آفتاب سوختگی چیست؟
آفتاب سوختگی پوست و درمان سریع آن: آفتاب سوختگی وضعیتی است که پوست در معرض قرار گرفتن اشعه مضر ماوراء بنفش ( UV) از نور خورشید آسیب میبیند. این وضعیت معمولاً با قرمزی و درد پوست همراه است و میتواند درجات مختلف شدت داشته باشد. با ما در این مطلب همراه باشید تا به بررسی کامل این مشکل بپردازیم.
تاریخچه
تاریخچه آفتاب سوختگی به عنوان یک مشکل پوستی به دورههای گذشته بازمیگردد. این مسئله در تاریخ بهطور مستقیم مورد مطالعه قرار نگرفته است، اما نشانهها و علائم مرتبط با آفتاب سوختگی در نوشتارها و متون قدیمی یافت میشود.
در سالها و قرون گذشته، افراد برای حفاظت از پوست خود در مقابل تعریض به نور خورشید از روشهای سنتی مانند استفاده از پوشاک پوشیده و کلاهها بهره میبردند. اطلاعات علمی در مورد علل و عوامل زمینهای آفتاب سوختگی به مرور زمان افزایش یافت و مطالعات بیشتری در زمینه پوست و تأثیرات نور خورشید بر آن انجام شد.
در قرن ۲۰، مفهوم SPF (عامل حفاظتی نسبی) برای محافظت از پوست در مقابل اشعههای ماوراء بنفش معرفی شد و محصولات ضدآفتاب با این عامل حفاظتی توسعه یافت. این پیشرفتها در تکنولوژی محافظت از پوست به کاهش شدید خطرات آفتاب سوختگی کمک کرده است.
از آن زمان، تحقیقات و توسعه در زمینه محصولات محافظتی پوست و درمان آفتاب سوختگی ادامه داشته و دانش بهبود یافته است. امروزه، از تکنولوژیهای پیشرفتهتری برای محافظت از پوست در مقابل اشعه UV استفاده میشود و داروها و کرمها با تأثیرات بهتر برای درمان آفتاب سوختگی در دسترس هستند.
علائم آفتاب سوختگی چیست؟
علائم آفتاب سوختگی ممکن است در افراد مختلف و درجات مختلف شدت داشته باشند. این علائم معمولاً پس از در معرض قرار گرفتن نور خورشید و آفتاب ظاهر میشوند و شامل موارد زیر میشوند:
- قرمزی و درد پوست: یکی از علائم اصلی آفتاب سوختگی، قرمزی پوست است. پوست مناطق تعریض شده به نور خورشید قرمز میشود و معمولاً درد و سوزش در این مناطق احساس میشود.
- تورم و حساسیت پوستی: در موارد شدیدتر آفتاب سوختگی، پوست ممکن است تورم کند و حساسیت پوستی افزایش یابد. این وضعیت ممکن است با خارش پوست همراه باشد.
- خارش پوست: در برخی از موارد، پوست دچار خارش می شود، این ممکن است بسیار ناراحتکننده باشد و باعث تازه شدن آفتاب سوختگی شود.
- سوزش پوست: آفتاب سوختگی ممکن است با سوزش و خستگی، سردرد و تب همراه باشد، به ویژه در موارد شدید.
داروهای آفتاب سوختگی کدامند؟
درمان آفتاب سوختگی معمولاً در خانه انجام میشود و نیاز به داروهای خاصی ندارد. با این حال، در صورتی که علائم آفتاب سوختگی شدید باشد، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند تا تسکین علائم و التیام پوست را تسریع کند. داروهایی که ممکن است به شما تجویز شوند شامل موارد زیر میشود:
- کرمها یا لوسیونهای دارویی: پزشک ممکن است کرمها یا لوسیونهایی که حاوی مواد مختلفی مانند هیدروکورتیزون یا کورتیکواستروئیدها هستند را تجویز کند. این مواد میتوانند در کاهش التهاب، درد و تندی پوست کمک کنند.
- آنتیهیستامینها: در برخی موارد، پزشک ممکن است آنتیهیستامینها را تجویز کند تا علائم خارش و تورم را کاهش دهد.
- درمانهای مکمل: برخی از درمانهای مکمل مانند عصارههای آلوئهورا یا ژلهای مواد طبیعی ممکن است در التیام آفتاب سوختگی مفید باشند.
