روانپزشک روانشناس

بیماری جت لگ از علت تا درمان

خرداد ۲۱, ۱۴۰۲
0 لایک
183 بازدید
0 دیدگاه

ما در این مقاله در خصوص بیماری جت لگ برای شما توضیح داده ایم تا شما بتوانید به خوبی در خصوص این بیماری اطلاعات لازم را داشته باشید تا بتوانید آن را درمان کنید. در این پروسه می توانید از سایت دکتر با من نوبت روانشناس یا روانپزشک اخذ نمایید.

تاریخچه ی بیماری جت لگ چیست؟

بیماری جت لگ (JETLAG) به وضعیتی گفته می‌شود که بدن و ذهن پس از سفر به مناطق با زمان محلی متفاوت، هماهنگی زمانی خود را با زمان محلی جدید پیدا نمی‌کند. این وضعیت باعث ایجاد اختلالات در بیداری و خواب، اشتها، هضم غذا، تغییرات در روند دفع، سردرد، گیجی، خستگی، تنگی نفس، افزایش فشار خون و اختلالات دیگر در بدن می‌شود.

با وجود اینکه مفهوم بیماری جت لگ در دهه ۱۹۵۰ توسط دکتر Charles Ehret مطرح شد، اما به دلیل گسترش سفرهای هوایی و زمانهای مختلف در جهان، این موضوع بیشتر در دهه‌های بعد به مورد توجه قرار گرفت.

در سال ۱۹۸۰، سازمان جهانی بهداشت این وضعیت را به عنوان یک بیماری شناخته و در طبقه‌بندی بین‌المللی بیماری‌ها (ICD) قرار داد. برای کاهش این بیماری، روش‌های مختلفی مانند تنظیم زمان شروع خواب و بیداری، مصرف مکمل‌های غذایی، تمرینات ورزشی، نور درمانی و داروهای خاصی مانند ملاتونین وجود دارد.

مفهوم بیماری جت لگ

بیماری جت لگ به وضعیتی گفته می‌شود که بدن و ذهن پس از سفر به مناطق با زمان محلی متفاوت، هماهنگی زمانی خود را با زمان محلی جدید پیدا نمی‌کند. این وضعیت باعث ایجاد اختلالات در بیداری، خواب، اشتها، هضم غذا، تغییرات در روند دفع، سردرد، گیجی، خستگی، تنگی نفس، افزایش فشار خون و اختلالات دیگر در بدن می‌شود.

علت بیماری جت لگ این است که ساعت بیولوژیکی بدن (که به عنوان ساعت داخلی بدن نیز شناخته می‌شود) هماهنگی خود را با زمان محلی جدید پیدا نمی‌کند و همچنین برای تطبیق با این تغییر زمانی زمانی طولانی‌تر نیاز دارد. به عنوان مثال، اگر شما به یک منطقه با فاصله زمانی ۸ ساعت از محل زندگی خود سفر کنید، بدن شما حدود ۸ روز زمان می‌برد تا به زمان محلی جدید سازگار شود.

برای کاهش این بیماری، روش‌های مختلفی مانند تنظیم زمان شروع خواب و بیداری، مصرف مکمل‌های غذایی، تمرینات ورزشی، نور درمانی و داروهای خاصی مانند ملاتونین وجود دارد.

علت بهم خوردن ساعت خواب پس از پرواز چیست؟

علت بهم خوردن ساعت خواب این است که بدن و ذهن پس از سفر به مناطق با زمان محلی متفاوت، هماهنگی زمانی خود را با زمان محلی جدید پیدا نمی‌کند. بدن دارای یک ساعت بیولوژیکی داخلی است که به عنوان ساعت داخلی بدن نیز شناخته می‌شود. این ساعت بدن در واقع مجموعه‌ای از فرآیندهای بیولوژیکی است که در ۲۴ ساعت انجام می‌شود و بدن را به فعالیت‌های مختلف پیش از خواب، در طول خواب و پس از خواب تنظیم می‌کند.

زمانی که شما به یک منطقه با فاصله زمانی متفاوت از محل زندگی خود سفر می‌کنید، ساعت بیولوژیکی داخلی بدن شما با محیط جدید هماهنگ نمی‌شود و به همین دلیل بدن و ذهن شما با مشکلاتی مانند اختلال در بیداری، خواب، اشتها، هضم غذا، تغییرات در روند دفع، سردرد، گیجی، خستگی، تنگی نفس، افزایش فشار خون و اختلالات دیگر روبرو می‌شوند.

