمی درمانی به صورت یک سری جلسات تقسیم می‌شود که به عنوان دوره‌های شیمی درمانی شناخته می‌شوند. هر دوره ممکن است شامل چند جلسه با فواصل زمانی خاص باشد، به عنوان مثال:

دوره‌های کوتاه مدت: برای برخی انواع سرطان‌ها، شیمی درمانی در چند جلسه کوتاه مدت انجام می‌شود. این می‌تواند چند ساعت یا چند روز متوالی باشد.

دوره‌های متوسط مدت: در بیشتر موارد، شیمی درمانی به عنوان دوره‌های متوسط مدت انجام می‌شود. این دوره‌ها ممکن است هر چند هفته یا ماه تکرار شوند.

دوره‌های درازمدت: در برخی حالات، شیمی درمانی به عنوان درمان پیشگیری یا کنترل مداوم برای کنترل رشد سرطان و جلوگیری از بازگشت بیماری، به صورت دوره‌های درازمدت انجام می‌شود. این ممکن است مدت چند ماه یا حتی سال‌ها باشد.

مدت زمان هر دوره و تعداد دوره‌های شیمی درمانی بستگی به تصمیم پزشک معالج، نوع سرطان، پیشرفت بیماری، و وضعیت کلی بیمار می‌تواند داشته باشد. همچنین، در طول درمان، پزشک ممکن است تغییراتی در برنامه درمانی اعمال کند بر اساس پاسخ بیمار به درمان و عوارض جانبی که ممکن است پیش بیاید.

هزینه شیمی درمانی

هزینه شیمی درمانی در ایران بسیار متنوع است و بستگی به نوع سرطان، نوع درمان مورد نظر، داروهای مورد استفاده، و مراکز درمانی مختلف دارد. همچنین، ممکن است بصورت دولتی در بیمارستان‌ها یا در مراکز خصوصی انجام شود که هر یک هزینه‌های مختلفی دارند.

علاوه بر هزینه‌های خود شیمی درمانی، باید هزینه‌های مرتبط با مشاوره‌های پزشکی، تست‌های لازم، بستری شدن در بیمارستان، و درمان عوارض جانبی نیز در نظر گرفته شوند. همچنین، برخی از بیماران ممکن است از بیمه‌های درمانی یا بیمه‌های اجتماعی برای کاهش هزینه‌ها بهره‌مند شوند.

در مرحله اول تشخیص بیماری و بخصوص سرطان هر آدم باید 10 جلسه مشاوره را دریافت کند که با توجه به نرح سال 1402 این مبلغ از 2 میلیون الی 3 میلیون هزینه خواهد داشت.

در مرحله بعدی نمونه برداری و آزمایش های بالینی را داریم که این هزینه به دوبخش بدون بیمه و آزاد و بخش بیمه و یا بیمه تکمیلی تقسیم شده که هزینه متغییر آن برای سال 1402 به حالت زیر می باشد:

عملیات	بدون بیمه	با بیمه (50%تخفیف)	با بیمه تکمیلی (70%تخفیف)
نمونه برداری و آزمایش	از 1 میلیون الی 10 میلیون	از 500 هزار الی 5 میلیون	از 300 هزار الی 3 میلیون تومان

 

در مرحله بعدی هزینه های تصویر برداری های مختلف را به صورت تقریبی و از حالت با بیمه تا بدون بیمه مشاهده میکنیم :

لطفا توجه داشته باشید هزینه ها تنوع بسیار بالایی دارند که از نوع مرکز تصویربرداری تا نوع بیمه شما تغییر بسیاری در این هزینه ها ایجاد میکند.

نوع تصویر برداری	قیمت تقریبی با تومان
سنوگرافی	200 هزار تا 1 میلیون
سی تی اسکن	400 هزار تا 2 میلیون
ام آر آی	از 400 هزار تا 2 میلیون
ماموگرافی	از 500 هزار تا 2 میلیون
اسکن هسته ای	از 500 هزار تا 5 میلیون
پت اسکن	از 5 میلیون تا 20 میلیون

 

یکی دیگر از اقدامات درمانی رادیوتراپی بوده که این روش از مراکز دولتی مختلف با هزینه متغییر 5 میلیوت تا 10 میلیون تومان شروع شده و تا در مراکز خصوصی و کسانی که بیمه ندارند به 50 میلیون تومان می رسد.

و در نهایت موضوع داروها که این موضوع با تنوع بسیار و سنگین می باشد و متاسفانه هزینه برخی بیمارها با تمام شرایط هم از صدها میلیون هم بالاتر می رود.

باید توجه داشت در هر کشور بخشی با عنوان بیماریهای خاص در وزارت بهداشت وجود دارد که این بخش از وزارت با ارائه لیست به داروخانه های دولتی و وابسته این داروها را به صورت سهمیه و البته با هزینه بسیار کمتر به بیماران ازائه میکنند.

کلام آخر

تیم دکتر بامن تمام تلاش خود را انجام داده تا محتوای پزشکی علمی و به روز را برای شما عزیزان منتشر کند تا به سوالات پزشکی شما در رابطه با شیمی درمانی را پاسخ داده باشد، همچنین سایت نوبت دهی دکتر بامن با داشتن بیش از 7000 متخصص و بیش از 400 متخصص حرفه ای مرتبط با سرطان، جهت نوبت دهی و ارتباط با پزشکان در کنار شماست.

منابع

https://www.cancer.net/navigating-cancer-care/how-cancer-treated/chemotherapy/what-chemotherapy

https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/chemotherapy/about/pac-20385033#:~:text=Overview,most%20cells%20in%20the%20body.

https://cancer.ca/en/treatments/treatment-types/chemotherapy/side-effects-of-chemotherapy#:~:text=to%20your%20eyes.-,Pain,last%20long%20after%20treatment%20ends.

https://www.cancer.org/cancer/managing-cancer/treatment-types/chemotherapy.html