- داروهای تسکین دهنده درد: اگر آفتاب سوختگی با درد شدید همراه باشد، پزشک ممکن است داروهای تسکین دهنده درد مانند استامینوفن یا ایبوپروفن تجویز کند.
در صورتی که علائم آفتاب سوختگی شدید باشد یا بهبود نیافته حتماً به متخصص پوست مراجعه کنید. توجه داشته باشید که استفاده از داروها باید تحت نظر پزشک باشد و باید دستورات او را رعایت کنید.
تاثیرات طولانی مدت آفتاب سوختگی
ضایعات پوستی پیش سرطانی
ضایعات پوستی پیش سرطانی، لکه های خشن و پوسته پوسته در مناطقی هستند که در اثر نور خورشید آسیب دیده اند. این ضایعات اغلب در نواحی در معرض آفتاب مثل سر، صورت، گردن و دست افرادی که پوستشان به راحتی زیر نور خورشید می سوزد، دیده میشوند. ضایعات پوستی پیش سرطانی میتوانند به سرطان پوست تبدیل شوند. این ضایعات همچنین کراتوزهای اکتینیک و کراتوزهای خورشیدی هم نامیده میشوند.
افزایش خطر سرطان پوست
قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید، حتی بدون آفتاب سوختگی، خطر ابتلا به سرطان پوست، مانند ملانوما را افزایش می دهد. اشعه ماوراء بنفش میتواند به DNA سلولهای پوست آسیب برساند. آفتاب سوختگی در دوران کودکی و نوجوانی ممکن است خطر ابتلا به ملانوم را در سنین بالاتر افزایش دهد.
سرطان پوست عمدتاً در مناطقی از بدن که بیشتر در معرض نور خورشید هستند، از جمله پوست سر، صورت، لبها، گوشها، گردن، سینه، بازوها، دستها، پاها و پشت ایجاد میشود.
برخی از انواع سرطان پوست به صورت یک ضایعه کوچک یا زخمی ظاهر میشوند که به راحتی خونریزی میکند، پوسته پوسته میشود، بهبود مییابد و سپس دوباره باز میشود. با وجود ملانوما، یک خال موجود ممکن است تغییر کند یا یک خال جدید مشکوک رشد کند.
در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر در سریعترین زمان ممکن به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید:
- رشد پوست جدید؛
- تغییر آزاردهنده در پوست شما؛
- تغییر در ظاهر یا بافت خال؛
- زخمی که خوب نمیشود.
پیری زودرس پوست
قرار گرفتن در معرض نور خورشید و آفتاب سوختگیهای مکرر روند پیری پوست را سرعت میبخشد. تغییرات پوستی ناشی از اشعه ماوراء بنفش، پیری ناشی از نور خورشید (Photoaging) نامیده میشود. این پیری پوست مشکلات زیر را به همراه دارد:
- ضعیف شدن بافت های همبند که استحکام و خاصیت ارتجاعی پوست را کاهش میدهد؛
- ایجاد چین و چروک عمیق؛
- خشک و خشن شدن پوست؛
- رگهای قرمز ریز روی گونهها، بینی و گوشها؛
- کک و مک که بیشتر روی صورت و شانهها ظاهر میشود؛
- لکههای تیره یا تغییر رنگ صورت، پشت دستها، بازوها، قفسه سینه و قسمت بالایی پشت – که لنتیژینهای خورشیدی نیز نامیده میشوند.
آسیب چشم
نور UV اگر بیش از حد به چشم بتابد، به قرنیه آسیب میرساند. آسیب نور خورشید به عدسی میتواند منجر به کدر شدن عدسی (و بروز بیماری آب مروارید) شود. اگر چشم دچار آفتاب سوختگی شده باشد، ممکن است احساس درد یا شنریزه داخل چشمها داشته باشید. آفتاب سوختگی قرنیه را برف کوری نیز می گویند. این نوع آسیب ممکن است در اثر نور خورشید، جوشکاری، لامپهای برنزه کننده و شکسته شدن لامپهای بخار جیوه ایجاد شود.
راههای درمان آفتاب سوختگی
- استفاده از کرمها و ژلهای خنک کننده: استفاده از کرمها و ژلهای خنک کننده میتواند به کاهش درد، قرمزی و سوزش پوست کمک کند. محصولات حاوی عوامل ضد التهابی و آلوئه ورا معمولاً موثر هستند. این مواد را به دقت روی مناطق آفتابسوخته بمالید و به طور مکرر تکرار کنید.