همچنین می‌توان گفت که بیماری جت لگ ممکن است به دلیل تغییرات در سطح هورمون‌های داخلی بدن نیز رخ دهد. به عنوان مثال، هورمون ملاتونین که نقش مهمی در تنظیم شیوع بیداری و خواب دارد، ممکن است در پاسخ به تغییرات در ساعت بیولوژیکی داخلی بدن تغییر کند و در نتیجه باعث ایجاد بیماری جت لگ شود.

چگونه می‌توانم از بیماری جت لگ جلوگیری کنم؟

برای جلوگیری از بیماری جت لگ، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

تغییرات در زمان شروع خواب و بیداری: قبل از سفر به منطقه‌ای با فاصله زمانی متفاوت، می‌توانید به تدریج زمان شروع خواب و بیداری خود را به زمان محلی جدید تنظیم کنید. به طور مثال، اگر به منطقه‌ای با فاصله زمانی ۸ ساعت از محل زندگی خود سفر می‌کنید، می‌توانید هر روز به میزان یک ساعت زمان خواب و بیداری خود را تنظیم کنید تا در طول ۸ روز به زمان محلی جدید سازگار شوید.
مصرف مکمل‌های غذایی: برخی مکمل‌های غذایی مانند ملاتونین می‌توانند در کاهش علائم بیماری جت لگ مفید باشند. با این حال، قبل از مصرف هرگونه مکمل‌های غذایی با پزشک اعصاب و روان خود مشورت کنید.
تمرینات ورزشی: ورزش و فعالیت بدنی می‌تواند به کاهش علائم بیماری جت لگ کمک کند. با این حال، توصیه می‌شود قبل از شروع هرگونه برنامه ورزشی با روانشناس خود مشورت کنید.
نور درمانی: استفاده از نور درمانی می‌تواند در تنظیم ساعت بیولوژیکی بدن کمک کند. برای این منظور می‌توانید از لامپ‌های نور سفید یا نور آبی استفاده کنید.
داروهای خاص: برخی از داروهایی مانند ملاتونین و داروهای ضد اضطراب می‌توانند در کاهش علائم بیماری جت لگ مفید باشند. با این حال، قبل از مصرف هرگونه دارو با روانپزشک خود مشورت کنید.

به طور کلی، برای جلوگیری از بیماری جت لگ، می‌توانید با توجه به وضعیت شخصی خود از روش‌های مختلفی استفاده کنید. همچنین مهم است که قبل از سفر به مناطق با فاصله زمانی متفاوت از متخصص خواب یا کلینیک هایی که مخصوص خواب هستند، مشورت کنید.

انواع بیماری جت لگ

بیماری جت لگ یک عارضه ناشی از عدم هماهنگی بین ساعت بیولوژیکی داخلی بدن (circadian rhythm) با زمان محلی جدید پس از سفر به منطقه‌ای با فاصله زمانی متفاوت است. برای اینکه بیماری جت لگ را بهتر درک کنیم، می‌توان آن را براساس مدت زمانی که علائم آن دوام می‌آورد، به دو دسته کلی تقسیم کرد:

بیماری جت لگ کوتاه مدت (Short-term jet lag): این نوع اختلال معمولا به مدت چند روز پس از سفر به منطقه‌ای با فاصله زمانی متفاوت از محل زندگی شما، رخ می‌دهد. در این حالت، علائم بیماری شامل خستگی، بی خوابی، سردرد، تغییر در روند دفع، تنگی نفس، افزایش فشار خون و اختلال در روحیه می‌شود. این نوع بیماری به طور معمول با تطبیق زمانی بدن به زمان محلی جدید، خود بهبود می‌یابد.
بیماری جت لگ بلند مدت (Long-term jet lag): این نوع اختلال معمولا پس از مدتی از سفر به منطقه‌ای با فاصله زمانی متفاوت از محل زندگی شما، رخ می‌دهد. در این حالت، علائم بیماری شامل افزایش وزن، افت تمرکز، افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی، افزایش خطر ابتلا به دیابت و اختلال در روابط اجتماعی می‌شود. برای کاهش علائم بیماری جت لگ بلند مدت، نیاز به تنظیم زمان بیولوژیکی بدن به زمان محلی جدید است که ممکن است مدت زمان طولانی‌تری نیاز داشته باشد تا بهبود یابد.