- استفاده از داروهای ضد التهابی: در موارد شدیدتر آفتاب سوختگی، پزشک میتواند داروهای ضد التهابی مانند آسپرین یا ایبوپروفن تجویز کند. این داروها میتوانند به کاهش التهاب پوست و درد کمک کنند.
- آرامش و استراحت: بهترین راه برای بهبود زودتر از آفتاب سوختگی به استراحت و آرامش نیاز دارید. بدن شما به این نیاز دارد تا بتواند خودش را ترمیم کند. پیشنهاد میشود از تعریض به نور خورشید جدا شوید و در سایه باشید.
- استفاده از آب سرد: استفاده از سردی به عنوان یک راه سریع برای تسکین درد و سوزش پوست استفاده میشود. میتوانید از کمپرسهای یخ یا حمامهای سرد استفاده کنید. اما توجه داشته باشید که یخ را مستقیماً روی پوست خود نگذارید و از دستهبندی استفاده کنید.
- مصرف آب به میزان کافی: مصرف آب به میزان کافی میتواند به رطوبت پوست کمک کند و از ایجاد ترکهای پوستی جلوگیری کند. از مصرف آب خنک هم نیز میتوانید برای تسکین سوزش پوست استفاده کنید.
راه های درمان خانگی
درمان خانگی آفتاب سوختگی میتواند به تسکین علائم و کاهش تندی و درد پوست کمک کند. اگر پوست شما از آفتاب سوخته است، میتوانید از روشهای خانگی زیر استفاده کنید:
آب خنک
آفتاب سوختگی اساساً التهاب پوست است. یکی از سادهترین راهها برای درمان التهاب، خنک کردن ناحیه آسیبدیده است. یک راه موثر برای کمک به آفتاب سوختگی فوری، حتی زمانی که هنوز بیرون هستید، پریدن در آب (حتی در یک وان حمام) است. غوطه ور شدن در آب در طول روز میتواند به جلوگیری از تشدید آفتاب سوختگی کمک کند. مراقب استخرها باشید، زیرا آب کلردار می تواند پوست را بیشتر تحریک کند. همچنین باید از قرار دادن مستقیم یخ روی پوست خودداری کنید. اگرچه ممکن است زمانی که پوست شما میسوزد، وجود یخ، خنککننده و جذاب به نظر برسد، اما در واقع میتواند آسیب بیشتری به پوست آفتاب سوخته فوق العاده حساس شما وارد کند.همچنین می توانید برای کمک به خنک شدن و تسکین پوست خود، حمام با آب خنک را امتحان کنید.
آلوئهورا
ژل آلوئهورا از خواص التیامی برخوردار است و میتواند در درمان آفتاب سوختگی کمک کند. ژل آلوئهورا را به طور مستقیم روی پوست سوخته بمالید و به آرامی ماساژ دهید. اجازه دهید تا خوب جذب شود.
عصاره هویج
عصاره هویج طبیعیترین روشهای درمان آفتاب سوختگی است. هویج را بپزید و پوره کنید تا عصاره بگیرید. سپس عصاره را روی پوست سوخته بمالید و به مدت ۲۰ دقیقه نگه دارید، سپس با آب بشویید.
سرکه
نظرات در مورد استفاده از سرکه برای تسکین آفتاب سوختگی متفاوت است. برخی میگویند افزودن دو فنجان سرکه به آب خنک حمام می تواند به رفع سوزش کمک کند، در حالی که برخی دیگر می گویند اسیدیته بالای سرکه فقط اوضاع را بدتر می کند. اگر قبلاً از این درمان برای آفتاب سوختگیهای کوچکتر و سبکتر استفاده نکردهاید، بهتر است آن را برای سوختگیهای بزرگتر و جدیتر امتحان نکنید.
لباسهای گشاد بپوشید
زمانی که پوست آسیبدیده در حال ترمیم است، لباسی بپوشید که به پوست شما نچسبد. پوست شما بزرگترین و وسیعترین عضو بدن شماست، بنابراین بهتر است به آن فضایی برای تنفس بدهید. الیاف طبیعی، مانند پنبه یا بامبو، بهترین نوع پارچه پس از آفتاب سوختگی هستند.
آب زیاد بنوشید
از آنجایی که پوست شما در حال مبارزه با آسیبهای ناشی از اشعه های خورشید است، به رطوبتی نیاز دارد که در مدت زمان قرار گرفتن در معرض نور خورشید از دست داده است. برای کمک به پوست در ترمیم سریعتر، آب زیاد بنوشید.
مرطوب کننده را فراموش نکنید
پس از درمان اولیه، پوست شما همچنان به مراقبت نیاز دارد. یکی از مهم ترین کارهایی که می توانید برای جلوگیری از لایه برداری پوست انجام دهید – یا آن را به حداقل برسانید – استفاده منظم از مرطوب کننده روی نواحی آسیب دیده است. از مرطوبکنندههای بدون بو و رنگ (که برای پوستهای حساس به بازار آمده) استفاده کنید تا تحریک پوست را به حداقل برسانید.
راههای پیشگیری از آفتاب سوختگی
برای جلوگیری از آفتاب سوختگی و حفاظت از پوست در مقابل تعریض به نور خورشید، میتوانید از راههای زیر استفاده کنید:
- استفاده از کرمهای ضدآفتاب یک مرحله مهم در مراقبت از پوست در معرض نور خورشید است. این کرمها به پوست شما محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید کمک میکنند و از آفتاب سوختگی و آسیب به پوست جلوگیری میکنند.
- پوشیدن لباسهای مناسب یکی از مهمترین اقدامات در محافظت از پوست در معرض نور خورشید است. لباسهای مناسب میتوانند از آفتاب سوختگی (UV) جلوگیری کنند.
- تعریق بیش از حد میتواند آفتاب سوختگی را تشدید کند. در روزهای گرم، تلاش کنید از تعریق بیش از حد جلوگیری کنید و بیشتر آب بنوشید.
- در ساعاتی که نور خورشید بیشتر شدید است (معمولاً از ساعت ۱۰ صبح تا ۴ عصر)، ترجیحاً در سایه بمانید. اگر نیاز به خروج در آفتاب دارید، سعی کنید مکانهایی را انتخاب کنید که دارای سایه هستند. این مکانها ممکن است در زیر درختان، ساختمانها، چترها یا سایر سازههای محافظتکننده باشند.
اگر مکانی با سایه وجود ندارد، میتوانید چترهای سایهزا یا سایر وسایل محافظتی مانند چترهای خورشیدی یا سایهزاییهای موقتی را با خود همراه کنید تا در صورت نیاز از آنها استفاده کنید.
- مصرف مایعات به میزان کافی یکی از نکات حیاتی در مراقبت از پوست و جلوگیری از آفتاب سوختگی است. در معرض نور خورشید، بدن بیشتر تعریق میکند و از طریق تعریق، مایعات بسیاری از بدن از دست میدهد. این میتواند باعث خشکی و آسیب به پوست شود.
- نوزادان و کودکان نوپا هم باید در برابر آفتاب محافظت شوند. با کلاههای لبهدار و لباسهای سبک که دستها و پاها را می پوشانند، از نوزادان و کودکان در برابر آفتاب سوختگی محافظت کنید. آنها را خنک، هیدراته و دور از نور مستقیم خورشید نگه دارید. زمانی که این امکان وجود ندارد، آکادمی اطفال آمریکا استفاده از کرم ضد آفتاب با SPF حداقل ۱۵ را برای اگر لباس و سایه ضد آفتاب در دسترس نیست، ضد آفتاب های حاوی اکسید روی یا دی اکسید تیتانیوم بهترین انتخاب بعدی هستند.
- انجام فعالیتهای بیرونی در ساعات صبح و عصر به عنوان یک روش مهم برای محافظت از سلامت پوست و کاهش خطر آفتاب سوختگی توصیه میشود.
- حدود ۳۰ دقیقه قبل از رفتن به فضای باز، کرم ضد آفتاب خود را به مقدار مناسب روی پوست تمیز و خشک بمالید. مقدار ضدآفتاب باید به قدری باشد که تمام سطوح پوست به جز پلکها را بپوشاند. اگر از اسپری ضد آفتاب استفاده می کنید، آن را به دستان خود اسپری کنید و سپس آن را به پوست بمالید. این به جلوگیری از استنشاق محصول کمک می کند. هنگام سیگار کشیدن یا نزدیک شعله، باز از محصول اسپری استفاده نکنید. کرم ضد آفتاب را هر دو ساعت یکبار تجدید کنید – یا اگر شنا میکنید یا تعریقتان زیاد است، زودتر از ۲ ساعت یک بار تجدید کنید. اگر آرایش میکنید و میخواهید بدون اینکه کل صورتتان را دوباره آرایش کنید، ضدآفتاب خود را مجدداً استفاده کنید، یکی از گزینهها استفاده از پودرهای دارای SPF روی آرایش است.