در کل، بیماری جت لگ یک عارضه موقت و کوتاه مدت است که با رعایت روش‌های مختلف و تطبیق بدن به زمان محلی جدید، قابل کنترل و درمان است.

آیا تغییر در روال خواب می‌تواند به کاهش علائم بیماری جت لگ کمک کند؟

بله، تغییر در روال خواب می‌تواند به کاهش علائم بیماری جت لگ کمک کند. همانطور که گفته شد، این اختلال ناشی از عدم هماهنگی بین ساعت بیولوژیکی داخلی بدن (circadian rhythm) با زمان محلی جدید پس از سفر به منطقه‌ای با فاصله زمانی متفاوت است. برای تطبیق بیشتر بدن به زمان محلی جدید، می‌توانید به تغییر در روال خواب خود اقدام کنید.

برای کاهش علائم بیماری پرواز زدگی، توصیه می‌شود که روزانه به میزان کافی خوابیده شود. همچنین، می‌توانید روال خواب خود را با توجه به زمان محلی جدید تغییر دهید.

به عنوان مثال، اگر به منطقه‌ای با فاصله زمانی ۸ ساعت از محل زندگی خود سفر می‌کنید، می‌توانید روز قبل از سفر زمان خواب و بیداری خود را به میزان یک ساعت به جلو یا به عقب تنظیم کنید تا به تدریج به زمان محلی جدید تطبیق یابید. به طور مثال، اگر زمان شروع خواب شما در محل زندگی ۱۰ شب است و به منطقه‌ای با فاصله زمانی ۸ ساعت سفر می‌کنید، می‌توانید روز قبل از سفر زمان خواب خود را به میزان یک ساعت به جلو (ساعت ۹ شب) تنظیم کنید تا در طول ۸ روز به تدریج به زمان محلی جدید تطبیق یابید.

به طور کلی، تغییر در روال خواب می‌تواند به تطبیق بدن به زمان محلی جدید کمک کند و در کاهش علائم پرواز زدگی موثر باشد.

چه افرادی بیشتر درگیر بهم خوردن ساعت خواب پس از پرواز می شوند؟

اختلال بهم خوردن ساعت خواب ممکن است برای تمام افرادی که به منطقه‌ای با فاصله زمانی متفاوت از محل زندگی‌شان سفر می‌کنند، رخ دهد. با این حال، برخی افراد به دلیل شرایط خاص بدنی و یا روانی ممکن است به راحتی‌تر درگیر آن شوند. به عنوان مثال:

افرادی که سفر طولانی مدت و یا به منطقه‌های با فاصله زمانی بیشتر از ۴ ساعتی از محل زندگی خود دارند.
افرادی که در سنین جوانی و میانسالی هستند، زیرا ساعت بیولوژیکی بدن‌شان هنوز به ثبات نرسیده است و به راحتی تطبیق پیدا نمی‌کند.
افرادی که از اختلالات خواب و بیداری و یا مشکلات قلبی و عروقی رنج می‌برند.
افرادی که دارای اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب هستند.
افرادی که به صورت مداوم در سفر هستند و به زمان‌های مختلف درگیر می‌شوند.
افرادی که در مراحل روند درمانی برای بیماری‌های خاصی هستند و به دلیل مصرف داروهای خاص نسبت به بیماری چت لگ حساس‌تر هستند.

در کل، هرچه شرایط بدنی و روانی یک فرد ناپایدارتر باشد، احتمال بیشتری برای درگیری با بیماری بهم خوردن ساعت خواب وجود دارد.