- وقتی بیرون از منزل هستید از عینک آفتابی استفاده کنید. عینک آفتابی را انتخاب کنید که دارای محافظ UVA و UVB است. هنگام خرید عینک جدید، امتیاز UV روی برچسب را بررسی کنید. لنزهای تیره همیشه به معنای محافظت بهتر در برابر اشعه ماوراء بنفش نیستند.
- مراقب داروها و لوازم آرایشی حساس به آفتاب باشید. برخی از داروهای رایج با نسخه و بدون نسخه می توانند پوست را نسبت به نور خورشید حساستر کنند. به عنوان مثال می توان به آنتی بیوتیکها، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و داروهای کاهش دهنده کلسترول اشاره کرد. با داروساز یا ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود در مورد عوارض جانبی داروهایی که مصرف می کنید صحبت کنید. لوازم آرایشی حاوی آلفا هیدروکسی اسید نیز حساسیت به نور خورشید را افزایش می دهد.
با پیروی از این راههای جلوگیری، میتوانید از آفتاب سوختگی جلوگیری کرده و پوست خود را محافظت کنید.
نتیجه
آفتاب سوختگی مشکلی شایع در فصلهای گرم سال است که میتواند پوست را آسیب برساند. برای پیشگیری از این مشکل، استفاده از کرمهای ضدآفتاب و پوشیدن لباسهای مناسب اهمیت دارد. همچنین در صورت بروز آفتاب سوختگی، درمان موثر و استراحت به بهبود سریعتر کمک میکنند.
اگر آفتاب سوختگی شما شدید است و با درد و التهاب همراه است، حتماً باید به یک متخصص پوست خوب مراجعه کنید تا درمان برای جلوگیری از آسیب بیشتر آغاز شود. شما میتوانید فهرست متخصصان پوست را در وبسایت دکتر با من مشاهده نمایید و با تعیین نوبت، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
پرسش های متداول
چگونه میتوانم از آفتاب سوختگی جلوگیری کنم؟
باید از کرمهای ضدآفتاب با SPF مناسب استفاده کنید و پوشیدن لباسهای مناسب را فراموش نکنید.
آیا همه افراد به یکسان به آفتاب سوختگی حساس هستند؟
خیر، حساسیت به آفتاب در افراد مختلف متفاوت است. افراد با پوست حساستر بیشتر در معرض خطر هستند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر علائم آفتاب سوختگی شما شدید باشد یا بهبود نیابید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر علائمی نظیر تب یا تورم شدید داشته باشید، پزشک میتواند شما را راهنمایی کند.
آیا آفتاب سوختگی میتواند باعث سرطان پوست شود؟
بله، آفتاب سوختگی مکرر و بدون محافظت میتواند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.
آیا آفتاب سوختگی در کودکان نیز اتفاق میافتد؟
بله، کودکان نیز میتوانند به آفتاب سوختگی حساس باشند. بنابراین، باید از محافظت پوست کودکان در برابر اشعه UV مراقبت شود.
منابع
مقاله علمی در PubMed:
عنوان: “Genetic cerebellar ataxias”
نویسندگان: Klockgether T.
منتشر شده در: Handbook of Clinical Neurology, سال ۲۰۱۲.
(https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22938989)
مقاله علمی در Wiley Online Library:
عنوان: “The molecular genetics of the autosomal-dominant cerebellar ataxias”
نویسندگان: Schols L, Bauer P, Schmidt T, Schulte T, Riess O.
منتشر شده در: Movement Disorders, سال ۲۰۰۴.
(https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/mds.870190212)
مقاله علمی در SpringerLink:
عنوان: “Hereditary Ataxias: Overview and Classification”
نویسندگان: Pandolfo M.
منتشر شده در: Handbook of Clinical Neurology, سال ۲۰۱۲. (https://link.springer.com/chapter/10.1007%2F978-94-007-5979-5_8)
مقاله علمی در ScienceDirect:
عنوان: “Cerebellar ataxia: Pathophysiology and rehabilitation”
نویسندگان: Ilg W, Bastian AJ, Boesch S, et al.
منتشر شده در: Movement Disorders, سال ۲۰۰۷.
(https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1353802007002039)
دیدگاه خود را درج کنید