چه راه‌هایی برای پیشگیری از بیماری جت لگ وجود دارد؟

برای پیشگیری از بیماری جت لگ، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

تنظیم زمان خواب: اگر به منطقه‌ای با فاصله زمانی متفاوت از محل زندگی خود سفر می‌کنید، قبل از سفر می‌توانید زمان خواب خود را به میزان یک ساعت به جلو یا به عقب تنظیم کنید تا به تدریج به زمان محلی جدید تطبیق یابید.
فعالیت بدنی: قبل از سفر و پس از رسیدن به مقصد، فعالیت بدنی متناسب با وضعیت بدن خود انجام دهید تا هم در تنظیم ساعت بیولوژیکی بدن به زمان محلی جدید کمک کنید و هم برای کاهش خستگی و افزایش انرژی.
مصرف مواد مخدر و الکل: مصرف مواد مخدر و الکل در طول سفر و در زمان تطبیق بدن با زمان محلی جدید ممنوع است و می‌تواند تاثیرات منفی بر روی سلامتی و تطبیق بدن با زمان محلی جدید داشته باشد.
تغذیه سالم: مصرف غذاهای سبک و سالم، رژیم درمانی و سالم خوری، کمک به تنظیم ساعت بیولوژیکی بدن به زمان محلی جدید دارد و می‌تواند در کاهش علائم بیماری جت لگ نیز مؤثر باشد.
استفاده از نور: در طول سفر و پس از رسیدن به مقصد، از نور خورشید و نور مصنوعی در ساعت‌های مشخصی از روز استفاده کنید تا به تنظیم ساعت بیولوژیکی بدن کمک کنید.
مصرف داروهای مناسب: در مواردی که نیاز به سفر به مناطق با فاصله زمانی بیشتر از ۴ ساعتی است، پیش از سفر با روانپزشک خود مشورت کنید و در صورت لزوم، داروهای مناسب برای کمک به تنظیم ساعت بیولوژیکی بدن در صورت نیاز مصرف کنید.

در کل، پیشگیری از بیماری جت لگ با رعایت روش‌های فوق و تطبیق بدن با زمان محلی جدید، میسر است.

علائم بیماری جت لگ

علائم بهم خوردن ساعت خواب ممکن است شامل موارد زیر باشد:

خستگی شدید: عدم تطبیق بدن با زمان محلی جدید می‌تواند باعث خستگی شدید و احساس ضعف شدید در بیمار شود.
اختلال در خواب: بیماری جت‌لگ می‌تواند باعث اختلال در الگوی خواب شود و باعث بیداری در ساعات ناشی از خواب بشود و یا برعکس، باعث خواب زیاد در ساعات روز شود.
مشکلات گوارشی: عدم تطبیق بدن با زمان محلی جدید می‌تواند باعث مشکلات گوارشی شود، مانند دل درد، اسهال یا یبوست، سردرد و سرگیجه.
افزایش خطر بروز بیماری: بیماری جت‌لگ می‌تواند باعث کاهش سیستم ایمنی بدن شود و باعث افزایش خطر بروز بیماری‌های مختلف مانند سرماخوردگی، عفونت‌های مختلف و یا بیماری‌های قلبی و عروقی شود.
افزایش اضطراب و افسردگی: بهم خوردن ساعات خواب پس از پرواز، می‌تواند باعث افزایش اضطراب و افسردگی در بیمار شود.
مشکلات تمرکز و حافظه: عدم تطبیق بدن با زمان محلی جدید می‌تواند باعث مشکلات تمرکز و حافظه شود.
افزایش خطر بروز حوادث: عدم تطبیق بدن با زمان محلی جدید می‌تواند باعث کاهش توانایی بیمار در برخورد با وضعیت‌های خطرناک شود و خطر بروز حوادث مانند تصادفات رانندگی را افزایش دهد.

در کل، علائم پرواز زدگی ممکن است بر حسب شدت تطبیق بدن با زمان محلی جدید متفاوت باشد، اما با رعایت روش‌های پیشگیری و درمانی، می‌توان این علائم را کاهش داد و به تطبیق بدن با زمان محلی جدید کمک کرد.

تشخیص بیماری جت لگ چگونه است؟

تشخیص بیماری جت لگ بر اساس علائم بالینی و تاریخچه پزشکی افراد در صورت سفر به مناطق دیگر جهان قابل تشخیص است. به طور کلی، تشخیص بیماری جت لگ بر اساس معیارهای زیر استوار است:

علائم بالینی: علائم بیماری جت لگ شامل خستگی شدید، اختلال در خواب، مشکلات گوارشی، افزایش خطر بروز بیماری‌ها، افزایش اضطراب و افسردگی، مشکلات تمرکز و حافظه و افزایش خطر بروز حوادث است.
تاریخچه سفر: افرادی که به مناطق دیگر جهان سفر کرده‌اند و با تفاوت زمانی مواجه شده‌اند، بیشتر دارای ریسک بیشتری برای ابتلای به بیماری جت لگ هستند.
ارزیابی ساعت بیولوژیکی: ارزیابی ساعت بیولوژیکی بدن، می‌تواند به تشخیص بیماری جت لگ کمک کند. این ارزیابی شامل اندازه‌گیری سطح هورمون‌هایی مانند ملاتونین در خون قبل و بعد از سفر است.
عوامل خطر: عوامل خطری مانند سن، بیماری‌های مزمن، مصرف داروهای خاص، چاقی و فعالیت‌هایی که نیاز به تنظیم ریتم بیولوژیکی دارند، می‌تواند ریسک بیشتری برای ابتلا به بیماری جت لگ ایجاد کنند.

در صورتی که شما با علائم بیماری جت لگ روبرو شدید و به تشخیص نیاز دارید، بهتر است به روانپزشک یا دکتر روانشناس مراجعه کنید. روانپزشک شما می‌تواند با استفاده از تاریخچه پزشکی شما و ارزیابی علائم بالینی، تشخیص بیماری جت لگ را تأیید و درمان مناسب را تجویز کند.

درمان بیماری جت لگ به چه صورت است؟

درمان بیماری جت لگ بسته به شدت علائم و وضعیت بیمار، متفاوت است. درمان بیماری جت لگ شامل روش‌های زیر می‌باشد:

تغییرات در روزمره: اولین قدم در درمان بیماری جت لگ، تغییرات در روزمره شامل ساعت خواب و بیدار شدن، ساعت مصرف غذا و نوشیدنی‌ها و چیدمان برنامه‌های روزانه است. این تغییرات به تنظیم ساعت بیولوژیکی بدن کمک کرده و به کاهش علائم بیماری جت لگ کمک می‌کنند.
استفاده از نور: استفاده از نور خورشید و نور مصنوعی در ساعت‌های مشخصی از روز می‌تواند به تنظیم ساعت بیولوژیکی بدن کمک کند و باعث کاهش علائم بیماری جت لگ شود.
داروهای خواب آور: داروهای خواب آور می‌تواند به کاهش بیشتر خستگی و بهبود کیفیت خواب کمک کند.
: داروهای ضد اضطراب می‌توانند به کاهش اضطراب و استرس کمک کنند.
سرکوب کننده‌های سیستم عصبی مرکزی: برخی داروهای سرکوب کننده‌های سیستم عصبی مرکزی می‌توانند به کاهش بیشتر خستگی، افزایش دوباره انرژی و کاهش اضطراب کمک کنند.
درمان بیماری‌های همزمان: در صورت بروز بیماری‌های همزمان مانند افسردگی، اضطراب و بیماری‌های خاص، درمان همزمان این بیماری‌ها نیز مورد نیاز است.
مشاوره روان‌شناسی: مشاوره روان‌شناسی می‌تواند به کاهش اضطراب و استرس کمک کند و به شما کمک کند تا با تغییرات در روزمره خود بهتر تنظیم شوید.

در کل، با رعایت روش‌های فوق و تنظیم روزمره خود، می‌توانید علائم بیماری جت لگ را کاهش داده و به سلامتی خود کمک کنید. در صورتی که علائم شما شدید باشند و بهبود پیدا نکند، بهتر است به پزشک رواندرمانگر یا متخصص خواب مراجعه کنید.

نتیجه گیری

بیماری جت‌لگ یک اختلال در ریتم خواب و بیداری است که بیشتر افرادی که سفرهای طولانی به مناطق دیگر جهان داشته‌اند، مبتلا به آن شده‌اند. برای درمان بیماری جت‌لگ، تغییرات در روزمره، استفاده از نور، داروهای خواب‌آور و ضد اضطراب، سرکوب کننده‌های سیستم عصبی مرکزی، درمان بیماری‌های همزمان و مشاوره روان‌شناسی مفید هستند. با توجه به علائم شدید بیماری، بهتر است به روانپزشک مراجعه کنید. رعایت روش‌های درمانی مناسب، بهبود علائم بیماری جت‌لگ و بهبود کیفیت زندگی شما کمک خواهد کرد. در نتیجه برای درمان بهتر می توانید از روانشناس یا روانپزشک در سایت دکتر با من نوبت اینترنتی اخذ نمایید.

منابع: